Opstarten Toekomstlab #Gennep

Op dinsdag 10 oktober heeft de eerste bijeenkomst van het Toekomstlab Gennep plaats gevonden. Deze vond plaats op het gemeentehuis met een paar mensen die willen bijdragen aan het initiatief. Er is gepraat over de aanleiding en de werkwijze van een Toekomstlab, waarna iedereen een labgids heeft ontvangen. Hierin staat beschreven wat een lab is, wat het lab doet, de invulling van een labteam en de werkwijze waarmee je in een lab nieuwe toekomsten kan ontwerpen samen met alle betrokkenen vanuit het leefwereld perspectief.

Een Toekomstlab bestaat uit een labteam dat samenwerkt, experimenteert en leert om tot verbetering te komen van een complexe sociale kwestie. Het team bestaan uit lableden die betrokken zijn vanuit hun directe leefwereld of juist vanuit hun professionele werk (“systeemwereld”). Het zijn individuen met allemaal hun eigen visie en ideeën over de toekomst maar hebben wel een gemeenschappelijke gezamenlijke kwestie, namelijk ‘hoe zorgen we voor sociale integratie van statushouders in de gemeente Gennep’ .

In de blog van 20 september 2017 ‘Een toekomstlab in Gennep’ is te lezen dat Stichting Vluchtelingenzorg Gennep een groot netwerk heeft met betrokkenen uit de systeemwereld en leefwereld. Uit dit netwerk zijn verschillende betrokkenen uitgenodigd voor de bijeenkomst van 10 oktober. De samenstelling op de eerste bijeenkomst is: een beleidsmedewerker van de gemeente Gennep, een opbouwwerker van welzijnsorganisatie Synthese, een manager arbeidsontwikkeling van Intos, de coördinator van Stichting Vluchtelingenzorg Gennep, drie studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en een ex-vluchteling die door zijn ervaring en studie veel van participatie weet. Verder is de projectleider van de toekomstlabs Noord-Limburg aanwezig en de labcoach die vanuit de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen de labs helpt in de opstartfase. Tijdens de bijeenkomsten die ookwel labsessies worden genoemd is de labcoach, die neutraal is in de kwestie, aanwezig om het labproces (labfases en labacties) te begeleiden. De labcoach vertelt over de kracht van de aanpak:

De kracht van de labs zijn de mensen die het labwerk doen: in een team van mensen die gaan over de kwestie doe je allerlei acties die leiden tot nieuwe ontwerpen en toekomstscenario’s. Deze toekomsten ontstaan doordat er al doende (actie!) nieuwe inzichten worden ontdekt over wat er nodig is èn wat er mogelijk is. Dingen samen doen, uitproberen en ontdekken wat werkt.

Learning by doing

Vrijwel direct geven de uitgenodigden aan dat ze vragen hebben over de invulling van het team en hoelang de huidige coach nog bij het team betrokken is. De coach geeft aan dat het team, door samenwerking, zelf in kan vullen wie de nieuwe coach wordt. De coach wordt ondersteund door studenten die assisteren in de verschillende fases en acties van de aanpak. Het proces van de labaanpak bestaat uit drie fases. (1) Het verkennen van een kwestie,(2) het creëren en uitvoeren van nieuwe oplossingen en (3)het evalueren/leren van de oplossingen. De ex-vluchteling verwoordt het heel mooi door te zeggen “je moet het lab zien als learning by doing”.

Niet over mensen, maar met mensen

Om te starten met de aanpak moet eerst helder zijn wat de samenstelling van het team wordt. Er wordt opgemerkt dat er meer leden bij het team moeten worden uitgenodigd. De opbouwwerker vindt dat we niet over de mensen, maar met de mensen moeten praten. Dus mensen uit de leefwereld.

Er zijn ook zorgen: de coördinator van Vluchtelingenzorg Gennep is bang dat het praten te veel tijd kost, waardoor er te weinig actie ondernomen kan worden. De coach geeft aan dat het team gevormd wordt door leden met een gezamenlijk doel en praten ook goed is om tot verschillende inzichten te komen. De manager arbeidsparticipatie van Intos zegt “Het team moet gezamenlijk werken en niet vanuit de eigen organisatie”. Dit is precies de achterliggende gedachte van een lab, dat verschillende organisaties en inwoners samen werken aan een gemeenschappelijk doel. De beleidsmedewerker van de gemeente voegt daar aan toe “De gemeente moet juist ruimte maken, aansluiten en ondersteunen wat er uit een lab komt. Niet aan de voorkant sturen”. De Coördinator van Vluchtelingenzorg Gennep beaamt dit:

Je wil het niet over de schutting gooien. Je moet als gemeente wel een rol spelen in het lab. De gemeente is geen kartrekker in het team, maar het zou heel erg fijn zijn als er iemand van de gemeente bij zit om mee te denken.

De manager van Intos laat weten dat de gemeente één van de partijen is in de samenwerking. Zo is iedereen het eens over de noodzaak van een gezamenlijke aanpak. De projectleider van de Toekomstlabs Noord Limburg laat weten dat “De sturing van een lab bij de leefwereld moet liggen, maar wel in samenwerking met de systeemwereld! Op deze manier kunnen we de wensen samen waar maken”.

Toekomst van het Gennepse lab

Het nieuwe labteam heeft de eerste stap gemaakt, maar er zijn nog veel onduidelijkheden. Wat wordt eenieders rol nu precies en hoe wordt de samenstelling van het team? Diversiteit is belangrijk, dat zorgt voor verschillende inzichten. Maar dat is vaak niet makkelijk om bij elkaar te brengen. Ook in Gennep wordt er al ontzettend veel gedaan voor de integratie kwestie, maar dat gebeurt nog niet echt samen. Ook het starten vanuit de leefwereld en dus vanuit de wensen van de inwoners/statushouders is nog niet altijd wat goed lukt maar wel een gedeelde wens is.

De lab aanpak is niet voor iedereen helder en het moet nog veel concreter gaan worden hoe dat samenwerken aan nieuwe Toekomsten er dan precies uitziet. Deze acties staan op de agenda voor de volgende bijeenkomst waarbij er nog meer nieuwe leden aansluiten voor het lab.

Wat opviel in deze bijeenkomst is dat door de dialoog een nieuwe samenwerking is ontstaan, zelfs al is het nog wat zoeken tussen de betrokkenen over de rol die ze innemen in het lab. Er zijn gezamenlijk afspraken gemaakt wie wat gaat doen en er is zelfs nagedacht over een locatie voor het lab: de bibliotheek in Gennep heeft een mooie kelder die we mogen gebruiken als lablocatie de komende tijd!