Taxonomy / Taksonomi (Adlandırma / Sınıflandırma)

Published in

Tedarik Zinciri Makaleleri

4 min readMar 3, 2024

Taxonomy / Taksonomi (Adlandırma / Sınıflandırma)

Taksonomi Nedir?

Taksonomi, canlıları sınıflandırma ve isimlendirme bilimidir. Bu bilim dalı, organizmaları gruplara ayırarak, bu grupların birbirleriyle olan ilişkilerini anlamamıza yardımcı olur. Sistematik biyolojinin bir alt dalı olan taksonomi, canlıların özelliklerine göre hiyerarşik bir sistem içinde düzenlenmesini sağlar.

Taksonomi, Yunanca “taxis” (düzenleme) ve “nomos” (kanun) kelimelerinden türemiştir. Organizmaları sınıflandırmak, tanımlamak ve isimlendirme işlemlerini içerir. Bu bilim dalı, canlıların benzerlik ve farklılıklarına dayanarak, onları gruplara (taksonlara) ayırır.

Taksonomi’nin Tarihçesi

Taksonomi’nin kökleri Antik Yunan’a dayanır, ancak modern taksonomi İsveçli botanikçi Carl Linnaeus ile başlar. Linnaeus, 1758'de “Systema Naturae” adlı eserinde, canlıları sınıflandırmak için Binominal Nomenklatür’ü (iki isimli adlandırma sistemi) tanıttı. Bu sistem, her canlı türüne cins adı ve tür adı olmak üzere iki Latince isim verilmesini önerir. Linnaeus’un çalışmaları, taksonominin temelini oluşturdu ve bugün hala kullanılan birçok prensibi içerir.

Taksonomik Hiyerarşi Nedir?

Taksonomik hiyerarşi, canlı organizmaların sınıflandırılmasında kullanılan, birbirine bağlı kademeli bir sistemdir. Bu sistem, organizmaları genel özelliklerinden daha özgül özelliklerine doğru kategorize eder. Bu hiyerarşik yapı, biyolojik çeşitliliği düzenlemeye ve anlamaya yardımcı olur. Temelde, taksonomik hiyerarşi şu kategorilerden oluşur:

1. Domain / Üst Alem

1.1. Kingdom / Alem

1.1.1. Phylum (Division) / Şube

1.1.1.1. Class / Sınıf

1.1.1.1.1. Order / Takım

1.1.1.1.1.1. Family / Aile

1.1.1.1.1.1.1. Genius / Cins

1.1.1.1.1.1.1.1. Species / Tür

Malzeme Kodu Oluşturulmasında Taksonomi’nin Rolü

1. Sistematik Sınıflandırma: Taksonomi, malzemeleri ve ürünleri belirli özelliklerine göre gruplandırarak bir sınıflandırma sistemi oluşturur. Bu, malzeme kodları oluşturulurken bir temel sağlar ve malzemelerin doğru bir şekilde tanımlanmasına yardımcı olur.

2. Standartlaşma: Malzeme kodlarındaki taksonomik sınıflandırma, tedarik zinciri boyunca standart bir dilin kullanılmasını sağlar. Bu, farklı bölümler veya şirketler arasında malzeme bilgisinin tutarlı ve anlaşılır olmasını garantiler.

3. Etkin Arama ve İzleme: Taksonomik sınıflandırmaya dayalı malzeme kodları, malzemelerin veri tabanlarında hızlı ve etkili bir şekilde aranmasını ve izlenmesini sağlar. Bu, malzeme yönetimi süreçlerinde zaman ve kaynak tasarrufu anlamına gelir.

4. Tedarikçi Yönetimi: Taksonomik sınıflandırmalar, tedarikçi seçimi ve değerlendirmesi süreçlerinde kullanılabilir. Malzeme kodları, tedarikçilerin sunduğu ürün ve hizmetlerin kolayca karşılaştırılmasını ve değerlendirilmesini sağlar.

Malzeme Kodu oluştururken Taksonomi kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar

1. Kapsamlı Planlama: Taksonomik sınıflandırma sisteminin, tedarik zincirinin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde kapsamlı ve esnek olmasını sağlamak önemlidir. Bu, gelecekteki değişikliklere ve genişlemelere uyum sağlayabilmesi için önemlidir.

2. Standartlaşma: Malzeme kodları oluşturulurken kullanılan terimlerin ve formatların standardize edilmesi, tedarik zinciri boyunca tutarlılık ve anlaşılırlık sağlar. Bu, hataları azaltır ve süreçler arası entegrasyonu kolaylaştırır.

3. Detay Seviyesi: Malzemeleri çok detaylı sınıflandırmak yönetimi karmaşıklaştırabilirken, çok az detay kullanmak da yeterli ayrım sağlamayabilir. İdeal detay seviyesini bulmak, malzeme yönetimi verimliliğini optimize eder.

4. Esneklik: Taksonomi sistemi, işletmenin değişen ihtiyaçlarına ve piyasa koşullarına uyum sağlayabilecek şekilde esnek olmalıdır. Yeni malzeme türleri veya teknolojik gelişmeler, sistemin güncellenmesini gerektirebilir.

5. Kullanıcı Dostu: Sistem, tüm kullanıcılar için anlaşılır ve kolay erişilebilir olmalıdır. Bu, eğitim materyalleri ve kullanıcı kılavuzları ile desteklenebilir.

6. Teknolojik Entegrasyon: Malzeme kodu sistemi, mevcut tedarik zinciri yönetim sistemleri ve ERP (Enterprise Resource Planning) yazılımları ile uyumlu olmalıdır. Bu, veri tutarlılığını sağlar ve manuel hata riskini azaltır.

7. Periyodik İnceleme ve Güncelleme: Taksonomi ve malzeme kodlama sistemleri, düzenli olarak gözden geçirilmeli ve gerektiğinde güncellenmelidir. Bu, sistemin sürekli olarak işletmenin ihtiyaçlarını karşılamasını sağlar. Buradaki güncellemeden karıt, kodların değişimi değil, bilakis kullanılmayanların pasife alınması ve gelecekteki ihtiyaçlar için yeni tanımlamalar yapılmasıdır.

8. Eğitim ve Bilinçlendirme: Organizasyon içindeki ilgili tüm bireyler, malzeme kodlama sistemi ve kullanımı konusunda eğitilmeli ve bilgilendirilmelidir. Bu, sistemden en iyi şekilde yararlanılmasını sağlar.