Yapay Zekanın Yerini Alamayacağı 3 Önemli İnsani Yetenek
Merak, Alçakgönüllülük ve Duygusal Zeka…
Üniversiteyi bitirdin ve diplomanı aldın. Şimdi, kurumsal dünyayı kasıp kavurmanın zamanı geldi değil mi? Ama bekle, hakkında pek çok şey duyduğumuz yeni yapay zeka araçları, daha işe başlamadan kariyer beklentilerinizi ortadan kaldıracak mı acaba?
Çok fazla endişelenme derim. Yapay zeka çağı aslında insanlar için birçok yeni iş alanı yaratacak; ki yerini aldığından daha fazlasıyla. Anlamlı, heyecan verici ve hatta yaratıcı bir kariyere sahip olabilirsiniz. Ancak başarılı olmak ve rakiplerinizden sıyrılmak için bu yeni yapay zeka araçlarından nasıl yararlanacağınızı öğrenmeniz ve makinelerin yerini alamayacağı insani becerileri geliştirmeniz gerekecek.
İş psikologları olarak, insanların işte ilerlemelerine yardımcı olan özellikleri incelemek için çok zaman harcıyoruz. Araştırmamız, yapay zekanın yerini alması muhtemel olmayan üç kritik yetenek olduğunu ve bu yeteneklerden yararlanmanın gelecekteki yapay zeka çağında ilerlemenin anahtarı olacağını gösteriyor.
Merak: Yapay Zeka’nın sizi sıkıcı, önyargılı, öngörülebilir veya dar görüşlü yapmasına izin vermeyin.
Yapay Zeka (AI), hayatımızı giderek daha fazla etkilemeye devam ediyor. Sosyal medya ve akış hizmetlerinden mobil uygulamalara ve çevrimiçi göz attığımız sitelere kadar neredeyse her dijital platformda, AI algoritmaları kararlarımızı otomatikleştirme ve dikkatimizi etkileme yeteneğine sahip, bu da bizi daha öngörülebilir, daha az yaratıcı ve oldukça basit bir şekilde giderek daha sıkıcı hale getiriyor.
Teknoloji alanında bir iş aramıyorsanız, tüm bunlara bağımlı olduğunuzu düşünebilirsiniz, ancak hangi disiplinde eğitim alırsanız alın, yapay zeka sektörünüze (ve elbette sizin için) geliyor. Günümüzde tarihsel olarak insan merkezli meslekler de akıllı teknolojilerden etkileniyor. Örneğin ChatGPT, pazarlama metni yazabilir, şiirler yazabilir ve sağlam iş tavsiyeleri sağlayabilir artık bizlere. Google’ın müzik üreten bir aracı var; Midjourney, ödüllü sanat eserleri üretiyor mesela. Hatta bazı içerik üreticiler, kült-klasik durum komedilerini canlandırmak için yapay zekayı dahi kullanıyor artık.
Bunun sizi korkutmasına izin vermek yerine, merakınızı uyandırmasına izin verin derim. Ne de olsa merak, AI’nın henüz başarılı bir şekilde taklit edemediği bir insan özelliğidir. Bu araçlardan nasıl yararlanabileceğiniz konusunda beyin fırtınası yapmak için doğal olarak meraklı doğanızı kullanmalısınız. Dikkatlice yapılırsa, herhangi bir alanda üretkenliğinizi ve performansınızı artırmak için yapay zekadan yararlanabilirsiniz. Bu, meslektaşlarınızdan, özellikle de bu teknolojiyi reddeden veya görmezden gelenlerden sıyrılarak öne çıkmanıza yardımcı olacaktır.
Hadi başlayalım…
1| Bu yeni yapay zeka araçlarını keşfedin, sorular sorun ve yaratıcı olun.
