Actor in een onduurzame samenleving

Saskia Weijzen
Theory of change
Published in
3 min readJun 22, 2022

Ik ben Saskia en ik ben actor in een onduurzame samenleving. Oei. Ik ga onderzoeken hoe we het HBO moeten (her)ontwerpen om ervoor te zorgen dat we (jonge) mensen de mogelijkheid geven om iets nieuws te creeren dat beter is dan we kennen. Een wereld zonder oorlog, zonder uitgeputte mensen, zonder uitgeputte aarde en zonder kansenongelijkheid.

Als HBO’s zijn we druk bezig met de missie om bij te dragen aan een betere wereld. We proberen deze ‘buiten’ te bewerkstelligen in bijv. wijklabs. Alle intenties zijn prachtig en alle mensen die daar werken werken vanuit het hart.

Toch moeten we kritisch zijn: als docenten, als onderzoekers, als mensen die daar of op andere plekken in het onderwijs werkzaam zijn, representeren en reproduceren we de kwesties die zich dus niet buiten voor doen, maar ook in onszelf: in de manier waarop we ons werk doen, in de verhalen die we elkaar vertellen, in wat we waarderen, in hoe we onderzoeken en in de wijze waarop we leerprocessen richten. Bekende kwesties die we via het onderwijs reproduceren zijn kansenongelijkheid, concurrentie, afhankelijkheid en segregatie.

En niet alleen wij — binnen het HBO- doen dat. Ook onze maatschappelijke partners, opdrachtgevers, afnemers, voorbeeldfiguren voor studenten, …, doen dat. Onze sociale structuren en systemen stimuleren dat. De identiteiten waarmee we ons verbinden, de waarden die we leven..

En daar begint mijn onderzoek: IK ben actor en in stand houdende factor in de kwesties die present zijn en die zo verweven zijn met hoe we (in de Westerse economie) gewend zijn om te denken en te doen. Ik kan wel onderzoek willen doen om iets nieuws te creeren, maar dat lukt alleen maar als ik zelf anders doe, denk en kijk. Als ik blijf doen wat ik altijd deed krijg ik wat ik altijd kreeg…Dus: wat vraagt het bijdragen aan ander onderwijs en leren voor een betere wereld aan nieuw kijken, denken en doen van mij? Als onderzoeker, als mens?

En ik weet gewoon niet hoe ik onderzoek moet doen op die NIEUWE manier. Is het dan nog wel onderzoek…? Help..

Heb ik iets aan opkomende onderzoeksparadigma’s en epistemologieen, zoals sociaal constructivistische en emancipatoire… Heb ik iets aan het veranderkundig adagium ‘van A naar B volgens de principes van B…

Wat zijn dan de principes van B: een duurzame, eerlijke samenleving?

  • Iedereen een stem?
  • Herstellen van machtbalans tussen alle mensen (levende wezens)?
  • Inzoomen uitzoomen?
  • Kritisch reflectief ook op mijzelf?
  • Creatief?

Dat klinkt wel weer heel makkelijk: een lijstje van principes, uit literatuur of ervaring, ik noem dat participatief actieonderzoek en klaar is Kees. Zo eenvoudig kan het toch niet zijn? Hoe dan wel? Ik weet het niet… Ai… moet ik dat dan verduren? Ok…maar hoe maak ik dan een plan? Hoe vertel ik anderen dan wat ik ga doen? Hoe weet ik of ik goed bezig ben? Hoe benut ik mijn tijd goed? Help, ik voel mezelf ook gevangen in een systeem dat past bij de huidige maatschappij die ik probeer te veranderen….moet ik me daar dan niet door laten leiden? Aaaghh, het wordt alleen maar complexer.

Ik denk dat ik start met even NIKS.

--

--

Saskia Weijzen
Theory of change

Maker van een verbonden samenleving waarin elk talent telt.