Ernst Werner von Siemens’in Hayatı ve Başarıları
Dinamik ve vizyoner bir girişimci…
Werner von Siemens, elektrikli eşya endüstrisinde önemli ilerlemeler sağlayan vizyoner bir girişimciydi. Tasarladığı işaretçili telgraf, 1847'de kurduğu ve hızla uluslararası bir işletmeye dönüşen “Telegraphen-Bauanstalt von Siemens & Halske” adlı elektrik&inşaat şirketinin mihenk taşıydı. 1866'da elektrik mühendisliği alanındaki muhtemelen en önemli başarısı olan dinamo-elektrik ilkesini keşfetti.
Mütevazi bir hayattan başarılarla dolu kendi yolunu çizdi
Werner Siemens, 13 Aralık 1816'da Hanover yakınlarındaki Lenthe’de doğdu ve 1888'e kadar soylular sınıfından değildi. Siemens Tarihsel Enstitüsü web sitesinde ve yayınlarında Werner von Siemens olarak anılır. Orta sınıf geleneğine sahip geniş bir ailenin 14 çocuğundan dördüncüsüydü. Ailenin kısıtlı ve mütevazi koşulları nedeniyle, çocukların ebeveynlerinin arzu ettiği şekilde bir eğitim almaları çok güçtü. Sonuç olarak, Werner 1834'te ortaokulu bırakmak zorunda kaldı. Aynı yıl bilim ve teknoloji okuduğu Prusya ordusuna katıldı. Berlin’deki Artillerie- und Ingenieurschule’deki (Prusya Topçu ve Mühendislik Okulu) almış olduğu üç yıllık eğitim programı, elektrik mühendisliği alanında gerçekleştireceği daha sonraki çalışmaları için sağlam bir temel atmasını sağlamıştı.
Werner von Siemens, çocukluğunu Almanya’nın Hanover kentinin yaklaşık on kilometre batısında bir köy olan Lenthe’deki Obergut çiftliğinde geçirdi.
Prusya Topçu ve Mühendislik Okulu’nda eğitim aldığı yıllar… Werner von Siemens, Berlin’de fizik, kimya ve matematik okudu. Doğa bilimlerine olan tutkusu, gelecekteki hayatını belirleyecekti.
Werner’in daha sonraki girişimcilik başarısı da güçlü aile bağlarının bir sonucuydu. Özellikle kardeşleri William ve Carl, onu çok destekledi.
Elektrik mühendisliği alanında öncüydü
“Halske ilk başta cihazımın çalışıp çalışmayacağı konusunda şüpheler beslediğinden, puro kutuları, teneke, birkaç parça demir ve biraz yalıtılmış bakır telden, bir araya gelen ve çalışan birkaç otomatik telgraf yaptım.” Werner von Siemens, Anılar
1847'de Werner von Siemens, tamamen güvenilir ve kendi türünde önceki tüm sistemlerden çok daha üstün olan bir işaretçili telgraf cihazı geliştirdi. Bu, Werner von Siemens ve bir hassas mühendis olan Johann Georg Halske tarafından 1 Ekim 1847'de Berlin’de kurulan “Telegraphen-Bauanstalt von Siemens & Halske” elektrik şirketinin mihenk taşı oldu. Onların liderliğinde, elektrik şirketi hızla uluslararası alanda yer edindi ve ardından dünyanın en büyük ve en iyilerinden biri haline geldi.
Pratik yenilikler, yararlı ve kalıcı şeyler yaratmak
Ticari faaliyetlerine ek olarak, Werner von Siemens kendisini yoğun bir şekilde bilimsel araştırmalara adamıştı. 1866'da, Michael Faraday’ın çalışmalarını temel alarak dinamo-elektrik ilkesini keşfettiğinde ve böylece elektrik enerjisinin bir güç kaynağı olarak kullanılmasının temelini attığında, elektrik mühendisliği alanına muhtemelen en önemli katkısını yapmıştı. O zamanlar güç mühendisliği olarak adlandırılan yüksek gerilim teknolojisi, öngörülemez bir hızla geliştirildi. Siemens’in buluşları, teknolojinin uygulama alanlarını sürekli genişleterek, teknolojinin daha da geliştirilmesinde belirleyici bir rol oynadı.
