Super App Nedir? Dünya ve Türkiye’deki Super App Örnekleri Nelerdir?
Super App nedir, nasıl ortaya çıkmıştır, dünyadaki ve ülkemizdeki örnekleri nelerdir gibi soruların cevaplarını arıyorsanız yazımı okuyabilirsiniz.
“Omnichannel” birkaç yıl öncesine kadar en sık kullanılan kavramlardan biriydi. Özellikle bankalar gibi kurumlar çağrı merkezi, internet şubesi, fiziksel şube ve mobil bankacılık uygulaması gibi çok fazla kanaldan müşterilerine hizmet veriyor. “Omnichannel” ise bütün bu kanalları bütünsel düşünmek ve yönetmek üzerine kurulu bir kavramdır. Buradaki amaç müşteriye tüm kanallarda bütünsel bir deneyim sunarak kesintisiz hizmet verebilmektir. Artık “ omnichannel” kavramını hemen hemen duymuyoruz, bunun yerini daha çok “only channel” ya da “mobile first” gibi kavramlar aldı. “Mobile first” yaklaşımını kısaca açıklamak gerekirse bütün ürünlerin önce mobil cihazlar ve mobil deneyim düşünülerek tasarlanmasıdır. “Only channel” kavramı ise bütün önceliğin tek bir kanala yani mobil uygulamaya verilerek ürün ve hizmetlerin geliştirilmesidir.
Bu değişimin en önemli sebebi akıllı telefon penetrasyonunun çok fazla artmasıdır. Statista’ya göre akıllı telefonun nüfusa oranı dünya için %78 civarındayken, Türkiye için bu oran %62 seviyesindedir. Özellikle bankalarda NFC ve QR kod gibi mobil ödeme yöntemlerinin yaygınlığının artması, mobil uygulamadan bankacılık hesabının uzaktan hesap açılış gibi yasal düzenlemelerle açılabilmesi mobil uygulamaların önemini daha da arttırdı. Tam da bu noktada mobil uygulamaların bu kadar önemli olması yeni bir kavramı ortaya çıkardı: Super Uygulamalar (Super App).
Super uygulama (Super App) kavramı ilk defa 2010 yılında Blackberry’nin kurucusu Mike Lazaridis tarafından kullanılıyor. Lazaridis “en çok uygulamaya değil de en iyi uygulamaya sahip olmak” ifadesi ile aslında süper uygulamaların birden fazla uygulamanın sağladığı hizmeti tek bir uygulama ile sağlamasına vurgu yapmıştır. Buradaki asıl amaç birçok hizmeti bir arada barındıran bir ekosistem kurarak kullanıcının günlük hayatındaki ihtiyaçlarını en iyi deneyim ile sunabilmektir.
Süper uygulamalar; mesajlaşma, alışveriş, finans gibi birbirinden farklı hizmetlerin tek bir uygulama üzerinden yapılabilmesini ifade etmektedir. Her ürün ve hizmetin bir uygulamasının olduğunu ve telefonların uygulama çöplüğüne dönüştüğünü düşündüğümüzde bu kavramın neden bu kadar popüler olduğunu açıklayabiliriz.
Super App konusundaki ilk örnekler olarak Çin’den Wechat ve Alipay’i gösterebiliriz. Her iki örnek de önce sosyal medya uygulaması olarak mesajlaşma özelliği ile ortaya çıkmış daha sonra alışveriş, otel rezervasyonu, sinema bileti ve para transferi gibi farklı türdeki hizmetleri de bünyesine katarak bütün bu hizmetleri tek bir uygulama üzerinden sunar hale gelmiştir.
Super App akımında Çin’den sonra Asya’dan Singapur merkezli Grab ve Endonezya merkezli Go-Jek geliyor. Grab araç paylaşım hizmeti sunan bir uygulamadan yola çıkarak, Yemeksepeti ve Getir gibi yiyecek paket hizmeti vb. farklı hizmetler de sunmaya başlamıştır. Daha sonra Endonezya merkezli OVO’yu satın alarak GrabPay’i kurmuş ve e-cüzdan, mikro kredi ve sigorta gibi finansal hizmetleri de eklemiş. Hizmetlerine GrabBike ile bisiklet kiralama, GrabFresh ile meyve sebze paket servisi, doktor randevusu gibi özellikler de ekleyerek bugün 8 ülkede faaliyet gösterir hale gelmiştir. Hatta en son Singapur’daki dijital bankacılık lisansı düzenlemesiyle birlikte Singtel ile birlikte ortaklık kurarak “Digital Full Bank” lisansını alan iki girişimden biri olmuştur.
