Reframen en actieteams #Gennep
Inmiddels is de mooi ingerichte kelder van de bibliotheek in Gennep het vaste decor waar de bijeenkomsten van het toekomstlab Gennep georganiseerd worden. De derde bijeenkomst was op donderdag 14 december en vrijwel iedereen die zich tot nu heeft aangemeld als netwerkpartner (dit gebeurt als een sneeuwbal, via via, als een open netwerk waarin iedereen welkom is) was aanwezig. Sinds de eerste bijeenkomst heeft iedereen de behoefte om niet te veel te praten, maar te gaan doen. Acties uitvoeren om die van invloed te laten zijn op een gelukkige samenleef situatie van alle Gennepenaren, maar welke acties zijn er nodig?
Reframing: wat is van waarde?
Een actie kan pas worden bedacht en uitgevoerd als er een situatie is gevonden die hier om vraagt. Dit zijn situaties die door de betrokkenen zelf worden aangedragen en worden benoemd als wat ‘van waarde’ is om er wat mee te gaan doen. In Gennep is er ooit gestart vanuit de vraag “hoe verbeteren we de sociale integratie van statushouders?“, maar al snel is de deze door zogenaamde reframing verwoordt tot “hoe kan iedereen in Gennep meedoen aan goed samenleven in de wijk?”
Reframen is een proces dat vanzelf ontstaan in het collectieve actie èn leerproces dat wordt aangejaagd in een living lab. Het gebeurt tijdens de eerste fase, als brug naar de tweede fase. Reframen betekent zoiets als herkaderen of herdefiniëren van een kwestie. Tijdens een living lab ligt er in de eerste labfase sterk de nadruk op empathie met mensen die onderdeel zijn van de kwestie. Bijvoorbeeld door het ophalen van verhalen (storytelling) en het in kaart brengen van wensen en behoeften en wenselijke ingrediënten voor de toekomst volgens de mensen waarover het gaat. In Gennep zijn dat specifiek de nieuwe inwoners (statushouders, vluchtelingen, migranten) maar door de herdefiniëring van de kwestie zijn dat ALLE inwoners van Gennep geworden. In de eertse labfase staat het inzoomen, verkennen en exploreren van de perspectieven en leefwerelden van deze mensen centraal. Reframing ontstaat als vanzelf wanneer je dit doet; je gaat de kwestie menselijker maken en formuleren vanuit hoe mensen dit ervaren en zelf zien vanuit wat zij vinden dat ‘van waarde’ en het bepalen van dat ‘wat er nodig is’.
Aangezien het motto van het labnetwerk in Gennep ‘nothing about us, without us’ is, is dit een heel natuurlijke en vanzelfsprekende eerste labfase.
Inzichten labfase 1
De vorige bijeenkomst is besproken dat de leden van het lab verhalen uit de leefwereld gaan ophalen. Het is de lableden echter nog niet gelukt. Verhalen en perspectieven uit de leefwereld verzamelen is fase 1 van de labaanpak en hiermee krijg je antwoord op wat van waarde is volgens de mensen waar het over gaat. Door dit te doen voorkom je dat je praat over mensen en uitgaat van je eigen beelden en perspectieven. Dit is de meest voorkomende valkuil in sociale innovatie: vanuit aannames en conclusies op basis van eerdere ervaringen nieuwe initiatieven ontwikkelen, zonder deze vanuit het klant/burger/mensperspectief te onderzoeken.
De verzamelde menselijke perspectieven kunnen worden opgehaald en vastgelegd met behulp van een Empathy kaart. Dit is een veelgebruikte design denk tool in de eerste fase van een living lab. Deze kaart helpt met inzicht krijgen in de belevingswereld van iemand anders, gevoelens die hij of zij ervaart, wensen en krachten, maar ook frustraties en belemmeringen.
Door te kijken naar wat van waarde en nodig is volgens deze perspectieven ontstaan er eerste ideeën of initiatieven en kan je vervolgens met fase 2 van de labaanpak. Dit hebben de studenten tijdens deze bijeenkomst in een voorbeeld laten zien met twee ideeën die zijn ontstaan uit de eerder verzamelde perspectieven en de gezamenlijke ambitie.
Idee ontwikkeling
De ideeën die door de studenten zijn gepresenteerd in deze labsessie zijn ontstaan op basis van hun zorgvuldige mensgerichte onderzoek en storytelling bij een aantal nieuwe inwoners (statushouders) en diverse vrijwilligers van integratie initiatieven. Deze ideeën hoeven niet overgenomen te worden door het team, maar het kan een start zijn om dit verder uit te denken in fase 2 ‘wat is er allemaal mogelijk’.
In de ontstane dialoog was te zien dat de aanwezigen zich bewust werden van het belang om in gesprek te gaan met de leefwereld. Nog mooier was dat als er over het creëren van ideeën werd gesproken waar de leefwereld niet bij betrokken werd, men elkaar aansprak dat de leefwereld betrokken moet worden in de ontwikkeling hiervan.
Hier mag niet vergeten worden dat dit pas de derde bijeenkomst is, dat maakt dat dit een prachtige ontwikkeling is van dit labteam. Er heerst nu echt een gezamenlijke ambitie die is voortgekomen uit persoonlijke ambities: bijdragen aan een goede samenleving waarin goed samenleven en elkaar ontmoeten een positief fundament is voor gelukkige Genepenaren?
Lab acties 2018
Aan het einde van de labsessie zijn er drie werkgroepen ontstaan met elk hun eigen onderwerp en vragen die de komende tijd tot aan 1 februari (de volgende labsessie) ermee aan de slag gaan:
- Hoe zorgen we voor werkende en bruikbare initiatieven?:
Hoe zorgen we dat de mensen die taalontwikkeling nodig hebben naar het taalcafé komen? Wat is hun wens en behoefte eigenlijk? Welke andere evenementen en initiatieven zijn er voor vluchtelingen en hoe verloopt de communicatie hierover? - Hoe kan ‘het jaar van de ontmoeting’ bijdragen aan onze ambities?:
Deze groep gaat initiatieven verzamelen en/of aanvullend ontwerpen om mensen in Gennep elkaar te laten ontmoeten. Dit is ook met het oog op ‘het jaar van de ontmoeting’(2018). - Hoe zorgen we voor een goede samenwerking met nieuwkomers?
Deze groep gaat onderzoeken op welke manier je achter de wensen en behoeften van nieuwkomers kan komen in een gesprek of andere dialoogvormen over betrokkenheid bij het samenleven in Gennep.
Met name deze laatste groep steekt in op de eerste fase van de labaanpak:
We gaan in gesprek met nieuwkomers om wensen en behoeften te weten te komen en inzicht te krijgen in welke toekomst zij van waarde vinden en gaan dit samen met hen proberen waar te maken.
De kersverse labaanjagers Eric (gemeente Gennep) en Roos (sociaal zelfstandige), met assistentie van Jurgen (student HAN) zullen de volgende sessie op 1 februari voorbereiden om het labproces te vervolgen als netwerk. Op welke manier en met welke tools zal steeds samen in het netwerk besproken worden en ook afgestemd op de behoeften die ontstaan tijdens de gezamenlijke labsessies die eens in de 6–8 weken plaats gaan vinden. Samen sterk voor goed samenleven en ontmoeten in Gennep!
