Leren door te doen: het schrijven van juridische en toepasbare regels op basis van beslistabellen
Niks geen komkommertijd voor de waterschappen deze zomer! In juli zijn er 6 werksessies geweest waarbij waterschappers samen aan de slag zijn gegaan op het gebied van doelgerichte digitale regelgeving. Met doelgerichte digitale regelgeving bedoel ik het proces om een digitale waterschapsverordening te maken. Deze maand stond in het teken van het schrijven van juridische en toepasbare regels op basis van beslistabellen. Hierbij een eerste inkijk in de geleerde lessen.
De aanpak
Aan de hand van een fictief ingevulde beslistabel ontdekken hoe we de juridische activiteitgerichte regels gaan schrijven. Hoe pak je dit aan? En aan wat voor structuur moeten de regels voldoen? Waar komen de regels in de waterschapsverordening te staan? Verschillende waterschappers met én zonder ervaring denken mee. Zo delen we bestaande ervaringen, maar leren we ook meteen en brengen we de kennis in de praktijk.
Elkaar leren begrijpen
Voordat we enthousiast aan het werk gaan, hebben we eerst tijd nodig om elkaar te begrijpen. We nemen de activiteit ‘ontgraven’ als vertrekpunt. Om te bepalen waarom het belangrijk is om voor deze activiteit regels te maken, beginnen we met het bepalen van de doelen van ‘ontgraven’ met behulp van de doelenboom. Zo krijgen we inzicht in wat we als waterschap belangrijk vinden bij deze activiteit. Dit leidt tot een fictieve beslissingstabel met criteria en uitkomsten: wanneer geldt werke verplichting? Bijvoorbeeld: zodra de ontgraving dieper is dan 0,5 meter geldt vergunningplicht.
Vervolgens geeft Simon Handgraaf een ‘minicollege’ in het schrijven van wetteksten. Hij vertelt welke kaders en richtlijnen bijvoorbeeld de Omgevingswet meegeeft voor de waterschapsverordening. En dan begint het echte werk..!
Juridische regels schrijven!
Met de fictieve beslissingstabel over ontgraven gaan drie verschillende groepjes aan de slag. Elke groepje heeft een eigen uitwerking. Deze uitwerkingen bespreken we plenair. Zo krijgen we gezamenlijk inzicht en maken we keuzes. Het viel op dat de uitwerkingen van de verschillende groepen erg op elkaar lijken. Geweldig om te zien dat het echt lukt om juridische regels te schrijven op basis van de beslissingstabel! De drie verschillende uitwerkingen zijn verwerkt tot één voorbeeld. Voor de activiteit ontgraven hebben we nu een compleet voorbeeld met beslissingstabel en juridische regels.
Tijd voor toepasbare regels
Toepasbare regels zijn de vragenbomen in het toekomstige Omgevingsloket voor de vergunningcheck en het kunnen indienen van een aanvraag of melding. Gijs Woldring vertelt over de verschillende onderdelen van toepasbare regels, denk aan gebruikersvragen, beslisstructuur en annotaties. Met deze kennis hebben we concrete gebruikersvragen (toepasbare regels) geschreven op basis van de beslissingstabel die ook gebruikt is voor de juridische regels. Ook dit deel van het proces ging goed! De uiteindelijke invulling en doorwerking van de beslisstructuur zoals uitgewerkt in de ‘Standaard Toepasbare Regels’ (STTR) wordt door leveranciers verwerkt in software voor regelbeheer.
Verdere verdieping
De eerste vier werksessies ging de aandacht vooral naar het schrijven van juridische en toepasbare regels op basis van een verzonnen beslistabel. Met deze houvast hebben we nog twee werksessies ingepland. Tijdens deze laatste twee werksessies zijn we blanco met een activiteit gestart, dus zonder beslistabel. Als eerste hebben we de activiteit ‘onttrekken van oppervlaktewater’ uitgewerkt. Hiervoor bepaalden we eerst de doelen . Daarna zijn de beslistabellen gemaakt. In de beslistabellen hebben we de relevante criteria vastgelegd met bijbehorende uitkomsten (plichten). De blauwdruk die we tijdens de eerste vier werksessies maakten voor de juridische en toepasbare regels, vormt een goede basis voor het uitwerken van deze activiteit. Tijdens de laatste werksessie hebben we dit proces herhaald voor de activiteit ‘boom planten’.
Hoe nu verder?
De uitkomsten van de werksessies verwerken we in de bijlagen van de handreiking waterschapsverordening. De gemaakte voorbeelden delen we tijdens de klankbordgroep op 12 september. Zorg dus dat je erbij bent! Wil je dit proces onder begeleiding van TROWA doorlopen? Dat kan, neem contact op via trowa@hetwaterschapshuis.nl.
