Hoe start je een bedrijf? We vroegen het aan iemand die haar eigen uitgeverij begon
“Liever keihard op je bek gaan, dan achteraf spijt hebben.”
Samen met redacteuren Thalia en Yael heeft Sayonara de sprong gewaagd: een nieuwe Nederlandse feministische uitgeverij beginnen. Uitgeverij Chaos zag in de lente van 2017 het levenslicht. “De reacties van iedereen zijn voor mij wel het bijzonderst. Mensen reageren ontzettend enthousiast — zoveel lieve reacties had ik niet verwacht.”
“Wij zijn, achteraf gezien best naïef, ‘gewoon’ begonnen.”
Sayonara Stutgard (1988) werkt als verkoper en inkoper in het boekenvak, en Yael van der Wouden en Thalia Ostendorf hadden beide al redactie-ervaring, maar toch was het een sprong in het diepe. Sayonara: “Wij zijn, achteraf gezien best naïef, ‘gewoon’ begonnen. Na de inschrijving bij de Kamer van Koophandel ging alles in een rap tempo. Voor het weet heb je materiaal voor twee boeken in de kast, en toen moesten we gaandeweg uitzoeken hoe alles moest.”
Ze was op het idee gekomen om een uitgeverij te starten toen ze een avond over Black Feminism in Nederland hostte in Savannah Bay. “Eén van de sprekers was Marijke Huisman. Zij hield een mini-lezing over Uitgeverij Sara, een feministische uitgeverij uit de jaren ’80, omdat zij boeken uitbrachten van Philomena Essed. Ik stelde aan het publiek de vraag of het niet tijd is voor een nieuwe Nederlandse feministische uitgeverij. Twee dagen later tijdens een Feminist Open Mic kwamen Thalia en Yael naar mij toe en zeiden dat zij ook langer met het idee rondliepen en dat zij het wel zagen zitten. Wij gingen brainstormen en de rest is geschiedenis.”
“Je leert elkaar door zo een intense samenwerking wel echt goed kennen.”
De taken zijn duidelijk verdeeld binnen het jonge bedrijf. Thalia en Yael zijn de redacteuren en zijn verantwoordelijk voor de productie van het boek. Niet alleen het redactiewerk, maar ook vormgeving, het contact onderhouden met de drukker, et cetera. Sayonara focust zich op de verkoop van het boek; denk daarbij aan marketing & branding, maar ook pr & communicatie, het organiseren van events en het onderhouden van contact met derden. Toch is het een andere ervaring om met je eigen crew zoiets te doen, dan binnen een normaal bedrijf. “Onze samenwerking vind ik iets unieks. Ik kende Thalia en Yael wel een beetje, maar je leert elkaar door zo een intense samenwerking wel echt goed kennen; je wordt meer dan partners, je wordt een familie. Zo een band zal ik niet snel met andere mensen kunnen opbouwen.”
“Ik vind ergens wel dat je risico moet nemen als je echt graag iets wil.”
Welk advies heeft zij voor anderen die op zo’n jonge leeftijd iets soortgelijks willen doen? “Ik wil heel graag zeggen: “gewoon doen”, maar ik denk dat wij heel veel geluk hebben gehad qua timing en ondersteuning. Ik vind ergens wel dat je risico moet nemen als je echt graag iets wil — liever keihard op je bek gaan, dan achteraf spijt hebben.”
“Misschien één tip: zorg ervoor dat je kapitaal hebt, dus dat je vaste geldschieters hebt. Maar als je weet hoe je aan geld komt, mag je mij bellen, haha.”
Geld blijft dan ook het lastigste aan het runnen van je eigen uitgeverij. “Wij hebben zoveel toffe ideeën en grote plannen, wij kennen zoveel leuke mensen die wij met liefde aan het werk willen zetten, maar als er geen groot kapitaal is, houdt het al snel op.” Toch weerhoudt dat de kersverse uitgevers niet om groot te denken. “Ik hoop dat wij een veilige thuishaven voor een grote groep auteurs worden en dat ik als ik oud en grijs ben, kan ik zeggen ‘Ik heb bijgedragen aan de verandering van de Nederlandse canon’.”
Sayonara Stutgard is mede-oprichter van Uitgeverij Chaos. Daarnaast is ze boekverkoper, dichter en (bookclub) host van o.a. Aphra’s Book Club. Je kunt hier meer lezen over haar, Yael en Thalia.
Uitgeverij Chaos bracht op 8 maart 2018 het eerste boek uit, Een kamer voor jezelf. Op 31 oktober verschijnt het tweede boek NYX. Dat is een collectie verhalen en gedichten over de nacht van twaalf auteurs, waaronder Simon(e) van Saarloos, Nikki Dekker, Kalib Batta en Esra Seval Dede. Het boek werd succesvol gecrowdfund via voordekunst.
Verder verschijnt er in 2019 de Nederlandse vertaling van de tweede dichtbundel van Mia You, en zij brengen weer een essay uit op Internationale Vrouwendag, met daarin een briefwisseling tussen twee dichters en een debuutroman van Anouschka van Wettum. Bekijk hier het hele aanbod van Uitgeverij Chaos!
Meer tips, verhalen en how-to’s voor jonge makers in je mailbox? Schrijf je in voor The Construction Club.