Dijital bankacılık lisansını ve Dünya’daki örneklerini detaylı öğrenmek için aşağıdaki yazımı okuyabilirsiniz.
Go-jek de aynı şekilde önce araç paylaşım uygulaması olarak kurulmuş, daha sonra hizmetlerine ilaç siparişi, yiyecek paket hizmeti, etkinlik bileti satın alımı ve finansal anlamda da ödeme ve sigorta hizmetlerini eklemiştir. Yine GrabPay’e benzer olarak GoPay’i kurmuştur ama Go-Jek’in MAS’e (The Monetary Authority of Singapur) dijital bankacılık lisansı için başvurusu kabul edilmemiştir.
Vietnam’dan Zalo uygulamasını, Hindistan’dan da Paytm’i de bu süper uygulamalara örnek olarak gösterebiliriz. Bu uygulamalar da benzer olduğu için çok detaya girmeyeceğim.
Genelde bu tür süper uygulamalar farklı sektörlerden yola çıkarak bankacılık hizmetlerine girmişlerdir. Bunun zıddını yani bankacılık hizmetlerinden başlayarak bankacılık dışına çıkan uygulamalara en güzel örneği ise Rusya’dan Tinkoff’u gösterebiliriz.
Tinkoff da Wechat ve AliPay’in Asya’da öncü olması gibi Rusya ve Avrupa için öncü konumdadır. Aralık 2019 yılında Rusya’nın ilk Süper Uygulaması (Super App)’ı olarak lansmanı yapılıyor. İlk önce sadece finansal, gündelik ve yaşam tarzı ile ilgili hizmetleri barındırırken, daha sonra faz faz yeni hizmetler ekleyerek özelliklerini genişletiyor. Özellikle gündelik hayatta ihtiyaç duyulabilecek her tür uygulamaya bünyelerine ekleyerek “all in one” bir uygulama olarak hizmet vereceğini belirtiyor. Bunu yaparken “app in app” matığı ile Açık API (Open API)’lerden faydalanarak kendi pazaryerini kuruyor. Sadece dijital bir banka olarak hizmet veren Thinkoff’un 2019 yılında 10 milyon civarında müşterisi vardır. Bu yeni uygulama ve ekleyecekleri hizmetler ile 2023 yılında müşteri sayının 20 milyon seviyelerine ulaşmasını hedefliyorlar (Kaynak: Efma.com).
Açık API ve Açık Bankacılık hakkında daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazımı okuyabilirsiniz.
Süper Uygulama (Super App) Örnekleri
Süper uygulamalarının çıkış noktası birden fazla sektörden hizmetleri bir arada barından uygulamalardır. WeChat, AliPay, Go-jek, Grab, Paytm, Zalo ve Tinkoff gibi örnekler birden fazla sektörü bir arada barındırdığı için bu farklı sektörlere odaklanan uygulamara örneklerdir. Bu tür uygulamalar müşterinin hayatındaki her alanı kapsamaktadır ve müşterinin bütün hizmetleri tek bir uygula üzerinden sunmayı hedeflemektedir. Bunlardan daha önce detaylı bir şekilde bahsettiğimiz için detaya girmeyeceğim.
