Simcity oynadınız mı hiç ?
Ne zaman simcity adlı oyunu oynasam şehirde yaşayan halk kasırga, yangın, su baskını hatta meteor düşmesi gibi sorunlar yüzünden acı çekerek can verdi. Ne kadar çok itfaiye istasyonu kursamda o lanet yangınları bir türlü önleyemezdim. Galiba şehircilik konusunda günümüz (Türk) yöneticilerinden pek farklı değilim zaten o facialardan sonra o oyunuda yıllardır oynamadım.
Tarih derslerinde Türklerin Asyada yaşadığı zamanlarda göçebe olduklarını ve Bereketli Hilal Anadoluya gelene kadar bu şekilde yaşadıkları devamlı anlatılırdı. Galiba genlerimizin en ücra köşelerine işleyen bu özellik değişmemekte ısrarcı. Günümüzde şehircilik konusunda sınıfta kaldığımız kesin değil mi? Sonradan yerleşik düzene geçtiğimiz için binalarımızın çok azını uzun yıllar ayakta kalacak şekilde inşa ediyoruz, tarihi öneme sahip bir çok bina, yerleşim yerinin ise önemi kavranamıyor ve kolaylıkla yıkıp yerine modern ucubeler dikiliveriyor.
Uzun süredir Türkiyedeki plansız yerleşimin mağduru olduğumuz kesin. Ne kadar uzun olduğu konusunda ise kendimizi bildik bileli demekte sakınca görmüyorum. Plansız yerleşmenin bizi gelecekte nasıl etkileyeceği hakkında daha önce bir yazı yazmıştım (Bkz. Ucu Olmayan Şehir)
Aslında şehir planlamacısı değilim, bu bölümü okuyan bir arkadaşım yok. Fakat herkesin şikayetçi olduğu bir konuda dikkatimi çeken bişeyleri paylaşmamda bir sakınca yok sanırım.
Geçtiğimiz günlerde twitterda çok güzel bir tweete denk geldim. Bozcaada da ki Rum ve Türk mahallelerinin google maps üzerinden alınmış bir ekran görüntüsüydü. Acı gerçeği bize olabildiğince etkili bir şekilde gösteriyordu.
Bu görüntüyü gördükten sonra google maps üzerinde ülkemizdeki diğer şehirleri araştırma işine giriştim karşıma çıkan sonuçlar şöyle oldu;
Aşağıdaki haritada Edirne Musevi mahallesi ile herhangi bir Türk mahallesi bulunmaktadır.Hangisi Türk mahallesi sizce?
İstanbuldan bir örnek verecek olursak. Balat Musevi mahallesi olarak Bizanslılara kadar dayanmaktadır. Haritadan incelediğimizde grid şeklindeki düzenli yerleşimi ve çevresindeki karmaşayı göstermeye gerek yok sanırım. (haritayı açıp çevre mahallelere kısa bir göz atın)
Yine istanbuldan bir örnek verecek olursak Kurtuluş, Şişli bölgesi güzel bir örnek teşkil ediyor. Kurtuluşun tarihine bakacak olursak ilk olarak Kanuni Sultan Süleyman döneminde Barbaros Hayrettin Paşa taraından gemi yapımında çalıştırılmak üzere ege ve akdeniz bölgesinden getirilen on bin rum esirin burada iskan edilmesi ile yerleşim başlamıştır. Ve bu dönemden sonra yerleşim bir şekilde devam etmiş ve günümüzdeki hali almış. Aşağıdkai haritayı tekrar incelediğimizde kurtuluş ve çevresindeki gerçeği çok kolay bir biçimde görebiliyoruz.
Ülkemizin bir çok şehrinden buna benzer örnekler mutlaka verilebilir. Bu yazıyı okuyanlar kendi şehirlerindeki gayrimüslim mahallelerini google maps üstünden kontrol etmelerini tavsiye ederim. Büyük ihtimalle aynı sonuca ulaşacaklardır.
NOT: Kendi şehrinizdeki bu mahalleleri bu yazıya not olarak yazarsanız burada yayınlayabilirim. İlginç bir arşiv oluşturabiliriz.
