พลเมืองชั้นสอง
It Is Why A Team Is Not A Team.
The Way It Is
ความเหลื่อมล้ำมีอยู่ในทุกสังคม ไม่เว้นแม้แต่สังคมคนทำงาน ถึงแม้เราจะตัดคำว่าตำแหน่ง ยศฐาบรรดาศักดิ์ ความสัมพันธ์แบบหัวหน้าลูกน้องหรือเจ้านายขี้ข้าทิ้งไปแล้ว เราก็จะพบเห็นความเหลื่อมล้ำที่ผมเรียกว่า “ลำดับขั้นของพลเมือง” ได้อยู่ดี
พลเมืองชั้นหนึ่งนั้นหาได้ไม่ยาก ลองดูซิคนข้างๆเป็นแบบนี้รึเปล่า?
- ความมั่นใจในตัวเองสูงปรี๊ด ส่วนใหญ่คนอื่นผิด ตัวเองถูกตลอด
- เสียงดังกว่าคนอื่น อะไรไม่ถูกใจต้องมีโวยวาย ขี้ฟ้องนั่นแหละ
- คิดว่างานตัวเองสำคัญกว่าคนอื่นเสมอ เพราะฉะนั้นฉันขออะไรต้องได้ห้ามขัด
- งานไหนไม่ชอบใจก็จะไม่ทำทั้งๆที่เป็นหน้าที่ตัวเอง แถมไล่บังคับให้คนอื่นมาทำแทน
- มีประโยคติดปากว่า “ท่าน xxx สั่งให้ทำ” หรือ “ลูกค้า yyy รออยู่” เวลาจะขอความช่วยเหลือจากใคร (จริงๆอย่าเรียกว่าขอความช่วยเหลือเลย เรียกว่าบังคับจะตรงกว่า)
- ความอดทนต่ำ รออะไรนานไม่ได้ ผื่นขึ้น
นอกจากคุณสมบัติเพียบพร้อมเช่นนี้แล้ว พลเมืองชั้นหนึ่งนั้นมักกระจุกตัวกันอยู่ส่วนบนของห่วงโซ่อาหาร (กลับหัว) ของบริษัท จากรูปจะเห็นว่าก็ใครที่อยู่ใกล้ “ลูกค้า” + “ผู้บริหาร” + “เงิน” ก็จะมีโอกาสจะได้เป็นพลเมืองชั้นหนึ่งมากกว่า (แหม่ ผมพูดตรงไปมั้ย ฮ่าๆ)
ที่ไหนมีความเหลื่อมล้ำที่นั่นย่อมต้องมีปัญหา พลเมืองชั้นหนึ่งมักจะพยายามทำดีกับเพื่อนร่วมงานที่ทำงานด้วยกันอย่างใกล้ชิด … สิ่งที่เราเรียกว่า “ทีม” แต่พวกเค้าจะมองเพื่อนร่วมงานที่ทำงานห่างออกไปว่าเป็นคนอื่นไม่ใช่คนในทีม และหลายครั้งที่เค้าคิดว่าเพื่อนร่วมงานเหล่านั้นเป็นแค่คนที่ต้องคอย Support งานตามที่ขอ (หรือสั่ง) แล้วถ้าอะไรไม่ได้ดั่งใจหละก็
- ไล่บี้ตามงาน จิกๆๆๆ ถามแค่ “เสร็จรึยังๆ เมื่อไรจะเสร็จๆ” ไม่เคยถามว่า “มีปัญหาอะไร มีอะไรให้ช่วยได้บ้างมั้ย?.
- โวยวาย ฟ้องดะ หัวหน้าตัวเอง หัวหน้าคนอื่น ยังไงก็ได้เรื่องแบบนี้มันต้อง Escalate
- เอาท่าน xxx ลูกค้า yyy เส้นตาย zzz มาใช้เพื่ออ้างว่างานตัวเองสำคัญที่สุดในสามโลก หยุดงานอื่นมาทำงานให้ฉันเดี๋ยวนี้
น่าเห็นใจจริงๆ “พลเมืองชั้นสอง”
The Way It Should Be
ปัญหาแบบนี้ส่วนหนึ่งอาจจะเป็นเพราะนิสัยส่วนตัวและถาวรของพลเมืองชั้นหนึ่ง แต่อีกส่วนหนึ่งมันเป็นความรับผิดชอบของผู้บริหารที่เป็นคนส่งเสริมให้ปัญหานี้เกิดและรุนแรงขึ้นทุกวัน ยังไง?
