UI Tasarım Sürecinde, Inspiration!
Her zaman inandığım bir konu var ki, “Tasarımcının disiplinli olması, yaratıcı olmasından öte önemli bir yanıdır.”
Burada disiplinden kasıt vurgulamak istediğim nokta tabii ki tasarımın matematiğini, kurallarını, dilini ne kadar düzgün oluşturabildiğimizdir. Özellikle UI tasarım süreçlerinde bu disiplinin oluşturulmasını, sürdürülmesini ve en önemlisi yeni geliştirmeler, özellikler eklendiği taktirde korunabilmesini çok önemli görüyorum.
Bazı projelerin canlıya ilk çıktıkları tasarımlarının gelişme kaydettikçe düzensizleştiğini gözlemlemek mümkün. Kuşkusuz bunun en büyük sebeplerinden birisi tasarımın bir dilinin ya hiç oluşturulmamış olması, ya da varolan dile uyulmadan, anlık durumları kurtarmak için yapılan tasarımlar. Bana göre bir arayüz tasarımcının veya ekibinin en çok zorlandığı nokta, sıfırdan bir tasarım yapmaktan ziyade, varolan tasarımın disiplini dışına çıkmadan yeni geliştirmeler eklemektir.
Peki nedir bu ağzından düşürmediğin tasarımın disiplini, matematiği, dili? Bir keresinde “Tasarım Mutfağı” adlı komunitide bu tarz bir tartışma konusu açmıştım. Gelen yorumlardan birisi “zaten bunları oluşturmayan, uygulamayan tasarımcı, tasarımcı değildir ki?” tepkisini almıştım. Kesinlikle doğru fakat bir şey atlanıyor. Bunları uygulamayan, oluşturmayan ve hatta bilgisi dahilinde bile olmayan o kadar çok tasarımcı var ki. Nedeni çok açık. Bu işin bir okulu yok. Bu işi herkes tecrübesi dahilinde öğreniyor. Bu işin okulları şirketler, productlar, startuplar. Çalıştıkları yerlerde nasıl bir disiplin varsa, tasarımcı o disiplini öğreniyor. Tabiki istisnalar mevcut, kendini çok kötü şartlara rağmen doğru yönde geliştirmeyi başaranlar mevcut. Sözüm meclisten dışarı.
Şimdi UI tasarımda biz Atölye15'te bu disiplini nasıl oluşturduk. Belli standartlarımız var mı? Tasarımlarda matematiği nasıl oturtuyoruz, nelere dikkat ediyoruz ve en önemlisi işin matematiğini tamamladıktan sonra sanat kısmını nasıl entegre ediyoruz. Hepsine değineceğiz. Ummalı çalışıyoruz emin olun.
Stil Araştırmaları, Nam-ı Değer “Inspiration”
UX Tasarımların onaylaşınıyla birlikte başlayan UI tasarım sürecinin ilk aşamasına gelmiş bulunmaktayız. Öncelikle şuna değinmek istiyorum. Projenin ya da ürünün her neyse, tasarımını etkileyecek bazı şeyler var bana kalırsa. Etkilemesi gereken daha doğrusu. Örnek vermek gerekirse, projenin yada ürünün bulunduğu endüstri, ilgilendiği kullanıcı kitlesi, sağladığı hizmet vb. gibi etkenler mevcut. Tabiki bunlar ile sınırlamak zorunda mıyız? Değiliz. Fakat en nihayetinde bazı standartlar tasarımları bir kalıba sokuyor gibi gözüksede aslında daha kullanışlı, daha alışkanlıklara uygun olmasını sağlıyor. Bu da haliyle tasarımın daha çalışır, daha son kullanıcıya hitab eden bir tasarım olmasını sağlıyor. Unutulmamalı ki günün sonunda yaptığımız iş “tuvale sanat yapmak” değil. Son kullanıcı merkezli bir iş yapıyoruz ve bazen ne kadar yaratıcı, ne kadar sanatsal bir tasarım övgüsünü almayacak işler yapmayı göze almalıyız ki bana kalırsa yaptığım bir tasarıma gelecek “Çok kullanışlı bir tasarım olmuş” övgüsü, “çok güzel gözüküyor”dan kat ve kat daha güzeldir.
Inspiration, bir nevi rakip analizinin UI versiyonuda oluyor aslında. Benzer ürünler tasarımlarında hangi renkleri tercih etmiş, tercih ettikleri bu renk skalarının bir sebebi var mı? Tipografiyi nasıl kullanmışlar gibi sorulara yanıt arıyorum bu aşamada.
Bir örnekle süslemem gerekirse, geçtiğimiz aylarda Atölye15 ekibinden Anıl ve Burak ile bir side project yapmaya başladık. Mail bültenlerini bir araya toplayacağımız aynı zamanda kullanıcılara mailing yapmalarını sağlayacak bir productın temelini attık. Tasarım sürecinde yaptığım araştırmalarda şunu farkettim, piyasadaki bir çok mailing ürünü “Helvetica” fontunu tercih ediyor. Biraz sebebini araştırıp üstüne düştüğümde ise Helvetica’nın aslında devletler arası bir font olduğunu ve uluslararası yazışmalarda, yazılı anlaşmalarda, trafikte, uyarı levhalarında ve basılı reklamlarda çokça kullanılan bir font olduğunu öğrendim. (Helveticaya olan hayranlığımı daha sonra bir başka yazıda ele alacağım.)
“…uluslararası yazışmalarda, yazılı anlaşmalarda…” vay canına! Bu, Helvetica’yı mailing ürününde kullanmak için harika bir motto.
Yazıyı hazırlamaya başladığımda bütün UI sürecini tek yazıda anlatmayı düşünüyordum. Fakat sonra bunun çok uzun ve detaylı olacağını farkettim. Parçalara bölmeye karar verdim. Bu parça biraz dağınık oldu gibi, idare edelim. Bir sonrakinde görüşmek üzere!
