Schrödinger’in Kedisi
Schrödinger’in Kedisi, Avusturyalı fizikçi Erwin Schrödinger tarafından 1935'te gerçekleştirilmiş bir `düşünce deneyi`dir, ezelden beri bir paradoks olarak tanımlanmıştır.
Şimdi olayı iyice kavramak için size Schrödinger’in kedisi içeren bir kutuyu bizzat kargo ile gönderiyorum.
Düşünce deneyi yaptığımız için Schrödinger’in kedisini gönderebiliyorum, bu konuda hiçbir sıkıntı yok.
Schrödinger’in kedisini teslim alırken kapıda ödeme yapacaksınız, ancak dert etmeyin kedi Schrödinger’in olsa da size satmaım ve kedinin parasını önceden tarafınıza gönderiyorum. Hala bir sıkıntı yok, nitekim düşünce deneyi yapıyoruz. Hem Schrödinger hem de Schrödinger’in kedisi de bu durumdan şikayetçi değil.
Bu arada sizden bir ricam olacak, Schrödinger’in kedisini beklerken rastgele bir odaya geçin ve yanınıza bir çakmak alın. Tabii gönderdiğim parayı da ortalıkta bırakmayın, ne olur ne olmaz, parayı da yanınıza alın. Bu arada odada isterseniz parayı yakın, isterseniz beş dakika içinde para ile beraber çıkın. İkisinden birini yapın. Ama altını çizerek söylüyorum ki rastgele bir karar verin.
Varsayın ki bende bu esnada Schrödinger’in kedisini göndersem mi, göndermesem mi diye düşünerek oyalanıyorum.
Şimdi benim için sonsuza dek o odadasınız, parayı yakmışsınızdır ya da beş dakika içinde getireceksinizdir. Bunu bilemiyorum. Lakin her ikisi de ihtimal dahilindedir.
İşte kuantum fiziğinde de böyle olasılıklar söz konusudur.
Paraya ne yaptığınızı bilmediğim sürece benim için her iki durumda geçerlidir. Ben o Schrödinger’in kedisi size ulaşana dek parayı odada yaktınız mı yoksa sipariş tesliminde ödemek için o parayla odadan çıktınız mı asla bilemeyeceğim.
Bu durumda sizin için de ben kediyi çoktan kargoya vermiş olabilirim ama aynı zamanda vermemiş de olabilirim. Öyleyse siz de o kapı çalıp da, kurye size kediyi teslim edene dek veya asla teslim etmeyeceğini anladığınız ana dek ben her iki durumu da gerçekleştiriyor olabilirim.
İşte kutudaki kedi de, bir gözlemci açıp bakmadığı sürece hem ölüdür, hem de diri.
Paradoks yani.
Uzun yıllar geçmiş üzerinden. biz de önümüzdeki 100 yılı bekliyoruz devamı için, ne yapalım…
ayrıca, konu ile ilgili olarak;
verschrankung
dolanıklık
quantum entanglement
Kopenhag yaklaşımı ve kuantum mekaniği konularına bir göz gezdirin derim.
Dilerim ki bu yazım size zamanında ulaşır. Siz yine de benim yazılarıma arada bir bakadurun zira siz benim bu yazıyı yazmadığımı sanıyorken ben aslında çoktan yazmış ama yayına ekletememiş veya eklememiş olabilirim.
Sağlıcakla kalın…
