İşe Alımda Bir Güncelleme: Kültüre Katkı ve Değerlere Uyum

Berna Aksoy
Melon
Published in
5 min readFeb 18, 2020

İşe alım büyüyen ve gelişen organizasyonların en temel yetenek kazanımı kanalıdır. Bu kanalı doğru yetenekle beslemek şu an dünyadaki tüm güçlü ve gelişime açık şirketlerin en önemli önceliklerinden biri.

Peki doğru yetenek kimdir? Bu soruyu teknik açıdan cevaplamak aslında oldukça kolay. Kullandığınız teknoloji, araç, yöntem ve iş yapış şekillerini bilen birini aramak ve bulmak bir anlamda oldukça kolay. Hele ki konu teknik bir yetkinlik ise çeşitli sınavlar, vaka analizleri ya da bazen basit bir soru ile bile kolayca ölçebilirsiniz.

Peki bir kişinin işini iyi yapması ve bunu sizin istediğiniz teknik kriterler düzeyinde sağlaması, başarılı bir işe alım için yeterli midir? Bu sorunun cevabını herkes için aynı. Tabii ki değil, fakat adayı bütünsel olarak daha tanımak için gerekli yöntemler konusunda da kafamız karışık.

Sıklıkla kullanılan fakat pratikte yanlış işe alım kararlarına neden olabilecek kültür uyumu mülakatları örneğinden başlayalım. Yöntemlerden biri olarak adayın bir günü ofiste herkesle çalışarak geçirmesi ve gün sonunda birkaç ekip arkadaşının da katıldığı bir yemek düzenlediğinizi varsayalım. Gün sonunda iyi anlaştığınız ve beraber eğlendiğiniz yaratıcı bir gün geçirdiğinizi düşündünüz. Teknik yetkinliği güçlü ve beraber iyi Playstation oynadığınız kişiyi işe almaya karar verdiniz. Bu sizin için kolay bir karar verme süreci oldu. Fakat zamanla şunu fark ettiniz. Ekibinizi aynı düşünen, aynı davranan ve aynı şeylerden keyif alan insanlardan oluşturmaya başladınız ve bu düşündüğünüz kadar iyi sonuçlar getirmedi. Demek ki kültür uyumu bir iş yapış şeklinin aslında sadece küçük bir parçası. Bu yüzden aslında aradığımız şey bu değil. Peki o zaman aslında biz beraber çalıştığımız kişide neyi arıyoruz? İşinde iyi olması ve bizimle aynı rutinlere sahip olması yetmiyorsa, aslında aramamız gereken şey nedir? Bu sorunun cevabını bizi her yerde birleştiren en güçlü temelde saklı. Değerlerimiz.

İşte tam da burada önemli bir soru ortaya çıkıyor. Kültür ve değerler özelinde işe alım yapmak ne demektir? Kültüre katkı ve kültüre uyum aynı şey midir? Değerlere uyum ile kültüre uyum arasında bir fark var mı?

Öncelikle doğru terimlerle başlayalım:

Kültüre Katkı Nedir? Yalnızca şirketin standartlarına ve kültürüne değer vermekle kalmayıp, aynı zamanda çeşitliliğine olumlu katkıda bulunan insanları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Zihniyetin “kültür katkısı” olarak değiştirilmesi, işe alım kriterinin “Bu adayın bizimle uyumlu olmayan nesi yok?” odağından “Bu kişi şirketin kültürünün çeşitlenmesine nasıl katkı sağlar?” odağına geçmesini sağlayacaktır.

Değerlere Uyum Nedir? Şirket değerleriniz, çalışma şekliniz konusunda sizin için en önemli yol gösterici ilkelerdir. Sizin için doğru ve yanlış çalışma biçimleri arasında seçim yapmak, zor durumlarda karar almak için bu derin prensipleri kullanırsınız. Değerleriniz şirketinizin kültürünün tonunu ve bir bütün olarak neye önem verdiğinizi belirler. Çalışanlarınızın değerlerinin bunlarla uyumlu olması önemlidir. Bu olduğunda, insanlar birbirini anlar, herkes doğru nedenlerle doğru şeyleri yapar ve bu ortak amaç ve anlayış ekiplerinizin güçlü çalışma ilişkileri kurmasına yardımcı olur. Değerlerin uyumlanması şirketin bir bütün olarak temel misyonunu gerçekleştirmesine yardımcı olur.

Neden Kültür Uyumu değil Kültüre Katkı ve Değerlere Uyum?

İşe alımın değerlendirme aşamasında kültüre uygun olmak yerine kültür katkı ve değerlere uyum kriterlerine bakmanın birkaç nedeni vardır.

1. Kültür uyumuna öncelik vermek profesyonel ağınızı sınırlandırır.

Çalışan referansları dünya genelinde de işe alım için en güçlü kanallardan biridir ve kültür uyumununun da güvencesidir. Mevcut ekibiniz, iş ve kişisel hedefleri açısından onlara benzeyen ve hızlı uyum sağlayacaklarını düşündükleri adayları yönlendirir. Bu hızlı ve pratik olması yanında, profesyonel bağlantılarınızı ve aday havuzunuzu sınırlayabilir, sizinle aynı değerlere sahip ama şirketinizdeki düşünce yönünü değiştirebilecek yetenekli adayları dışarıda bırakabilir.