Ama sadece belli bir sektör için müşterinin ihtiyaç duyduğu farklı hizmetleri bir arada barındıran uygulamalarda ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu uygulamalarda yine aynı şekilde belli alandaki bir çok uygulamanın telefonda yer almasından kaynaklanmaktadır. Bu uygulama çeşitleri de genelde sektörün adı ile anılmaktadır ve en yaygın olanı da Finansal Süper Uygulama (Financial Super APP) terimidir. Bir çok finans uygulaması ile farklı işlemler yapabilemek zorunda kalıyoruz. Bankacılık uygulamalarını, sigorta şirketi uygulamalarını ve diğer fintech uygulamalarını bu kapsamda değerlendirebiliriz. Bütün finansal işlemleri tek bir uygulamadan ve iyi bir deneyimle yapabilmek müşteriler için ciddi bir kolaylık sağlar. Çünkü farklı uygulama demek farklı deneyimle de yüzleşmek anlamına geliyor ki bu bazen can sıkıcı olabiliyor.
Finansal super app alanda dünyadaki en iyi örnek olarak Revolut gösterilebilir. Önce finansal bir super app olma yolunda dikeyde bir çok farklı firma ile entegre olurken son zamanlarda duyurduğu konaklama rezervasyon hizmeti ile de tam bir super app olma yolunda ilerlediğini gösteriyor (kaynak: cnbc.com).
Türkiye’de ise Papara kendini finansal super app olarak tanımlıyor. Bunun sebebi ise finans alanındaki tüm hizmetleri tek bir uygulamada toplayarak aslında Revolut’a benzer bir yapıda ilerleme isteği.
Ozan SuperApp ise şu an için ağırlıklı olarak finans alanında hizmetlere başlamış olsa da yataydaki otobüs ve uçak bileti satın alma, sinema-tiyatro bileti satın alma, online market alışverişi ve yemek servisleri gibi hizmetleri de bünyesine katarak tam bir super app yolunda ilerlemeyi planlıyor (kaynak: webrazzi.com). Bu yüzden de super app ifadesini bir marka olarak kullanıyor.
Türkiye’deki bankacılık sektörüne baktığımızda ise İş Bankası’nın Maximum uygulamasını super app olma yolunda emin adımlarla ilerlediğini söyleyebiliriz. Pazarama ile e-ticaret, Yemek Sepeti ile yaptığı anlaşma ile yemek siparişi ve en sonda Marketyo ile yaptığı iş birliği ile online market alışverişini de bünyesine katarak asyada gördüğümüz super app örneklerine benzer bir uygulama olduğunu söyleyebiliriz.
Getir ise market alışverişinden sonra getiryemek, getirçarşı, getirbüyük ve getirsu’yu gibi hizmetleri de uygulamasına eklemişti. En son Bitaksi uygulamasını da bünyesine katarak ve fintech alanında da yapacağı atılımı düşündüğümüzde bu alanda bir super app olma yolunda ilerlediğini söyleyebiliriz. Dev teknoloji firmalarının da yer aldığı Nasdaq borsasında işlem görmeye başlayan Hepsiburada’da müşterilerin hayatını kolaylaştıran yeni hizmetlerle beraber Super App olma yolunda hızla ilerlediğini biliyoruz. Zaten bunu da net bir şekilde ifade ediyorlar.
Önümüzdeki günlerde uygulamalar kendilerini super app olarak konumlandırsın ya da konumlandırmasın birden fazla hizmeti tek bir uygulamadan sunan marka sayısının artacağı kesindir. Bunun kuşkusuz en büyük sebebi de artık hem B2C’deki nihai kullanıcıların yeni bir uygulama daha indirmek istememesi hem de B2B’deki işletmelerin muhattap oldukları marka sayısını azaltmak istemesi olarak ifade edebiliriz. Çünkü her geçen gün marka sayısındaki artış müşterilere birden fazla alternatif sunsa da artık kişiler karmaşıklıktan ziyade yalınlık ve basitlik arayışındalar.
Sonuç ve çıkarımlar
- Yatayda hizmet sunan değilde dikeyde uzmanlaşan Revolut gibi yeni super applerin sayısının artacağını düşünüyorum.
- Müşterilerin yeni uygulama indirmek istememesi ve yeni bir deneyime daha alışmak istememesi Super App trendini daha da önemli hale getiriyor.
- Netflix’in müşterinin vakit harcadığı her aracı kendine rakip olarak belirlemesi gibi şirketlerin de artık müşterinin hayat döngüsündeki tüm ihtiyaçlarında yer almak istemesi bu trendi daha da önemli hale getirecektir.
