Komut Satırı ve Grafik Arayüz

Adem Efe Devrez
TechSheet
Published in
3 min readApr 14, 2023

Merhaba! Bugünkü yazımda yazılım öğrenmeye yeni başlayanlara çoğu zaman hiç tam açıklanmayan ve genelde hep yüzeysel kalan bir konudan bahsetmek istiyorum: Komut Satırı ve Grafik Arayüz! Terminal nedir, neden bazı programlarda grafik arayüz varken diğerlerinde yok, neden yapmak istediğim hesap makinesi ile yaptığım hesap makinesi birbirinden çok farklı?

Aslında bu iki program da aynı işlevi yerine getiriyor: iki sayı ve bir işlem alıyor, sonucu veriyor. Ama birinci hesap makinesi göze daha çok hitap ediyor ve aslında bilgisayar kullanmaya çok aşina olmayan birisi için kullanması daha basit. Çünkü iki program da temelde aynı olsalar da birinci uygulama bir Grafik Arayüz’e sahip. Böylece kullanması daha kolay ve kullanıcı uygulamanın nasıl çalıştığını daha kolay sezinleyebiliyor. İkinci program ise Komut Satırı Arayüzü’nü kullanıyor, yani Terminal üzerinden çalışıyor. Eğer kullanıcının programı halihazırda nasıl kullanacağını bildiğinden eminsek programımızın Komut Satırı üzerinden çalışması onu daha hızlı ve daha yüksek performanslı kılacaktır. Yani özetle Grafik Arayüzü programımızın kullanımını daha kolay kılıyor, Komut Satırı Arayüzü ise programımızın daha efektif çalışmasını sağlıyor. Uygulamamız için hangisini seçeceğimiz ise tamamen programımızın nasıl bir kesime yönelik olacağına bağlı.

Mesela şu yazımızda Git’ten bahsetmiştik. Kısaca hatırlamak gerekirse Git, yazdığımız programların kodlarını başka yazılımcılarla paylaşmamızı sağlayan ve projelerimizi versiyon versiyon geliştirmemizi mümkün kılan bir uygulama. Git bu konuda harika bir örnek çünkü tamamen yazılımcılara yönelik bir uygulama olduğu için her ortamda sorunsuzca çalışabilmesi ve istediğiniz eylemi tek bir komutla saniyeler içinde gerçekleştirmesi gerekiyor. Bu yüzden Git bir Grafik Arayüz’e sahip olmak yerine özellikle Komut Satırı’nda çalışıyor.

Komut Satırı’nda Git’in Kullanımı

Git gibi bir programın Komut Satırı Arayüzü’nü tercih etmesinin bir diğer nedeni de yazılımcılara evrensel bir deneyim sunmaktır. İster Linux kullanın ister Mac, veya Windows; kullandığınız Terminal size işlev ve uygulama açısından neredeyse tamamen aynı bir deneyim yaşatacaktır. Böylece herhangi bir nedenden dolayı işletim sistemi değiştirirseniz veya aynı anda birden fazla işletim sistemi kullanıyor olsanız bile Git deneyiminiz de cross-platform yani platformdan bağımsız olur.

Örneğin yazılım dillerinin derleyicileri yahut yorumlayıcıları da tamamen Komut Satırı tabanlıdır. Kodlama için kullandığınız programların yani IDE’lerin çalıştır, hata ayıkla gibi butonları olsa da bunların hepsi perdenin arkasında sizin terminale girmeniz gereken komutları kendileri girerler yalnızca.

Az önceki paragraftaki bir ifadeye gözünüz çarpmış olabilir. Dedim ki IDE’lerinizdeki butonlara bastığınızda yaptıkları tek şey sizin aslında terminale elle girmeniz gereken komutları kendileri otomatik girmek. Aslında bu ifade diğer uygulamalar için de Grafik Arayüz ile Komut Satırı’nın ilişkisini ortaya koyuyor. Grafik Arayüz’de etkileşime girebileceğiniz her bir buton, Komut Satırı’na girebileceğiniz belirli komutlardan ibaret. Tam da bu yüzden eğer programınız genel bir kitleye hitap ediyorsa bir Grafik Arayüz’ünüzün olması çok daha iyi olur çünkü insanlar oturup komut ezberlemek yerine gözleri önündeki birtakım butonlara basmayı tercih edeceklerdir.

Aslında hepsi komut

Yazılım kariyeriniz boyunca gün gelecek Komut Satırı programları üzerinde çalışacaksınız, gün gelecek Grafik Arayüzlü uygulamalar geliştireceksiniz. Kendiniz de zaten kullandığınız Grafik Arayüzlü programların yanı sıra bol bol Komut Satırı uygulaması deneyimleyeceksiniz. Bu yüzden hangisini tercih ederseniz edin ikisine de hakim olmak hem profesyonel hayatınızı hem de günlük hayatınızı çok daha kolay kılacaktır. Bu yüzden ikisini de ihmal etmeyin, ikisinde de deneyiminiz olsun.

Buraya kadar okuduysanız teşekkürler! Başka bir yazımızda görüşmek üzere kendinize iyi bakın, hoşça kalın!

--

--