Terugblik & advies: kansen voor co-creatie?! #Vastenavondkamp

Vanaf het najaar van 2017 is het initiatief geland in de wijk Vastenavondkamp op uitnodiging van de stadsdeelmanager en basisschooldirecteur. Er zijn diverse acties gedaan om een netwerk (labteam) te vormen om in co-creatie aan kwesties in de wijk te werken. Er is aansluiting gevonden bij een bewonersgroep die graag de labaanpak wilden leren om op die manier met werkgroepen te werken aan wijkkwesties. Zij zijn daarom getraind in de labaanpakdoor HAN studenten. Ook is er aansluiting gevonden bij de ‘bewonersondersteuners’, oftewel de jeugd- en opbouwwerkers in de wijk die in de labprincipes herkenning zagen vanuit hun rolopvatting: aansluiten bij bewoners.. Een labteam is echter nooit gevormd en dus zijn labprocessen niet tot stand gekomen in de wijk. Dit levert een analyse op over randvoorwaarden voor co-creatie:

Analyse: Wat is van waarde?

Voor co-creatie in de wijk lijkt het van waarde om te investeren in positieve verbindingen in de driehoek van beleidsprofessionals, wijkprofessionals en de bewoners. Gelijkwaardige partnerschappen ontwikkelen zich om diverse redenen niet van nature in de wijk. De verhoudingen blijken verstoord door een gebrek aan onderling vertrouwen, contact en communicatie. Door een schietincident heeft er een vergrootglas op de wijk gelegen waardoor er ‘incident-politiek’ ontstond. Dit heeft geleid tot nog meer onrust en minder vertrouwen, contact en communicatie.

Vanuit bewonersverhalen bestaat er een intergenerationele geschiedenis van ervaren verwaarlozing waarbij met name ‘de gemeente’ in gebreke is gebleken om bewoners te horen. Bewoners kunnen en willen veel zelf, maar haken af als ze geen werkelijke invloed of steun hebben.

Binnen de gemeente Venlo ligt een stevige transformatievisie binnen de gemeentelijke organisatie. Echter, de regie wordt nog altijd gevoerd door beleidsprofessionals die op hun beurt weinig kantelruimte voelen door bestaande kaders, systemen en werkdruk. Een duurzame (gemeenschapsgericht) transformatie blijkt moeizaam in de hele gemeente door hernieuwde aanbestedingen, wisselende partners en opdrachten. Dit wordt door betrokkenen ervaren als discontinuïteit en een lekkage van kennis, mensen en middelen.

Advies: Wat is mogelijk?

• Reflecteer op de uitkomsten van het Lab als initiatief om tot nieuwe, co-creatieve en transformatieve werkwijzen te komen en evalueer de huidige en gewenste sturingsprincipes in het licht van het transformatief werken vanuit de leefwereld en in co-creatie.
• Faciliteer handelingsruimte door transformatieve infrastructuren. Dit betekent radicaal (her)ontwerpen van bestaande organisatie- en financieringssystemen zodat co-creatie en de leefwereld van een wijk daadwerkelijk de centrale werkrichting kan zijn. Organiseer bijvoorbeeld in co-creatieve en integrale teams van beleids- en wijkprofessionals, met bewoners als opdrachtgevers.
• Versterk de implementatie van de transformatievisie door collectieve training en doorlopende intervisie en supervisie voor beleids- èn wijkprofessionals als lerend netwerk. Biedt leertijd voor werkprincipes en het ontwikkelen van het gewenste ‘dna’.
• Versterk reeds aanwezige aanjagers van transformatief werken (opbouwwerkers, bewonersinitiatiefnemers en sociaal innovatieve ambtenaren). Bijvoorbeeld door ze als een team in te zetten als koplopers van co-creatie met bijhorend mandaat en middelen.
• Investeer in het ontdekken van nieuwe kantelwerkwijzen in de gemeentelijke organisatie.. Bijvoorbeeld ‘flip the policymaking’: evaluatie als start van nieuw beleid. waarbij de ervaring van mensen centraal staat en wijk- en beleidsprofessionals samenwerken als gelijkwaardige partners.
• Versterk bestaand en potentieel burgerinitiatief door het vergroten van hun capaciteit, doevermogen en het mandaat (bv. budget in zelfbeheer, onafhankelijke coaching, subisidiehulp e.a.). Bewonersondersteuners lijken hiervoor een passend coachend en participatief profiel te hebben.

Toekomst: Wat werkt?

Vanuit de labaanpak bezien, zijn deze adviezen ontstaan vanuit wat van waarde is volgens de betrokkenen in de context (labfase 1). Er zijn eerste beelden over wat in de toekomst anders zou kunnen, maar we weten nog niet wat werkelijk mogelijk is en wat zal werken (fase 2 en 3). Een lab als innovatieve werkplaats voor deze kwestie zou een mogelijke co-creatieve interventie kunnen zijn: al doende ontdekken, experimenteren en leren wat werkt en waarom. Op weg naar nieuwe kaders voor goed samen leven!