Yapılacaklar listenizdeki daha rutin, yaratıcı olmayan ve yinelenen görevler gibi, yardım almak istediğiniz görevlerin bir listesini oluşturmak için küçük bir beyin fırtınası gerçekleştirin. Yapay zekanın tasarlandığı iş tam olarak budur. OpenAI, herkesin ücretsiz bir hesap oluşturmasına izin vermektedir ve denemeye başlayabilirsiniz. Bu platformda yapay zekadan sizin için farklı görevleri tamamlamasını isteyebilirsiniz. Örneğin, haber bültenleri için kopya oluşturmanıza, verileri analiz etmenize ve hatta sunumlar yazmanıza yardımcı olması için ChatGPT’yi kullanabilirsiniz. (Mükemmel istemi oluşturmak için biraz oynamanız gerekebilir, ancak bu, öğrenme deneyiminin bir parçasıdır.)
Yapay zekanın, tam olarak kanıtlanmamış olsa da, genellikle tanıdık sorunları çözmek için yeni yaklaşımlar kullandığını ve hakkında eğitiminizin yada bilginizin olmadığı sorunları çözmenize yardımcı olabileceğini hemen anlayacaksınız. Merak ederek ve sıkıcı görevleri yapay zekaya nasıl yükleyeceğinizi öğrenmek için zaman ayırarak, yapay zekanın yapamadığı şeyleri, örneğin ilişkiler kurmak, stratejik düşünmek ve gerçekten orijinal olmak gibi şeyleri yapmak için daha fazla zaman ve zihinsel enerji ile ödüllendirileceksiniz.
2| Yapay Zeka odaklı bir alışkanlığa kapılmayın.
Yeni AI araçlarını keşfetmek önemli olsa da, aşırıya kaçmamaya dikkat etmelisiniz. İsteyeceğiniz son şey yapay zekanın tüm hayatınızı otomatikleştirmeye başlamasıdır. Yapay zeka, entelektüel açlığınızı geçici olarak giderebilse de, ChatGPT gibi araçlar fast food ile eşdeğerdir: Size anında memnuniyet verebilirler, ancak aynı zamanda kolayca kötüye kullanılabilir ve bağımlılık yapabilirler. Rutin, tekrarlayan ve tanıdık faaliyetlere daldığımızda, biz insanlar için günlük deneyimleri merak etmek zordur. Bunun yerine, AI araçlarını daha orijinal merakınızı, hayal gücünüzü ve yaratıcılığınızı filizlendirmesi amaçlanan tohumlar olarak düşünün. Bunları size ilham vermesi ve onların ötesindeki dünya hakkında daha meraklı olmanız için kullanmalısınız.
Yapay zeka güdümlü bir hayatın tavşan deliğine düşmekten kaçınmak için kasıtlı olarak kendinizi ondan uzaklaştırın. Kişisel olarak bir çevre oluşturma etkinliğine katılın, günlük yürüyüşünüzde farklı bir rota izleyin veya yeni bir hobi deneyimleyin. Kasıtlı merak ve derin keşifle meşgul olun. Bu yeni deneyimler ayrıca aç zihninizi harekete geçirebilir ve anlama ve öğrenme iştahınızı artırabilir.
Alçakgönüllülük: Yapay Zeka’nın kişisel farkındalığınızı baltalamasına izin vermeyin.
Yapay zeka ne kadar çok veri alırsa, arzularımızı ve tercihlerimizi tahmin etmede o kadar doğru sonuçlar ortaya koyabilir. AI, bize yalnızca görmek istediğimiz içeriği ve zaten hemfikir olduğumuz fikirleri sunarak bizi yanlış bir güvenlik duygusuna sürükler, ki bu, klasik grup düşüncesi ve onaylama önyargısıdır. Tartışmasız bırakılırsa, sizi durgun ve aşırı özgüvenli yapabilir. Tükettiğiniz içeriği araştırmak, farklı ve çeşitli bakış açılarını değerlendirmek için kendinize meydan okumak ve yapay zekanın size söylediklerinin ötesinde kendinizi gerçekten tanımak işte bu kadar önemlidir.
