Functionele en elementaire activiteiten en het DSO, hoe zit dat?
Functionele activiteiten, elementaire activiteiten, werkzaamheden. Met de komst van de Omgevingswet en het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) horen we deze woorden steeds terugkomen. Maar wat betekenen ze? En hoe gebruiken we ze? Peter van der Werf van waterschap Drents Overijsselse Delta verdiepte zich in dit onderwerp voor TROWA. In dit artikel legt hij uit wat deze activiteiten voor de waterschappen betekenen.
Keur wordt waterschapsverordening
Met de komst van de Omgevingswet gaat het woord Keur verloren in het dagelijks gebruik bij het waterschap. Zo’n zes eeuwen heeft het woord als naam voor de plaatselijke verordening van het waterschap kunnen overleven. De Omgevingswet maakt daar een einde aan want de Keur gaat dan de waterschapsverordening heten.
Een andere naam betekent niet dat de behoefte van de waterschapsverordening anders wordt. Waar het ooit begon met het beschermen en het in stand houden van zeedijken, zijn er door de eeuwen heen meer waterschapsobjecten bij gekomen om te beschermen. De Keur, en straks ook de waterschapsverordening, reguleert de handelingen, activiteiten en werkzaamheden die daar invloed op kunnen hebben.
Functioneel of elementair
Activiteiten kunnen we vanuit twee verschillende perspectieven beschrijven, namelijk op een functionele of een elementaire manier. Een functionele activiteit omschrijft de activiteit vanuit het perspectief van iemand die iets wil doen bij een waterschapsobject, dus herkenbaar voor de initiatiefnemer. Het gaat dan bijvoorbeeld om het ’bouwen van een brug’ of ’het aanbrengen van beplanting’.
Een functionele activiteit bestaat vaak uit meerdere handelingen die invloed hebben op een waterschapsobject. Voor het waterschap zijn juist deze handelingen interessant en niet zozeer de functionele activiteit die iemand wil doen. Deze handelingen noemen we elementaire activiteiten. Het gaat dan bijvoorbeeld om ’ontgraven’ of een ’object aanbrengen’. Het voordeel van elementaire activiteiten is dat het een beperkte set van activiteiten is en daarmee tot minder regels in de waterschapsverordening leidt. De samenhang tussen activiteiten in de Omgevingswet, functionele en elementaire activiteiten is in het onderstaande figuur weergegeven.
Het is aan ieder waterschap zelf om te bepalen op welke manier zij invulling aan activiteiten wil geven. Elementaire activiteiten is een nieuwe manier van denken en werken met activiteiten, die zijn weg in de praktijk nog moet vinden. Wel of geen waterschapsverordening met elementaire activiteiten is afhankelijk van het ambitieniveau van je waterschap en hoeveel tijd, geld en energie er is tot de invoering van de Omgevingswet.
Activiteiten en het annoteren ervan in het DSO
De rode draad in het DSO zijn de activiteiten. Activiteiten in het DSO zijn onder meer de activiteiten die in de waterschapsverordening zijn opgenomen en dus ‘juridisch’ zijn vastgelegd. Het maakt dus niet uit of dit elementaire of functionele activiteiten zijn, zolang het maar activiteiten zijn.
De waterschapsverordening moet geannoteerd worden aangeleverd bij het DSO. Annoteren wil zeggen dat je delen van de juridische tekst markeert met een label. Een label is bijvoorbeeld een locatie waar de gemarkeerde regel geldt. Een belangrijke label die je een activiteit moet meegeven is de ‘bovenliggende activiteit’. In het bovenstaande figuur met de samenhang van activiteiten moet je bij activiteit ‘plaatsen brug’ een label meegeven van de bovenliggende activiteit ‘beperkingengebiedactiviteit’. Dit label zorgt er dan voor dat de activiteit ‘plaatsen van een brug’ op de juiste plek in de functionele structuur van het DSO wordt weergegeven en je daaraan vervolgens de toepasbare regels kunt koppelen.
Werkzaamheden en toepasbare regels
In de toepasbare regels is het mogelijk activiteiten te koppelen aan werkzaamheden. Een werkzaamheid is een herkenbare beschrijving van een activiteit en lijkt daarmee veel op de hierboven beschreven functionele activiteit. Een belangrijk verschil tussen werkzaamheden en functionele activiteiten is dat functionele activiteiten ‘juridisch’ zijn vastgelegd in de waterschapsverordening en werkzaamheden niet. Werkzaamheden kun je dan ook meer als hulpmiddel bij de vergunningencheck beschouwen om de initiatiefnemer makkelijker bij de juiste activiteit in het DSO terecht te laten komen.
Voordeel van werkzaamheden is dat je de waterschapsactiviteiten kunt laten aanhaken bij werkzaamheden van andere overheden. In onderstaande figuur is een voorbeeld gegeven. Aan werkzaamheden zijn ook trefwoorden gekoppeld, zodat de initiatiefnemer makkelijker de juiste werkzaamheid kan vinden in het DSO.
In de toepasbare regels is het niet mogelijk om lukraak werkzaamheden zelf te benoemen. Het is namelijk een landelijk opgestelde lijst, waarvoor je werkzaamheden kunt aandragen. Een voorwaarde hierbij is dat afstemming heeft plaatsgevonden tussen alle betreffende overheden bij het benoemen van werkzaamheden, omdat deze aan meerdere activiteiten kunnen worden gekoppeld.
