Okumak ve Çapraz Okuma Yöntemi Hakkında Birkaç Şey

Meraklı olduğum alanlardaki teknik kitapları saymazsam, lise son sınıf yıllarıma kadar kitap okuma alışkanlığım olduğunu söyleyemem. Öğretmenlerim sıkça değinirdi oysa “okuyun çocuklar, okumak şöyle, okumak böyle…” fakat tahminim kendileri de okumazdı. Kitap okuma söz konusu olduğunda sorardım “Son okuduğunuz kitap hangisi hocam?” branşı fark etmez, bir öğretmeninin son okuduğu kitap Dostoyevski olmamalı, onu çoktan okumuş olmalı. Belki o zamanlar, şimdiki gibi kahve kombinli kitap fotoğrafları akımı olsaydı, farklı kitap isimleri verebilirlerdi.

Toplumda kitap okuma oranının düşük olmasının sebeplerinden sadece biri bence “okumak” eyleminin anlamca içinin boşaltılmış olması ve toplum nezdinde fayda ifade etmediği yanılgısı veya nasıl bir fayda sağlayacağını bilmemeleri, tecrübe etmemeleri.

Kitap Okumanın Etkileri

Nörolojik Etkileri

Kitap okumak, beynin sol temporal lobunda aktivite artışına sebep oluyor. Beynin sol temporal lobu; işitme, görme, koku alma, anlayış, kavrayış, empati, gördüğünü veya duyduğunu hatırlama, kelimeleri tanıma, kişilik değerleri, davranışlar ve cinsel davranıştan sorumlu olan bölgesidir.

Hayata Dair Etkileri

Daha uzun yaşamış olursunuz. “Yok artık, nasıl yani?” sorunuza şöyle bir cevap vereyim. Örneğin biyografi okuyorsunuz. Biyografisini okuduğunuz insanın hayatına şahit olursunuz; anılarına, acılarına, tecrübelerine, hatalarından çıkardığı derslere kısaca o insanın hayatını da yaşarsınız. Örneğin; Walter Isaacson’ın Steve Jobs biyografisini okuduğumda Jobs’ın kendi ağzından onun yaşamını dinledim. Lükse bakar mısınız, Jobs’ın ağzından hayatını dinlemek… Einstein’ın ağzından hayata bakışını ve yaşadığı dönemi dinledim. Aliya İzzetbegoviç’in ağzından yaşamını ve mücadelesini, fikirlerinin nasıl değiştiğini… Biyografisini okuduğunuz insanın hayatını yaşarsınız, onların tecrübelerini ve duygularını devralır ve o döneme şahitlik edersiniz. Farklı hayatları yaşarsınız.

Başka bir örnek tarih kitapları; günümüz dünyasını anlamamıza imkan verir. Ülkelerin politikalarının sebeplerini, toplumların olaylara verdiği tepkileri anlarsınız. Çoğu zaman anlatılanlar ile gerçek arasında farklar olduğunu görürsünüz. Size sunulana değil, gerçeğin peşine düşersiniz. Ayak bastığımız dünyada özel kişiler değil, sıradan misafirler olduğumuzu, bizden önce de milyarlarca insanın gelip geçtiğini fark ederiz.

Kitap okumak stresin etkilerini azaltır, hafızanızı güçlendirir. Uyku verimliliğinizi artırır. Kendinizi daha iyi ifade edebilmenizi sağlar ve bunun yanında sizi daha iyi bir dinleyici yapar.

Genel anlamda kitap okumak, bizi hayata karşı daha cesur yapar. Zamanla biriken datalar günlük hayatımızda, iş yaşamımızda, insan ilişkilerimizde farkında olarak ya da olmayarak işimize yarar. Beyin, öğrenme ve keşif modunda olduğundan sıkılmazsınız, bunalmazsınız bu nedenle kitap okumayı alışkanlık haline getirdiğinizde bu sizin için artık bir ihtiyaç haline gelir.

Nasıl Aynı Sürede Daha Fazla Kitap Okuyabiliriz?

İlber Ortaylı ve Celal Şengör’ün konuk olduğu bir TV programında “Nasıl bu kadar çok kitap okudunuz?” sorusuna İlber Ortaylı ve Celal Şengör “Çapraz okuma yöntemi ile” cevabı vermişler ve detaya girmemişlerdi. Bu yöntemi araştırıp uyguladım, kısaca bahsedeceğim.

Çapraz okuma yöntemine genellikle iki ile altı kitap arası sayı ile başlanıyor, bu sayı size kalmış. Aynı konuyu ele alan farklı kitaplar olabileceği gibi konuları birbirleri ile ilgisiz farklı türde kitaplar da olabilir. Aynı konuları ele alan kitapları çapraz okumaya almak genelde araştırma yapıyorsanız işe yarayabilir, zaten genellikle akademisyenler uyguluyormuş bu yöntemi. Ben hayata dair farklı türde olan listemdeki kitaplara uyguladım.

Çapraz okuma yöntemi ile aynı anda birden fazla kitabı okumaya başlıyorsunuz. Örneğin; kitabın birini ofiste, diğerini çantanızda, ikisini yatağınızın yanında tutuyorsunuz. Tabi bu sadece örnek, yaşam tarzınıza göre uyarlamalısınız bunu. Ofiste okuyacağınız kitabı fırsat buldukça, içinizden geldiği kadar okuyorsunuz. Çantanızdaki kitap, dışarıdaki aktivite ve yolculuklar sırasında size eşlik ediyor genellikle, yatağınızın ucundaki kitaplar ise her gün uyumadan önce okuyorsunuz. Başucunda iki kitap olmasının sebebi; o an modunuz hangi kitabı kabul ediyorsa onu okuyorsunuz, dilerseniz biraz ondan biraz ondan okuyorsunuz, bu size kalmış.

Kitapları sindirerek okuyup, not alarak ve bazı kısımlarını sosyal medyadan paylaşarak okumayı seven biriyim. Çapraz okuma yöntemi ile asla hızlı okumadan, keyfine vararak bir ayda toplamda 1874 sayfa 5 kitap bitirebildim. Bu benim gibi aheste bir rahat okur için çok iyi bir sonuç. Peki karışmıyor mu okuduklarım? Asla, hatta eskisine nazaran okuduklarım daha çok aklımda yer etti diyebilirim.

Bazı kitaplar vardır başladığınızda hayal kırıklığı yaşatır fakat bir yandan onu bitirmek zorunda hissedersiniz. Çapraz okuma ile hayal kırıklığı yaşadığınız kitabı da arada kaynatarak bitirebiliyorsunuz.

Sözün özü, çapraz okuma yöntemi ile sıkılmadan, zamanı verimli kullanarak aynı sürede çok kitap bitirebiliyorsunuz.

Abartmıyorum; kendimiz için, sevdikleriniz için, gelecek nesiller için, ülkemiz için, diğer insanlar için ve hatta tüm dünya için okumamız gerekiyor.

Kitap okumak, en güçlü bireysel silahlanmadır.