Bij Corrie en Dirk thuis
Zelfstandigheid is vooral niet op anderen leunen
Op naar de Weesperzijde
Vanmiddag de camera meegenomen bij een wandeling door de buurt. Op weg naar de Weesperzijde worden de huizen mooier en ogen duurder en minder uniform. Insteek voor vandaag: Verdiepend gesprek over ouder worden en vitaliteit plus hopelijk de camera achterlaten met een algemene instructie. Zonder afspraak op naar Corrie en Dirk. Dit huis moet het zijn. Er staat een scootmobiel met een afdekzeil. Ik bel aan. Een Indonesische jongen opent de deur met geel gummie handschoenen. ‘Het is de hulp’ zegt Corrie. Corrie (72) heeft me al zien aankomen en verwelkomt me lachend van achter uit de gang. Ze herkent me nog van de koffiemiddag in het Open Hof. ‘Dirk ligt te slapen tot een uur of drie’ zegt ze. Hoewel ze het aanbiedt hoeft ze hem niet te wekken voor me. Ik kom later wel terug voor hem. Ik schuif aan tafel. Neem mijn schriftje nog niet uit de tas. De camera zet ik op tafel. Corrie schuift aan met de elektrische rolstoel. Ze was een rode trui aan t breien. Op de bovenverdieping gaat de stofzuiger hoorbaar. ‘Daar kom ik nooit meer, dat gaat nauwelijks. Dirk heeft zijn hobby’s wel op zolder’. We hebben het over de koffiemiddag en ze geeft me de namen van de dames met wie ik gesproken heb. Sjaan en Gerda. Het huis is gezellig, glad grijs laminaat, er hangen wat zelfgemaakte schilderijen aan de muur. Beneden is een slaapkamer. Ik zie een stoeltjeslift langs de trap. Een klein bankje, bescheiden tafeltje. De achterdeur staat open. Daar is een tuinhuisje zo te zien.
Nooit meer de rolstoel uit
In 1988 kreeg Corrie kanker en belandde in een rolstoel waar ze niet meer uit zou komen. In ‘94 werd bij haar de erfelijke ziekte Strümpell-Lorrain geconstateerd. Een aandoening aan het centrale zenuwstelsel. Corrie werd blijvend invalide. Haar ziekte zal haar steeds minder mobiel maken. Haar man Dirk kreeg 14 jaar geleden een hartinfarct wat uitliep op een herseninfarct. Dirk refereert zelf eerder naar zijn herseninfarct zegt Corrie. Corrie werkte vroeger voor AH als geldtelster in Amsterdam. Dirk werkte voor het arbeidsbureau. Toen hij met pensioen ging was het een echte ‘man thuis’ zoals Corrie zegt. ‘Hij hoefde nooit veel, zo is hij niet, niet buiten de deur, hij heeft zijn hobby’s. Schilderen en muziek’.
Corrie ging vaak alleen met vriendinnen op vakantie en was meer outgoing. Het is heel wat dat Dirk nu meegaat naar de koffie middagen. ‘Maar hij moet ook wel lopen voor zijn hart’.
Hulp van een lastig te bezoeken hartsvriendin
Corrie heeft een vriendin Jo, ze is al 88 en heeft reuma. Dat is pas echt een voorbeeld van hoe belangrijk sociale netwerken zijn. ‘Jo kan heel lekker koken. Toen Dirk 3 jaar geleden met een ernstige ontsteking in het ziekenhuis lag, maakte Jo steeds een maaltijd, kon ik komen eten en dan weer terug naar het ziekenhuis, lief he’. Nu gaat Corrie nog vaak op visite bij Jo, nu ze in de tuin kunnen zitten. Haar huis kan ze niet in, in verband met de hoge drempel. Tenzij Dirk meegaat, maar dat wil ze niet altijd, bovendien is het veel te zwaar voor hem om haar steeds te ondersteunen.