Gerçek şu ki, hepimiz doğuştan kusurlu yaratıklarız; ki hiç kimse her şeyde mükemmel olamaz. Örneğin, fikirlerinizi iletmekte zorlanıyor olabilirsiniz ama sosyal medya akışınızdaki herkes sizi “anlıyor” göründüğü için bunun farkında değilsinizdir. Zayıf yönlere ve iyileştirmeye ihtiyaç duyan alanlara sahip olmak sorun değil, ancak becerilerinizdeki bu boşlukları belirleyip yönetememek, zayıf karar vermeye, gergin çalışma ilişkilerine ve gereksiz çatışmalara yol açacaktır. Bu nedenle alçakgönüllülük uygulamak ve öz farkındalığınızı geliştirmek, yapay zekanın yapamayacağı çok önemli iki şeydir. İşte nasıl:
1| Kendinizi tanıyın.
Kariyer başarısı eşit ölçüde sıkı çalışma, şans ve yeteneklerinizi nasıl uygulayacağınızı bilmektir. İkincisine ulaşmak için, kişiliğiniz hakkında derin bir farkındalık geliştirmelisiniz. Tahminler, insanların %90'ının iş hayatında öz farkındalıktan yoksun olduğunu gösteriyor. Amacınız, bunu yapan insanların %10'u arasında yer almaktır. Kendinize şunları sorun: Hangi davranışlar bana en doğal geliyor? Bana ne ilham veriyor? Yoluma ne çıkıyor? Bilimsel bir kişilik değerlendirmesi yapmak, size bu soruları yanıtlamanız ve üzerinde düşünmeniz için de veri sağlayabilir. Kişiliğinizi mutlaka değiştirmeniz gerekmez, ancak onu nasıl yöneteceğinizi öğrenmek, başarılı bir çalışan ve kişi olmanın önemli bir parçasıdır.
Bu cevaplar üzerinde düşünürken, her gün olduğunuz kişi, başkalarının sizi gördüğü kişi ve olmak istediğiniz kişi arasındaki boşlukları belirlemeye çalışın. AI araçları, kişisel farkındalık yolculuğunuzda size gerçekten yardımcı olabilir. Örneğin, telefonunuz bir süredir uyanmadığınızı bildirdiğinde veya akıllı saatiniz yeterince uyumadığınızı söylediğinde, kendinizi suçlu hissedebilirsiniz. Bu duyguyu araştırın. Kendi etik veya yaşam tarzı standartlarınıza göre hareket etmiyor musunuz? Kendinizin o versiyonuna yaklaşmak için değiştirebileceğiniz bir şey var mı?
2| Geri bildirim isteyin.
Yapay zeka, geri bildirimi uyarlama ve kabul etme konusunda inanılmaz derecede başarılıdır. Doğru geri bildirim almak ve buna göre nasıl hareket edeceğinizi bilmek, kariyeriniz üzerinde en büyük etkiye sahip olacak kişisel gelişim alanlarını hedeflemenizi sağlayacaktır. Ne yazık ki, genç profesyonellerin %83'ü yöneticilerinden hiçbir zaman anlamlı geri bildirim almıyor. Bu yüzden işleri kendi elinize almanız gerekebilir. En yakın iş arkadaşlarınıza şu üç soruyu soracağınız bir e-posta gönderin:
- Ne yapmaya başlamalıyım?
- Ne yapmayı bırakmalıyım?
- Ne yapmaya devam etmeliyim?
Sadece kendiniz hakkında değil, değişen sektörünüzle ilgili olarak becerilerinizi nasıl geliştirebileceğiniz konusunda da dürüstlük aradığınızdan emin olun. Bu, sizi büyük iş zorluklarına ve yeni AI araçlarının ortaya çıkmasına hazırlayan stratejik bir kariyer planı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
Duygusal Zeka: İnsan olmanın ne demek olduğunu unutmayın.
