Hikaye Tasarlamak
Hikayeler bilgi organizasyonu sistemleridir. Görsel hikaye anlatımı, bir UX tasarımcısının kullanıcısıyla duygusal bir bağ kurmak için sahip olduğu en güçlü araçlardan biridir.
Hepimiz hem çocukken hem de yetişkinken güzel hikayelerden etkileniriz. Çünkü çoğunlukla hatta hemen hepsi mutlu son ile biten zihnimizde ürettiğimiz veya zamanla efsaneleşmiş gerçek hikayelerden oluşur. Hikayeler bu evreni anlamamız ve yeni evrenler kurabilmek için bizlere eşlik ederler.
Aslında hepimiz birer hikayeci olarak dünyaya gelmiş olsak da, aramızda çok az Hemingway çıkar. Çünkü; Harika hikayeler anlatmanın püf noktası; bir hikayeyi tasarlamayı bilmekten geçiyor.
Dede Korkut zamanında hikayeler nasıl oluşuyordu bilemiyorum, ancak günümüzde insanları etkileyen hikayelerin rastgele oluşmadığını, özenle tasarlandıklarını biliyoruz. Hikayesi olmayan bir hayat düşünün ne kadar yaşanılabilir? Mesela “Seni biraz tanıyalım.” cümlesin de aslında “Senin hikayen nedir?” denilmek isteniyor. Deneyimlerime göre, hikayeler bir tasarımın getirebileceği pratikliği iletmek için en iyi araçlardan biridir ve iyi bir hikayenin yanı sıra bir projeyi ileriye taşımaya yardımcı olabilecek, hikaye kadar etkili çok az şey vardır. Bir marka kurumsal kimliğini yenilediğinde çok azında ilk bakışta markanın görmek istediğini görüyoruz. Ancak marka hikayesini okuduğumuz zaman ister istemez “Hımım! Evet doğru.” Diyebiliyoruz. (Marka kimliğinden bağımsız sayfalarca hayal ürünü yazanları kast etmiyorum.) Yine de bazen hikaye anlatımından en çok fayda sağlanabilir UX tasarım sürecinin bir bölümünü göz ardı ediyoruz. Hikaye anlatımı ve kullanıcı deneyimi, planlama, araştırma ve içerik oluşturma gibi, bir deneyimi etkili bir şekilde geliştirmek için kullanılabilen ortak öğelere sahiptir.
Hikayeler karmaşık fikirleri açıklamamıza yardımcı olurlar
Hedef kitleye ek bağlamlar vermek, hedef kitlenin anlatılan konu ile bağlantı kurmasını yardımcı olur. Bu ek bağlamlar duygular, tepkiler olabilir. Akış şemaları çok şey anlatabilir ama bir anlatı izleyicilerin, kullanıcıların eylemlerin ardındaki nedenleri anlamasını sağlar; izleyicilerin aslında kullanıcı olmadıkları hatırlatır.
Hikayeler hatırlamamıza yardımcı olur
Toplumsal olarak hikaye kültürün çok önemli olduğu bir coğrafyada yaşıyoruz. İnsanlar olarak da hikayeleri diğer malzeme türlerinden daha derinden işleme eğilimindeyizdir. Bu onları hatırlamamıza yardımcı olur. Karakterlerin, konumların ve olayların açıklamalarından ve her şeyi kendi deneyimlerimizle ilişkilendirdiğimiz zengin ayrıntılı, bilgi veya fikirlerle kişisel olarak bağlantı kurmamıza yardımcı olur. Bir hikaye insanda duygusal tepkimeler ve derin anılar tetikleyebilir.
Hikayeler ortak bir anlayış oluştururlar
Hikayeler, kullanıcıların acı noktalarını ve hedeflerini konuşmayı ön plana çıkarır ve ekiplerin neden bir ürün veya özellik oluşturduklarına ve kime fayda sağladığına yönelik paylaşılan bir dil oluşturmalarına yardımcı olur. Aynı zamanda bir ürün vizyonu etrafında toplanarak, ürünü nasıl daha faydalı hale getirilebileceği konusunda aynı noktadan bakılmasını sağlar.
Hikayeler; yeni fikirler üretmek için hayal gücümüzün harekete geçmesini sağlar.
Bir kitabı okuduğumuzda, yazarın bize verdiği açıklamaları alır ve boşlukları aşina olduğumuz şeylerle doldururuz. Hikayeler anlatırken biz de aynı şeyi yaparız. Kullanıcıların ne istediğini her ayrıntısını açıklamak yerine, hedef kitlemize çözümü tahayyül etme özgürlüğü veririz.
Hikayeler eyleme geçmek için ilham verir
Çoğumuz TedX videolarından en az birisine rast gelmiştir. Örneğin Serdar Kuzuloğlu’nun veya Müfit Can Saçıntı’nın anlattıkları hikayeler yüzünden ilham alıp, eyleme geçtiniz mi? Demek istediğim kelimeler, arkalarındaki bariz duygularla birleştiğinde, omurgandan gelen titremeler gönderdiği ve tüylerinin diken diken olduğu zamanlar. Hikaye anlatmanın gerçek gücü bu.
Hikayeleri ile eğlendirmek
Yeni bir uygulama kullanmaya başlayan kullanıcılar, uygulamadan temelli ayrılmaya karar vermeden önce sadece 10–20 saniyeniz var.
UX’de hikaye anlatımı kolay değildir. Ama işe yarıyor. Kullanıcının dikkatini ne kadar çabuk yakalarsanız, sayfanızda o kadar uzun süre kalır ve içeriğinizle o kadar çok etkileşimde olurlar. İçeriğinizle ne kadar çok etkileşimde bulunurlarsa, satın alma şansları o kadar yüksek olur.