Voor een griepje wil ik wel bellen, maar structureel is geen optie
Corrie vertelt dat haar vriendin Jo goed contact heeft met Theo. Jo heeft hem leren kennen bij het Hoekhuysch waar hij als pas gepensioneerde vrijwilliger verlegen binnen kwam. Ze hebben een eigen ruildienstje. Theo komt langs bij Jo voor aanspraak, aandacht en een klusje. Jo kookt heerlijk voor hem en zo helpen ze elkaar. Corrie heeft zelf niet een dergelijke vriend aan huis. ‘Dirk houdt daar niet zo van’. Hij is meer op zichzelf. Geen structurele bemoeienissen. ‘Thuis zijn en z’n hobby’s’. Corrie heeft haar kennissen en vrienden rondom clubjes georganiseerd. Ze zegt ‘sociaal vind ik het zo wel ok’. De twee verschillende bridgeclubs (één in en en één buiten de wijk). De koffie inloops en de lunchactiviteit. Ze gaat niet naar schilderen op zaterdag, dat kan ze niet. Ze is er maar druk mee. Corrie noemt Betsy als iemand die ze kent die niet naar zo’n groep gaat. Althans niet meer. Het contact is dus ook verwaterd. Betsy kon de aansluiting niet vinden. Ik krijg haar adres en ben voornemens haar later op te zoeken. Corrie en Dirk hebben twee kinderen, een dochter en een zoon. Wonen in Amsterdam, maar buiten Amsteldorp. Dochter zou ze bij zorgvragen kunnen bellen maar liever niet. ‘Ik ben liever zelfstandig. Mijn ziekte is erfelijk. Ik heb altijd voor mijn moeder gezorgd en achter haar rolstoel gelopen en mijn man en kinderen klaagde wel dat ik er niet helemaal was, dat wil ik anderen niet aandoen. ‘Voor een griepje wil ik wel bellen, dat is anders maar structureel is geen optie’.
Hoe vraag je naar hulp die je niet kent?
Dirk moet met regelmaat naar een dokter ter controle. Hij heeft nu al twee weken een lekke band met z’n scootmobiel. ‘Hij zal nu moeten lopen’ zegt Corrie. Corrie gaat met regelmaat naar het VU ziekenhuis, met de scootmobiel, dat gaat prima. Haar wordt daar van alles aangeboden, qua diensten zoals ergo-therapeutische aanpassingen thuis (denk aan stangen in de gang om je aan vast te houden). De revalidatiearts zegt ook vaak dat er dingen mogelijk zijn maar Corrie schudt het liever van zich af, zolang het gaat. Zelfstandigheid boven alles. Maar ze voelt zich zeker ‘in beeld’. Misschien wordt haar teveel aangeboden vindt ze. Maar, zegt ze, ‘als je straks echt zelf zou moeten aangeven wat je nodig hebt, hoe weet je dan wat er is qua aanbod’?
Een zelfstandige toekomst
Het toekomstideaal voor Corrie is helder. ‘Als alles maar mocht blijven zoals het nu is’. Ze zegt dat ze toch wel bang is voor de toekomst. ‘Dirk is ook al 79. Het is goed dat jij er nu naar vraagt maar zelf denk ik er liever niet over na’. Corrie heeft zich nog nooit verdiept in zorg op maat of thuiszorg of dat soort zaken. Als ze het nodig zou hebben zou ze het graag van een professionele instantie ontvangen. ‘Die mensen hebben gekozen voor hun vak, die belast ik dan niet’. Ze zou indien nodig een takeltje willen om in de scootmobiel te komen als dat niet meer zou lukken. ‘Zo lang mogelijk zelfstandig blijven’. Ik vraag er naar hoe ze het zou vinden om op een gegeven moment naar het Open Hof te gaan. ‘Ik wil zelfstandig blijven’ herhaalt ze. Op de vraag waar die volhardende zelfstandigheids-wens vandaan komt komen we terug bij haar moeder en het belastende element ervan in je eigen netwerk.
Vitaal ouder worden
Vitaal ouder worden betekent voor Corrie zelf je boodschappen doen, naar de clubjes gaan (koffie, lunch, en bridge) en samen met Dirk zelfstandig kunnen wonen en haar kinderen niet belasten met zorgvragen. Op de vraag hoe ze het eventueel zal regelen als ze zelf haar boodschappen niet meer kan doen noemt ze Albert Heijn thuisbezorgd. Dat doet een vriendin van haar ook, ‘vooral de grote spullen zoals toiletpapier en aardappels’. Infrastructureel is het voor Corrie prima buiten. De stoepen zijn laag genoeg. Dat gaat prima. Alleen bij mensen binnen komen, ‘je zit overal met die hoge dorpels, dan kom ik er niet in’.
Jochem 14-7-2014