Tıpkı endüstriyel devrimin fiziksel emeği mekanize etmesi gibi, AI da entelektüel sermayeyi mekanize ediyor. Sonuç olarak, bağlantılar kurma, empati kurma ve etkili bir şekilde iletişim kurma beceriniz (duygusal zekanız) her zamankinden daha önemli artık.
Resmi eğitimimizin büyük bir kısmı, bilgimizi ve entelektüel sermayemizi büyütmek için harcanırken, sosyal ve duygusal gelişimimiz genellikle göz ardı ediliyor. Kariyerinize başlarken, duygusal zekanızı artırmak için şu iki şeyi uygulayın:
1| Kendiniz kadar başkalarına da odaklanın.
Şu anda toplantılarda veya başkalarıyla iletişimde ne kadar zaman harcadığınızı düşünün. Bu, yalnızca yapay zeka işin vurgusunu yapmaktan koordinasyona kaydırdıkça artacaktır. Yapay zeka çağında en başarılı olacak kuruluşlar, ekipleri birlikte etkili bir şekilde çalışabilen kuruluşlar olacaktır. Kariyerinize başlarken, kendinizi ilk sıraya koymak isteyeceksiniz. Büyümeye çalışırken bu gerekli görünebilir, ancak şunu unutmayın: İlerlemek için maddi anlamda da geçinmek zorundasınız.
Bir fikrinizi paylaşmadan veya bir karar vermeden önce durun ve ekip arkadaşlarınızı düşünün. Ekibin hedeflerine hizmet etmek için mi yoksa kendi hedefleriniz için mi çalışıyorsunuz? İlk başta, kendinize bu soruyu sormayı hatırlatmanız gerekecek. Ama sonunda, empati becerileriniz ikinci doğanız olacaktır. Genel bir kural olarak, diğer insanların amaçlarına ve çıkarlarına öncelik vermek, kendi hedefinize ulaşmanıza yardımcı olmanın en iyi yoludur, çünkü onları müttefik haline getirirsiniz bu sayede.
2| Çatışmayla başa çıkmayı öğrenin.
Yapay Zeka çağında istihdam edilebilir olmak için sevimli olmalısınız. Kimse kaba, güvenilmez ve düşüncesiz insanlarla çalışmak istemez ve yapay zeka araçları çalışmamayı daha da kolaylaştırır. Bu nedenle, çatışmayı etkili bir şekilde ele almayı, daha işbirlikçi olmayı ve mümkün olduğunda tartışmalardan kaçınmayı öğrenmek çok önemlidir. Bunu yapmanın bir yolu, özellikle e-posta veya mesajlaşma yoluyla dijital olarak iletişim kurarken ekstra dikkatli olmaktır. Başkalarıyla olan etkileşimlerimizin pek çoğu teknolojik olarak dolayımlanmıştır ve bu da çatışmanın ortaya çıktığı dürtüsel, soğuk ve antisosyal değiş tokuşlara yol açar. Başkalarına doğal olarak sıcaklık ve nezaket ifade edecek olanlar bile, dijital olarak iletişim kurarken saldırgan olmaya (bazen pasif bir şekilde) itilir.
Cihazlarımızın ekstra kalkanı, başkaları için empati kurmamızı unutmamıza ve engellenmemiş ve sansürsüz benliğimizi serbest bırakmamıza neden olur. Bu nedenle, iş arkadaşınıza bir mesaj göndermeden önce, karşı tarafta bir insanla uğraştığınızı kendinize hatırlatın. Çatışmalar ortaya çıktığında, birlikte ilerleyebilmek için bakış açılarını anlamaya çalışın. Yapay zeka, yalnızca insanlar arasındaki iletişimi daha bağımsız hale getirmeye devam edecek, ancak insanlar her zaman sakin, soğukkanlı ve çatışmaları azaltabilen başkalarıyla çalışmak için can atacaklardır. Yapay zekanın IQ yarışını kazanacağına şüphe yok, ancak yapay zeka empati ve düşünceli davranmayı öğrense bile EQ özünde ve benzersiz bir şekilde insan var olmaya devam edecektir.
