Ceteris Paribus / Diğer Tüm Değişkenler Sabit

Published in

Tedarik Zinciri Makaleleri

3 min readFeb 24, 2024

Ceteris Paribus / Diğer Tüm değişkenler Sabit Nedir?

Ceteris Paribus / Diğer Tüm değişkenler Sabit, Latince “diğer tüm değişkenler sabit” anlamına gelen bir iktisadi kavramdır. Ekonomi başta olmak üzere sosyal bilimlerde, bir değişkenin etkisini diğer tüm değişkenler sabitken incelemek için kullanılan bir kavramdır.

Özellikle Alfred Marshall, “İktisadi İlkeler” adlı eserinde bu kavramı geniş bir şekilde kullanarak iktisadi analizdeki önemini vurgulamıştır.

Ceteris Paribus Tedarik Zinciri’nde sıkça kullandığımız bir yöntemdir. Tüm diğer değişkenleri birbirine eşitleyip, sadece fiyat anlamında bir karşılaştırma yaparak firmaları açık eksiltme ihalelerine aldığımız basit bir yöntemdir. Sadece yöntemin adını bilmiyorduk, artık öğrendik.

Ceteris Paribus’un Kullanım Alanları

1. Talep Tahmini: Bir ürünün gelecekteki talebini tahmin ederken, ceteris paribus ilkesi diğer tüm faktörlerin sabit kaldığı varsayımı altında sadece belirli bir değişkenin (örneğin, fiyatın) talep üzerindeki etkisini analiz etmek için kullanılabilir. Bu, fiyat değişikliklerinin talep üzerindeki etkisini izole ederek daha net bir anlayış sağlar.

2. Taşıma Maliyetlerinin Analizi: Bir tedarik zinciri yöneticisi, yakıt fiyatlarındaki değişikliklerin taşıma maliyetleri üzerindeki etkisini değerlendirirken, ceteris paribus ilkesini kullanabilir. Bu durumda, diğer tüm faktörlerin (örneğin, rota uzunluğu, taşıma kapasitesi) sabit kaldığı varsayılarak, yalnızca yakıt fiyatlarının maliyetlere etkisi incelenir.

3. Tedarikçi Seçimi: Tedarikçi seçiminde, bir tedarik zinciri yöneticisi, belirli bir tedarikçiden mal almanın maliyetini analiz ederken ceteris paribus ilkesini kullanabilir. Burada, teslimat süresi, kalite ve diğer faktörler sabitken, yalnızca fiyat faktörünün maliyet üzerindeki etkisine bakılır.

4. Envanter Yönetimi: Envanter seviyelerinin optimizasyonunda, ceteris paribus ilkesi, envanter maliyetlerinin, depolama maliyetleri, sipariş maliyetleri ve stokta bulunmama maliyetleri gibi diğer tüm faktörler sabit tutularak, sadece talep değişikliklerine nasıl tepki verdiğini anlamak için kullanılabilir.

5. Üretim Planlaması: Üretim hacminin artırılmasının maliyetler üzerindeki etkisini değerlendirirken, ceteris paribus ilkesi, hammadde fiyatları, işçilik maliyetleri gibi diğer üretim faktörlerinin sabit kaldığı varsayımı altında kullanılabilir. Bu, üretim hacmindeki değişikliklerin maliyetler üzerindeki doğrudan etkisini izole etmeye yardımcı olur.

6. Sürdürülebilirlik İnisiyatifleri: Bir şirket, sürdürülebilir ambalaj malzemelerine geçişin maliyet etkisini değerlendirirken, ceteris paribus ilkesi, diğer tüm üretim ve lojistik faktörlerin sabit kaldığı varsayımı altında, yalnızca ambalaj maliyetlerindeki değişikliğe odaklanabilir.

Ceteris Paribus’un Riskleri

1. Gerçekçilikten Uzaklaşma: Ceteris Paribus koşulu, diğer tüm faktörlerin sabit kaldığını varsayar, bu da gerçek dünya koşullarında nadiren gerçekleşir. Bu nedenle, teorik bulguların pratikteki uygulanabilirliği sınırlı olabilir.

2. Aşırı Basitleştirme: Ekonomik modellerde ve analizlerde ceteris paribus’un kullanılması, önemli faktörleri ve etkileşimleri göz ardı edebilir, bu da yanıltıcı sonuçlara yol açabilir. Bu, politika yapıcıların ve araştırmacıların yanlış sonuçlar çıkarmasına neden olabilir.

3. Dinamik Değişikliklerin Gözden Kaçırılması: Ekonomi, sürekli değişen dinamiklere sahip bir alan. Ceteris paribus varsayımı, zaman içinde değişen faktörlerin ve bu faktörlerin etkileşimlerinin önemini göz ardı edebilir.

4. Öngörülemezlik: Ceteris Paribus varsayımı, belirli bir değişkenin etkisini izole etmeye yardımcı olurken, gerçek dünya koşullarındaki birden fazla değişkenin etkileşimi öngörülemez sonuçlar doğurabilir.

5. Politika Yapımında Yanılgılar: Ekonomik politikaların değerlendirilmesinde Ceteris Paribus varsayımına aşırı güven, gerçekçi olmayan beklentilere ve potansiyel olarak zararlı politika kararlarına yol açabilir. Politika yapıcılar, tüm faktörlerin sabit kalmayacağını ve ekonomik sistemlerin karmaşık etkileşim içinde olduğunu unutmamalıdır.

6. Etkileşimlerin Gözden Kaçması: Ceteris paribus, belirli değişkenler arasındaki etkileşimleri ve bağlantıları göz ardı eder. Bu, özellikle ekonomik sistemlerdeki değişkenler arasında güçlü etkileşimlerin olduğu durumlarda kritik öneme sahip olabilir.