De Breiclub

Activiteit in het verzorgingstehuis

13.30-15.00 uur / 15 juli 2014

Het is behoorlijk stilletjes in de recreatieruimte beneden wanneer ik het verzorgingstehuis binnen stap. Ik had een volle ruimte met druk breiende dames verwacht dus vraag even aan een dame van middelbare leeftijd waar de breiclub gaat plaats vinden. De ronde tafeltjes met stoeltjes staan er eenzaam bij, net als de bar waar mensen drinken kunnen pakken. De dame in kwestie blijkt de vaste vrijwilligster voor de club te zijn en vertelt dat de dames snel zullen binnendruppelen. Ergens rond 13.30 uur zal het evenement plaatsvinden, “maar door de verbouwing is alles een beetje anders dan anders”. De dames zitten normaal gesproken in het buurthuis Het Hoekhuis en zitten in verband met een verbouwing tijdelijk beneden in verzorgingstehuis, de Open Hof.

Anja*, de vrijwilligster, zit aan tafel en geeft aan de eerste dame die binnenkomt een blikje met gebouwtjes waar een waxinelichtje in gezet kan worden. Marlies*, een oude grijze dame met een net pakje ontvangt het cadeautje met veel enthousiasme en geeft aan het prachtig te vinden. Anja vertelt dat ze het weekend op Texel is geweest en dat ze daar het huisje zag staan. Omdat ze bij Marlies over de vloer was geweest en ze wist dat ze dat soort huisjes verzamelde had ze er één meegenomen. Nadat het cadeautje en een kopje thee is gegeven komen de bollen wol op tafel. Marlies begint aan haar breiwerkje terwijl de rest van de dames langzamerhand binnen druppelen. Ik stel me voor aan alle vrouwen en ze lijken het prima te vinden dat ik aanschuif bij het brei clubje. De vrouwen blijken elkaar goed te kennen en gaan onverminderd door met praten, enkel stoppend om mij op de hoogte te brengen van een naam of een persoon. “Luuk, dat is haar zoon”, of “Margriet, dat is een dame die naar het ziekenhuis moet morgen”.

Margriet is de derde vrouw die aan de tafel gaat zitten en een kopje thee neemt. “Het spijt me, ik ben zo stom geweest gisteren”. De dame naast haar, Inge, spreekt haar aan maar door het enthousiaste gepraat gaat haar opmerking verloren. Inge herhaalt iets harder wat ze zei: “Het spijt me, ik was stom bezig gisteren”. Nu heeft ze de aandacht van de dames en vertelt ze verder. “Ik vond het zo mooi wat je had gemaakt, dat ik vroeg wat het moest kosten. Maar ik heb natuurlijk niemand om het aan te geven.” Ze lacht en de dames aan tafel luisteren en knikken begrijpend. “Je hebt het ook zo prachtig gemaakt”, zegt Marlies tegen Margriet. Het blijkt dat Margriet, die nu even niet meedoet met breien vanwege een op hande zijnde operatie, een heel mooie knuffel heeft gemaakt. Inge had in haar enthousiasme toen ze het knuffeltje zag gelijk een prijs geboden, er niet aan denkend dat ze niemand heeft om het aan te geven.

De vrouwen lijken erg begaan met het lot van Margriet, aangezien ze morgen geopereerd moet worden aan haar slokdarm. Omdat ze alleen is moet ze twee dagen in het ziekenhuis blijven, zodat ze volledig aangesterkt weer naar huis kan en zichzelf kan redden. De vrouwen zijn allemaal goed op de hoogte van de tijden van de operatie en wanneer Margriet weer thuis is. Ook de vierde en vijfde dame die inmiddels zijn aangeschoven zijn erg betrokken. Één dame geeft aan dat ze wol had willen meenemen voor Margriet, maar dat ze niet wist dat Margriet morgen pas weg moest naar het ziekenhuis. Ze verontschuldigt zich hier voor en lijkt zich ongemakkelijk te voelen door haar vergissing. Anja vraagt de dames of ze nog een kopje koffie of thee willen, terwijl Margriet de tafel verlaat.

Enkele minuten later komt Simone op haar gemak op de plaats van Margriet zitten, begroet alle dames uitgebreid en vraagt dan om een glas droge witte wijn. Haar elleboog zit in het verband en ze vertelt dat ze niet kan handwerken doordat ze haar elleboog heeft gestoten. “Het houdt niet op met bloeden, dus ik moet even rustig aan doen.” Terwijl ze achter haar glaasje wijn zit vertelt ze trots dat ze altijd in Amsteldorp heeft gewoond. “Ik ben hier geboren, ik ben hier getrouwd en ik woon hier nog steeds.” Ze lacht, en vertelt dat ze nooit heeft willen weggaan uit Amsteldorp. Toen haar man met haar wilde trouwen en ze naar een woning gingen zoeken had hij haar gevraagd waar ze moesten gaan wonen. Voor Simone was het destijds een makkelijke beslissing, in Amsteldorp moest en zou ze blijven. Ze vertelt uitgebreid over de staat van de wijk vroeger, de bouw van het station en de hoeveelheid winkels. De vrouwen raken er vervolgens niet over uitgepraat dat er vroeger 45 winkels zaten en nu slechts één! De meeste vrouwen wonen in het Open Hof en zijn minder mobiel. Daarom vinden ze het vervelend dat het aanbod in de buurt zo laag is.

Leermomenten

• Informeel netwerk: Sommige vrouwen hebben familie, maar sommige vrouwen zoals Inge hebben dus weinig of geen contacten naast knutsel- en brei clubjes.
• De vrouwen zijn erg close met elkaar en weten veel van elkaars leven. Het lijkt mij als buitenstaander erg lastig om dit groepje binnen te komen, omdat de vrouwen erg op elkaar leunen.
• De vrouwen vinden dat het aanbod van winkels erg beperkt is in de wijk, zeker in vergelijking met vroeger. Graag zouden ze hier verandering in zien.
• Een opmerking over de opening van het verbouwde Hoekhuis gaf aan dat de vrouwen bang zijn dat er geen plaats voor hen is, omdat er “allemaal buitenstaanders mogen komen”. De vrouwen leken hier erg verontwaardigd over, omdat zij normaal gesproken hier altijd hun activiteiten doen en zij dus vaste gasten zijn.
• De mate en intensiteit van contact tussen de dames en hun uitspraken over de opening van het hoekhuis en ‘de buitenstaanders’ geven aan dat er sprake is van kliekjes vorming. Het informele netwerk dat is ontstaan door vrijwilligers activiteiten en clubjes (Dynamo) zorgt hierdoor voor vormen van uitsluiting.

Open vragen:

• Hoe moeilijk/makkelijk is het om onderdeel te worden van een activiteitenclubje?
• Wat kunnen vrijwilligers doen tegen kliekjes vorming?
• Wat voor soorten uitsluiting vinden er plaats door de aanwezigheid van ‘clubs’ in het verzorgingstehuis?
  Janny Kappert

*Alle namen zijn gefingeerd om anonimiteit te waarborgen