2. Kültüre uyum odağında işe alma bilinçsiz önyargıları taşır.

Kültüre uyumluluk arayışı yöneticileri istemeden de olsa ekibe/kendisine benzeyen adaylar seçmeye teşvik edebilir. Ancak kültüre katkı penceresinden bakıldığında bir adayın bireyselliğinin ve farklılıklarının o şirketi nasıl daha iyi ve daha güçlü hale getirebileceğini anlaşılmasına yardımcı olur. Harika bir işe alımın ilk adımı budur.

3. Sadece kültür uyumu için işe alırsanız başvuru havuzları kuruyabilir.

Aday merkezli bir dünyada, işveren markanız üst düzey yetenekleri çekmek için kritik öneme sahiptir. Adaylar şirketinizin katı, esnek olmayan bir şirket kültürü tanımını temsil ettiğini algılarlarsa, bir rol için başvurmadan önce iki kez düşünebilirler. Değerlendirme kriterleriniz doğrultusunda dışlanacakları, şirketinizi anlayış ve kurallarını tam anlamıyla benimsemedikçe ilerleyemeyeceklerini düşünebilirler. Halbuki kapsayıcılığı ve çeşitliliği ile bilinen bir şirket, pek çok farklı kişinin şansını denemek istediği bir yer haline dönüşecektir.

Kültüre Katkı & Değerlere Uyumlu İşe Alım İçin 5 İpucu

Kültüre katkı için tasarlanmış bir işe alım planı ile, çeşitli fikirlere ve yaşam yaklaşımlarına evrilen ve bunlara elverişli hale gelen bir işyeri inşa edebilirsiniz. Başka bir deyişle, kültürünüzü sürekli olarak geliştirirken en iyi yetenekleri koruyabilir ve kullanabilirsiniz. Peki ama nasıl?

1. Şirketinizin temel değerlerini ve kültürünü açıkça tanımlayın

Kültüre katkıda bulunan ve değerlere uyumlu olan adayları işe alabilmek için öncelikle şirketinizin temel değerlerini ve inançlarını ve çalışanlarından neler beklediğini net bir şekilde tanımladığınızdan ve bu tanımların işe alım yapan ekibiniz için de aynı anlamı ifade ettiğinden emin olun.

2. İlham almak için aynı alandaki ve deneyimleri yaşamış diğer kurumları araştırın.

Sizinkine benzer organizasyonların kültürlerini nasıl inşa ettiklerini ve değerlerini nasıl yaşattıklarını inceleyerek, bu eksende kültürünü genişletmek ve değerlerinizin nasıl her aşamada daha da bütünsel bir işe alım deneyimin parçası olacağını tasarlayabilirsiniz. Hepimiz biliyoruz ki ihtiyaçlarınızı belirlemeniz, kazanacağınız yetenekleri belirlemenizin her zaman ilk koşulu olacaktır.

3. Kültüre katkı ve değere uyumluluk beklentilerinizi yansıtan iş tanımlarını yazın.

Kuruluşunuzu değer katan kişileri arayan bir marka olarak konumlandırın. Akıllı iş tanımlarını kullanarak, onlardan sadece bunları karşılamasını istemediğinizi, ayrıca bu kültürün oluşturma ve gelişme sürecinin bir parçası olmalarını istediğinizi belirtin. Ek olarak kendi değer önermenizi hem rol hem de şirket özelinde güçlü bir şekilde vurgulayın.

4. Kültüre katkı ve değerlere uyum ekseninde mülakat soruları sorun.

Şirketinizin kültür ve değerlerini yansıtan kişisel ve profesyonel yetkinlerini belirledikten sonra adayın bu doğrultudaki yetkinlikleri tanımlayan sorular hazırlayın:

Tutku: Geçmiş iş tecrübelerinizden en eğlenceli olanı hangisiydi? Neden?

Kullanıcı/Müşteri Odaklılık: Mevcut şirketinize rakip olan bir şirketin geliştirdiği ve senin imrendiğin ya da beğendiğin bir ürün/çözüm/özellik örneği verebilir misin?

İnovasyon: “Yenilik” kelimesi senin için ne ifade ediyor? Son zamanlarda gördüğün en yenilikçi mobil uygulama neydi?

Sonuç olarak adayların “kültüre katkısı ve değerlere uyumu” olduğundan nasıl emin olabilirim?

Tüm bu ipuçlarını uygulamanıza rağmen, hala kültüre katkı ve değerlere uyumu anlamakta zorlandığınız işe alım süreçleri olabilir. Bunun bir öğrenme süreci olduğunu unutmayın. Her işe alım döngüsünün sonunda kültür ve değer değerlendirme oturumları düzenleyin, yanlış işe alımların süreç değerlendirmesini yapıp, bir daha benzer bir yanlışı yapmamak üzere kendinizi ve ekiplerinizi sürekli geliştirmeye devam edin.

Son Olarak

Şirketinizin büyümesi sürecinde, isteyeceğiniz son şey, şirketinizin kendisi için en doğru yetenekleri tanımlamada gereken yöntemlerin gerisinde kalmasıdır. Bu nedenle “kültür uyumu” terimini işyerinizden çıkarttığınızdan ve yerine “kültüre katkı ve değerlere uyumluluk” terimini koyduğunuzdan emin olun.

--

--

Berna Aksoy
Melon
Writer for

I’m a Talent Partner at Talentmelon. I’m currently delivering Candidate Journey Design Consulting for start-up & scale-up network in Turkey.