ปัญหานี้เกิดจากความไม่เข้าใจว่าพลเมืองชั้นหนึ่งแสดงอิทธิฤทธิ์ได้เพราะโครงสร้างของทีมที่เอื้ออำนวย ดูรูป
กรณีแรก พลเมืองชั้นหนึ่งมีหนึ่งกลุ่ม ที่เหลือคือพลเมืองชั้นสอง … โดนซ้อม
กรณีที่สอง พลเมืองชั้นหนึ่งมีสองกลุ่ม ที่เหลือคือพลเมืองชั้นสอง … เข้า ICU
กรณีที่สาม พลเมืองชั้นหนึ่งมีสามกลุ่ม ที่เหลือคือพลเมืองชั้นสอง … ตาย
กรณีที่สี่ พลเมืองชั้นหนึ่งมีสี่กลุ่ม ที่เหลือคือพลเมืองชั้นสอง … ขึ้นเมรุ
ปัญหาทั้งหมดจะเกิดมาจากสี่กรณีนี้ กลุ่มพลเมืองชั้นสองคือคนที่ทำงานอยู่ใน Share Team (เรียกสวยๆว่า Resource Pool) ซึ่งรับทุกงานจากทุกคนโดยไม่เคยมีปากมีเสียง มีหน้าที่แค่ก้มหน้าก้มตาทำงานตามคำสั่งไป … เป็นสุดท้ายที่รู้เรื่องแต่เป็นคนแรกที่โดนด่า (สังคมนี้ช่างยุติธรรมยิ่งนัก)
ลองมาดูกรณีที่ห้า …
กรณีที่ห้า พลเมืองชั้นหนึ่งมีห้ากลุ่ม ที่เหลือ … ไม่มีพลเมืองชั้นสอง เมื่อไม่มีพลเมืองชั้นสองก็ไม่มีปัญหาความเหลื่อมล้ำซิ เห็นมั้ยวิธีแก้ปัญหาก็ง่ายๆ
เลิกได้แล้วที่คิดว่าคำว่า “ทีม” คือแค่กลุ่มที่หนึ่งถึงกลุ่มที่สี่ รวมกลุ่มที่ห้าเข้าไปในทีมด้วยตั้งแต่วันนี้ กำจัดโอกาสที่สร้างความเหลื่อมล้ำในการทำงานซะ
อย่าคิดว่า “เราก็ทำงานเป็นทีมนะ” มันไม่จริงตราบใดที่ยังมีพลเมืองชั้นหนึ่งเดินลอยชายในสังคม อีกหนึ่งความเข้าใจผิดคือ “พลเมืองชั้นหนึ่งคือคนที่จะนำบริษัท เป็นคนที่สร้างรายได้และความรุ่งโรจน์มาให้บริษัท” ผมขอถามแบบนี้
“หนึ่งเดือนนับจากนี้ให้พลเมืองชั้นหนึ่งทั้งหลายหยุดติดต่อลูกค้า หยุดหาลูกค้า หยุดคิดโปรเจกต์ หยุดพัฒนาผลิตภัณฑ์ หยุดทดสอบผลิตภัณฑ์ ให้นั่งเฉยๆเลย … อยากรู้ว่าบริษัทจะเป็นยังไง
กลับกันหนึ่งเดือนนับจากนี้ให้พลเมืองชั้นสองทั้งหมดหยุด Support งาน หยุด Monitor ระบบ หยุดรับโทรศัพท์จากลูกค้า หยุดแก้ปัญหาบน Production … อยากรู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นกับบริษัทนี้
หนึ่งเดือนแบบไหนที่จะทำให้บริษัทเจ๊งก่อน? หนึ่งเดือนแบบไหนที่คุณจะเลือก?”
ในการทำงานไม่มีใครสำคัญกว่าใครหรอกครับ ให้เกียรติเพื่อนร่วมงานของเราทุกคนอย่างเท่าเทียมกันเถอะ ร่วมกันกำจัดความเหลื่อมล้ำออกไปจากสังคมของเรา วันนี้ยังไม่สายเกินไป
ป.ล. ผมเขียนบทความนี้ด้วยความรู้สึกเห็นอกเห็นใจพลเมืองชั้นสองทุกคนอย่างมาก พวกเค้าได้รับการปฏิบัติอย่างไม่เท่าเทียมมานานเกินไปแล้ว มันถึงเวลาต้องเปลี่ยนแปลงแล้ว