1879'da Siemens & Halske, Berlin Ticaret Fuarı’nda dünyanın harici bir güç kaynağına sahip ilk elektrikli demiryolunu tanıttı. Siemens & Halske tarafından yeni geliştirilen diferansiyel ark lambaları, Berlin’in merkezi mahallelerinden birinde Paris ve Brüksel modelleri üzerine inşa edilmiş bir alışveriş pasajı olan Berlin’deki Kaisergalerie’ye fuar için yerleştirildi. Üç yıl sonra şirket, Berlin’in ilk kalıcı elektrikli sokak lambalarını Potsdamer Platz ve Leipzig Straße’ye kurdu. Bunu kısa süre sonra tren istasyonları, ofis binaları, fabrikalar ve liman tesisleri için elektrikli aydınlatma sistemleri izledi. 1880'de Werner von Siemens, dünyanın ilk elektrikli yolcu asansörünü inşa etti. Ertesi yıl, Siemens & Halske dünyanın ilk elektrikli tramvayını Berlin’in Groß-Lichterfelde banliyösünde faaliyete geçirdi.
Zamanının çok ötesinde sorumluluk sahibi bir girişimciydi
Werner von Siemens, teknolojik yenilikleri ve cesur ticari girişimleriyle adından söz ettirmesinin yanı sıra, çağın çok ilerisinde olan çok sayıda sosyal politika girişimi sayesinde ilerici bir işletme sahibi olarak ün kazandı. Örneğin 1872'de Emeklilik, Dul ve Yetim Fonu’nu kurdu; ki bu, Almanya’nın ulusal emeklilik sisteminin kuruluşundan 10 yıldan daha öncesine dayanan bir emeklilik planıydı.
Fon yalnızca insani bir amaca hizmet etmekle kalmadı; aynı zamanda şirketin personel politikalarını da destekledi.
Nitelikli çalışan eksikliği ve yüksek dalgalanma oranları karşısında Werner von Siemens, sürekli genişleyen şirketinde sadık, yüksek nitelikli uzmanlardan oluşan kalıcı bir iş gücü oluşturmaya ve elinde tutmaya hevesliydi. Geriye dönüp baktığında, bu gönüllü kadronun ardındaki saiklerin “sadece insan kaygısı değil, aynı zamanda özünde sağlıklı bencillik” olduğunu kaydetti.
İleriye dönük bir kurumsal sosyal politika, Werner von Siemens için önemli bir endişe kaynağı olmaya devam etti. 1888 yılında şirket, Siemens ailesinin uzun süredir aile hekimi ve meclis üyesi olan Dr. Körte’nin şahsında ilk tabibini atadı. Werner von Siemens’in Dr. Körte’ye yazdığı bir mektupta belirttiği gibi, şirketin amacı “… güvenilir ve yetkin bir doktorla kalıcı bir anlaşma yapmak”tı. Hekim, bir yıldır Siemens Emeklilik Fonu’nda “tıbbi danışman” olarak görev yapıyordu ve sonraki yıllarda oğluyla birlikte akut hasta veya yaralı Siemens çalışanlarıyla ilgilendi. Werner von Siemens’in mektubu, haklı olarak şirketin tıbbi hizmetlerinin kuruluş belgesi olarak kabul edilebilir.
Werner von Siemens, bilimsel ve girişimci faaliyetlerine ek olarak, siyasi amaçlara da öncelik verdi. 1862'den 1866'ya kadar, Prusya eyalet meclisinde liberal Deutsche Fortschrittspartei’yi temsil etti. Patent korumasının savunucusu olarak 1877'de yeni kurulan Kaiserliches Patentamt’a (Prusya Patent Ofisi, bugünkü Alman Patent ve Ticari Marka Ofisi) atandı. 1879'da Alman mühendislik topluluğu, ki teknik üniversitelerde elektrik mühendisliği profesörlüklerinin kurulmasını teşvik eden Elektrotechnischer Verein’in kurucu üyesi oldu.
Werner von Siemens, temel araştırmalar için Almanya’nın ilk kamu kurumunun kurulmasına yardımcı olan cömert bir bağışta bulundu: Physikalisch-Technische Reichsanstalt (bugünkü Physikalisch-Technische Bundesanstalt, PTB) kurulduğunda, Werner von Siemens, 1880'lerin ortalarında Berlin’in Charlottenburg semtindeki enstitünün inşası için fon ve arazi bağışladı.
Yaşamı boyunca, öncelikle elektrik mühendisliği alanında hem bilime hem de topluma yaptığı hizmetlerden dolayı çok sayıda ödül aldı. Bu ödüller arasında Berlin Üniversitesi felsefe bölümünden fahri doktora (1860), Berlin’deki Kraliyet Prusya Bilimler Akademisi’ne atanma (1873) ve Prusya Order Pour le Mérite for Science and the Arts’ın bir üyesi olarak atanma yer alıyor (1886). 1888'de Alman İmparatoru III. Friedrich tarafından asalete (soylular sınıfına) yükseltildi. Werner von Siemens, 6 Aralık 1892'de Berlin’de hayata gözlerini yumdu.
Dr. Frank Wittendorfer
