Voor corporatie spelen
De eerste dagen van het prototypen zijn erg spannend. Het begin in een leegstaand woonhuis in de wijk – waarvan op dat moment nog niet duidelijk was of er wel gewerkt kon blijven worden. Dubbele afspraken voor een deel van het team. Een voor de meesten totaal onbekend terrein (dat van het prototypen) betreden. Een tamelijk ingewikkeld mengsel.
Maar er was koffie. Er waren stoelen. Veel mensen – die veel zin hadden in dit experiment in de wijk. Enkele nieuwe gezichten ook: de ontwerpers van het bijzondere bureau Waarmakers, Joanna van der Zanden en Sandberg System D Master Boo van der Vlist. Zeker niet de minsten in hun vakgebied en een grote eer om met ze te kunnen werken. Stichting DOEN ondersteunt deze samenwerking vanuit hun Social Design-programma.
Dat was de ochtend van dag 1. In de middag gingen de 3 teams hun weg. Team ‘zorg’ (de korts mogelijke benaming, doet geen eer aan de inhoud) vertrok met Waarmaker Maarten richting Hoekhuis, ‘ontmoeten’ bleef, inclusief Joanna en Boo, zolang het kon in het woonhuis en ‘wonen’ zocht een oude, vertrouwde plek op: het kantoortje van Sjors (later David, nu Wouter), de gebiedsbeheerder van Ymere. De oplettende lezer weet dat dit ook in de zomer van ’14 onze uitvalsbasis was.
‘Wonen’ staat voor de opgave om op het kruispunt van enkele beleidslijnen tot een innovatief plan te komen. Korte schets: men wordt geacht langer zelfstandig te blijven wonen (lijn 1), krijgt niet meer vanzelf de zorg en ondersteuning die daarvoor nodig zijn (lijn 2) en wordt daarmee steeds verder afhankelijk van zijn of haar netwerk in de buurt: de participatiesamenleving (lijn 3). Die lijnen crashen op het moment dat bewoner A niet meer op de bovenwoning kan blijven vanwege de trap; de traplift niet geplaatst kan worden (in veel woningen in de buurt het geval) óf niet betaalbaar is vanwege ‘onvoldoende’ indicatie; en verhuizen lastig is door de huursprong (niet zelden 150 euro of meer bij verhuizing naar een gelijkwaardig pand) en, zoals gezegd, het ontbreken van een netwerk in de nieuwe omgeving.
Team ‘wonen’ gaat op dag 1 in gesprek met Wouter en Marieke (Gebiedsbeheer Ymere), Sandra en Liesbeth (Sociaal Beheer, resp. Gebiedsregisseur Rochdale), en later Edith (Gebiedsregisseur Ymere). Het ‘snijvlak’ waarop dit team wil opereren blijkt dichtgetimmerd met regels, die ook nog eens aan het veranderen zijn — én er zijn verschillen in taakopvatting per corporatie. Tóch zijn er ook ‘mazen’ te vinden, waarbij niemand benadeeld of bevoorrecht wordt en er mogelijk recht gedaan wordt aan de veranderende behoeften en plichten van bewoners die het moeilijk hebben.
Die zit in de mogelijkheid woningen te ruilen binnen de voorraad van de corporatie, waarbij de verhuurmakelaar mogelijk ruimte heeft om voor senioren geschikte (of geschikt gemaakte) woningen beschikbaar te maken voor huurders die dat nodig hebben. Buiten het systeem om, maar niet buiten de regels om. Dit zou ook om woningruil kunnen gaan, dus tussen twee partijen die een wederzijds aantrekkelijk aanbod kunnen doen zonder al te grote huursprong. Deze redenering, beseffen we ons, bevat nog enkele aannames die we de komende dagen gaan testen. Dus de opdracht is: de buurt in, en voor corporatie spelen. En scherp in de gaten houden waar we mogelijkheden en ‘markt’ ontdekken, maar ook waar we tegenaan lopen en waar een discussie over regels & beleid moet volgen.
Intussen wordt er ook aan een tweede prototype gewerkt, werktitel Sjors+.
