Business Model คืออะไร ?

• Business Model เป็น buzzwords ที่กำลังยอดนิยมมากในยุคนี้ พอกับคำว่า Strategy ที่พอไปถามใคร ก็ตอบไม่ค่อยจะเหมือนกัน นั่นก็เป็นเพราะมันมี underlying concepts หรือทฤษฎี วิธีการปฏิบัติอะไรร้อยแปดอยู่เบื้องหลัง
• Business Model เริ่มเป็นที่พูดถึงกันมาก ตอนที่คอมพิวเตอร์เริ่มมี program พวก spreadsheet เกิดขึ้น เพราะมีการทำ financial “modeling” ต้องมีการใส่ assumptions ต่างๆ เข้าไปใน model นั้นๆ แต่พักหลัง บางทีไม่ต้องปี spreadsheet ก็ทำ business model ได้ ที่ดังและฮิตกันมากก็คือ business model canvas ของ Alexander Osterwander จากหนังสือ Business Model Generation

• หากลอง search ใน HBR คำว่า “business model” ก็จะเจอ results เป็นร้อยที่เกี่ยวข้อง แต่หากจะทำให้แคบมาอีกหน่อย หาคำว่า “business model innovation” ก็จะเจอน้อยลงมาหน่อย แต่จะ meaningful ขึ้น มีตัวอย่างเยอะแยะมากมายให้เราทำความเข้าใจ
• ตกลงแล้วมันคืออะไร? มีหลายคนให้คำนิยาม แต่ที่เห็นบ่อยคือ การ “create value, deliver value และ capture value” อ่านแรกๆ ก็เหมือนจะเข้าใจ แต่พอจะลองไปอธิบายให้มนุษย์คนอื่นฟัง กับลิ้นพันกันซะงั้น ผมเลยเจอนิยามหนึ่งที่อาจไม่เท่เท่าแต่เข้าใจง่ายดี คือ “Business model is the story that explains how the enterprises work by answering questions like ‘who is your customer?’ ‘what does the customer value’ ‘how do we make money in this business’ ‘what is the underlying economic logic that explains how we can deliver value to customers at an appropriate cost?’ อ่านดูยาว ไม่เท่ แต่รู้เรื่องกว่านะผมว่า
• คือเมื่อก่อน เข้าใจว่า freemium (ให้ใช้ฟรี แต่เก็บตังค์หากอยาก upgrade หรือได้ items พิเศษ), subscription (ระบบสมาชิก), คือ business model แต่เอาเข้าจริง ผมเองอาจสับสนกับ revenue model หรือจะเก็บตังค์ยังไง แต่นอกจากเก็บตังค์แล้ว business model ต้องมองไปถึงว่าจะผลิตของยังไง สินค้าเราจะตอบ jobs to be done ของลูกค้าหรือไม่ ฯลฯ
• Video ของ HBR ที่แปะมาด้วยนี้ พยายามจะอธิบายว่า business model กับ strategy ต่างกันอย่างไร ผมว่าเจ๋งดี เขาบอกว่า business model innovation ก็คือการหาวิธีการใหม่ๆ ที่จะผลิตสินค้า บริการ และวิธีใหม่ๆ ที่ขายสินค้า บริการนั้นๆ ยกตัวอย่าง (เก่าหน่อยนะ) Kmart กับ Walmart ที่นำเอา supermarket logic มาใช้ เน้น low-cost และไม่จำเป็นต้องตบแต่งให้หรูหราเหมือน department store ทั้งคู่มี business model ที่ใหม่เหมือนกัน (ในตอนนั้น) แต่ที่แตกต่างกัน ก็คือ strategy โดยที่ Walmart เน้นไปขายตามชนบทห่างไกลที่มีกำลังซื้อ จะเข้าเมืองทีก็ลำบาก เป็น segment ที่ไร้คนเหลียวแหล แต่ Kmart กะจะเอาทุก segment ผลปรากฎว่า Walmart ที่ startegy ชัดเจนกว่า ก็เอาชนะไปในที่สุด
• เรื่องของ business model innovation นั้น ท้าทายและสนุกมาก อย่างที่เขียนไว้หลายครั้งในคราวก่อนๆ ว่า บริษัทต่างๆ เริ่มตระหนักกันแล้วว่าการมุ่งไปที่ product innovation หรือ technology อย่างเดียว อาจไม่พอ เพราะด้วยตัว product หรือ technology เองมันหาตังค์ไม่ได้ แต่ต้องเอา business model มาช่วย และที่สำคัญ business model นั้น ก็ต้องมาจากการเข้าใจ jobs to be done ของลูกค้าด้วย จำสูตรง่ายๆ คือ jobs to be done + business model + technology นั่นเอง
• ดู clip จาก HBR เพิ่มเติมได้ที่ link ข้างล่างนี้
  https://hbr.org/video/5072479512001/the-explainer-what-is-a-business-model

The Explainer: What Is a Business Model?

#knowledgespiral #businessmodel #businessmodelinnovation #innovation#hbr #jtbd #jobstobedone