Tipografik Anatomi
Prof. Dr. Aydın Köksal’ın 1969 yılında computer sözcüğüne karşılık bilgisayar terimini önermesinden bu yana bilgisayar sözcüğünü kullanıyoruz ve bilgisayar sözcüğünden herkesin aynı şeyi anladığından eminiz. Pekâlâ tipografi terimleri için aynı şeyi söyleyebilir miyiz? Bir tipografi metninde yazar; yazıtipi, yazı karakteri, font veyahut yazı fontu terimleri kullandığında bu terimler ile neyi kast ediyor? Yoksa aynı şeyleri mi? Ya da bir terimi bilinçli kullandığında bu tercihini neye göre yapıyor? Bu karışıklığı ortadan gidermek için atılacak birincil adım, ortak bir terminolojinin kullanılmasıdır. Terminoloji çalışmalarının sağlam temellere dayanması için titiz bir çalışmanın sonucunda üretilmesi, aralarında tipografi alanında kalem oynatmış akademisyenlerin, sektörden aktörlerin, Türkçe uzmanlarının bulunduğu bir kurulun oluşturulması, ortak bir aklın ürünü olması ve kullanımının akademi-sektör ayağında sahiplenilmesi gereklidir.
Tipografik terimlerin Türkçeleştirilmesine yönelik ilk çalışmalardan biri Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümünde öğretim üyesi Prof. Namık Kemal Sarıkavak’ın 1997 yılında basılan Tipografinin Temelleri adlı kitabı ve 1998 yılında yayımlanan David Gates’in Latin Abecesinin Evrimi adlı çeviri-derleme kitabıdır. Tipografinin Temelleri adlı kitabın son bölümünde, tipografi terimlerinin yer aldığı bir sözlük bulunur. Sözlüğün genişletilmiş hâli, Sarıkavak’ın 2009 yılında ikinci baskısı yapılan Görsel İletişim ve Grafik Tasarımında Çağdaş Tipografinin Temelleri adlı kitabında da yer alır.
Türkiye’de tipografi terminoloji geliştirilmesine yönelik çalışmaları ortaya koymak, problemleri tespit etmek, yapılacak tartışmalara katkı sağlamak, tipografi alanındaki düşüncelerin bir temele oturması açısından önemlidir. Oğuzhan Öçalan ise, tipografi terimlerini Türkçeleştirme çalışmalarına, Tipografik Anatomi adlı alan araştırmasına dayalı, özellikle harflerin anatomik yapılarına yönelik güncel önerileri ile katkı sunar.
“Tipografik Anatomi”, Oğuzhan Öçalan tarafından 70x50 cm boyutlarında tasarlanmıştır. Çalışma, üzerinde değişiklik yapılmaya kısıtlanmış olup dosya, indirilip baskı alınabilir.
Tipografik Anatomi — I “Basit Tanımlar” afişini ücretsiz indirebilirsiniz.
(PDF, 312 kB)
