Güçlü Bir Güneş Patlaması Radyo Sinyal Kesintilerine Neden Oldu
Önümüzdeki günlerde daha fazlası olabilir…
CNET’in bildirdiğine göre, geçen hafta Dünya’yı vuran güçlü bir güneş patlaması Avustralya ve Güney Pasifik’in bazı bölgelerinde radyo sinyallerinde kesintilere neden oldu. Bu, geçen yılın Ekim ayından bu yana görülen en güçlü patlamalardan biri ve bundan sonra nelerin geleceğine dair bir işaret olabilir.
Güneş patlaması, Güneş’in yüzeyinden elektromanyetik radyasyonun yayılmasıdır. Avrupa Uzay Ajansı’na göre güneş yüzeyindeki manyetik alanlarda depolanan enerji aniden serbest kaldığında parlamalar meydana gelmektedir.
Bazen, Güneş üzerindeki alanlar, konveksiyon sürecinin durduğu, sıcaklıkların düştüğü ve daha karanlık görünmesine neden olan yoğun manyetik alanlar geliştirir. Bunlar güneş lekeleridir ve güneş yüzeyindeki aktivitenin bir göstergesi olarak işlev görürler. Güneş, manyetik kutuplarını çevirdiği 11 yıllık döngüsünden geçerken güneş lekelerinin sayısı giderek artar.
Sunspot (Güneş Lekesi) AR3182
Güneş hususunda uzman bilim adamları, güneş patlamalarının ne zaman meydana gelebileceğini tahmin etmek için Güneş’in yüzeyinde gelişen güneş lekelerine dikkatlice bakarlar. Son parlama, Sunspot AR3182 olarak kataloglanan karmaşık bir güneş lekesinden geldi.
Geçen hafta, bu güneş lekesi, X1.2 sınıfı olarak sınıflandırılan güçlü bir güneş patlaması yaydı. X-sınıfı güneş patlamaları, insanlık tarafından bilinen en güçlü radyasyon patlamalarıdır. M sınıfı işaret fişekleri orta yoğunluğa sahipken A, B ve C sınıfları düşük yoğunluklu işaret fişekleri için kullanılır.
Sınıflandırmadaki 1.2, işaret fişeğinin X sınıfı işaret fişekleri arasında düşük yoğunluklu olduğunu gösterir. Şimdiye kadar, güneş lekesi AR3182 Dünya’dan uzağa bakıyor ve Güneş’in uzak tarafında işaret fişekleri patlatıyordu. Bununla birlikte, güneş lekesi artık Dünya’ya dönük olduğundan, güneş lekesinin gazabı doğrudan bize yönelik artık.
Koronal Kitle Fırlatmaları
X-sınıfı bir güneş patlaması bile, Güneş’in koronasından manyetik radyasyonla birlikte plazmanın dışarı atılması olan bir koronal kütle fırlatmasına (CME) tercih edilebilir. Daha önce, CME’lerin güneş patlamalarını takip ettiği düşünülüyordu. Ancak, bu iki olayın artık bağımsız olarak gerçekleştiği bilinmektedir. Plazma ve manyetik enerji ile yüklü bir CME, jeomanyetik bir fırtınaya neden olmak için Dünya’nın manyetik alanı ve atmosferi ile etkileşime girer.
G1 ila G5 kategorilerinde sınıflandırılan jeomanyetik fırtınalar, Dünya’nın manyetosferiyle etkileşime giren CME’nin yoğunluğuna bağlı olarak farklı yoğunluklarda da meydana gelir. Daha zayıf jeomanyetik fırtınalar, kutupların olağan alanlarının ötesinde görülebilen kutup ışıklarına neden olur.
Bununla birlikte, daha güçlü jeomanyetik fırtınalar, son zamanlarda olduğu gibi, ancak uzun süreler boyunca iletişimin kesintiye uğramasına neden olabilir ve aynı zamanda elektrik ekipmanlarına zarar vererek elektrik kesintilerine yol açabilir.
Dünya daha önce, en şiddetlisi 1859'da kaydedilen güçlü jeomanyetik fırtınalarla karşı karşıya kaldı. Ancak o zamanlar insanlık, iletişim, navigasyon ve enerji temini için bugün bizim kadar teknolojiye bağımlı değildi. Benzer ölçekte bir olay, modern ekonomi için yıkıcı sonuçlar doğurabilir ve bu nedenle bilim adamları, böyle bir olayın meydana gelişini doğru bir şekilde tahmin edebilmek konusunda isteklidirler.
Güneş, önümüzdeki birkaç yıl içinde güneş döngüsünün zirvesine yaklaşırken, daha fazla X-sınıfı güneş patlaması ve güçlü CME’ler bekleniyor…
Ameya Paleja | IE
