Başarıya Giden Yolun Rehberleri: Mentorlar
Mentorluk Nedir?
Mentorluk, bir konuda az deneyimli bireyler ile daha deneyimli bireyler arasındaki belli bir süre devam eden rehberlik ilişkisidir.
Mentorluk kavramı mitolojiden gelmektedir. Homeros’un ünlü destanı Odyssesyde belirtildiğine göre eski yunanda mentorluk, Ithaca Kralı Odysseus Truva savaşına gitmeden önce oğlu Telemachus’u yakın arkadaşı Mentor’a emanet edecektir.Tahta geçecek oğlunun tahtı yönetecek becerilerinin iyi olduğunu düşünmemektedir ve oğlunu Mentora emanet ederek bilgisi, becerisi ve deneyimiyle yetiştirmesini ve tahtı yönetecek seviyeye getirmesini ister.
Kralın dönmesi 20 yıl sürer, geçen zaman içinde Mentor, kralın oğlunu en iyi şekilde eğitir ve yetiştirir. Mentor kelimesi de bilinen ilk mentorluğu gerçekleştiren kralın yakın arkadaşının isminden gelmiş olur.
Mentor, daha deneyimli ve daha bilgili bir kişinin daha az deneyimli olan kişiye yaptığı bir nevi rehberliktir. Mentorluğu verene mentor denirken mentorluğu alana menti denir. Mentiler karşılaştıkları zorlukları aşabilmeleri ve başarılı olmaları için rehberlik etmesi, bilgi paylaşması, yönlendirmesi ve gerekli fırsatları sunması ile şekillenen süreçtir. Bu süreç güven, gelişme ve öğrenme isteğine dayanır.
Mentor mu? Mentör mü?
Kralın en yakın arkadaşının isminden gelen bu kavramın doğrusu mentor’dur. Fransızcadan gelen mentor kelimesi, Türk Dil Kurumu’na göre yönder anlamına gelmektedir. Ancak dilimizde mentor, mentör olarak da kullanılabilmektedir.
Mentorluk Neden Önemlidir?
- Mentorluk süreçleri kişiye henüz yaşamadığı deneyimler hakkında bilgi edinmesini, önündeki çeşitli yolları görmesini sağlayan yararlı süreçlerdir.
- Mentinin profesyonel anlamda gelişiminde katkı sunar.
- Mentinin, kendini daha iyi farkında olmasını ve keşfetmesini sağlar.
- Mentorlar yönlendirme ve deneyim aktarımı yaparken kendi bilgilerini de tazelemiş olurlar. Bu sayede mentilerde mentorların yeteneklerinin gelişmesine katkı sağlamış olur.
- Mentorluk sayesinde bilgi, deneyim ve yetkinlikler başka insanlara aktarılarak toplumun gelişme sürekliliği sağlanmış olur.
Başarılı Bir Mentor Nasıl Olmalıdır?
- Süreçleri önceden ve etkin planlamalı, disiplin sahibi olmalıdır.
- Mentisinin farkındalığını sağlamak için cevabı evet/hayır olan sorulardan kaçınmalı, eksiksiz ve özgürce cevap verebileceği, onu düşünmeye itebilecek sorular sormaya önem vermelidir.
- Mentisini hedefine gittiği yolda motive etmeli, harekete geçirmeli ve bu konuda kendisi de istekli olmalıdır.
- Olaylara farklı perspektiflerden bakabilmelidir.
- Şimdiye kadar edindiği tecrübelere dayanarak mentisine şeffaf bir şekilde bilgi ve tecrübelerini aktarabilmelidir.
- Mentisini iyi bir şekilde dinleyerek problemini/ihtiyacını görebilmeli ve bu alandaki düşünceleri iyi bir şekilde anlatabilmelidir.
- Göz teması, beden dili, jargonlardan arındırılmış açık ve net bir dil kullanarak etkili iletişim kurabilmelidir.
- Öz yönetime sahip olmalı, mentisinin güvenini sarsmamalı ve etik ilkelere önem vermelidir.
- Etkili bir şekilde geri bildirim verebilmeli ve aynı şekilde geri bildirim alabilmelidir.
- Yeniliklere ayak uydurmalı, günceli yakından takip etmelidir.
- Mentisini dikte etmemeli, bilgi ve deneyimlerini fayda sağlayacak şekilde paylaşarak, mentisinin en uygun seçimi bulmasını sağlamalıdır.
Başarılı bir Menti Nasıl Olmalıdır?
- Geri bildirim almaya uygun ve değişime açık olmalıdır.
- Kendini keşfetmeye açık olmalıdır.
- Süreçte öğrenme için proaktif olmalıdır ve her daim algılarının açık olması gerekmektedir.
- Etkili iletişim gerçekleştirebilmeli ve beklentilerini açıkça dile getirebilmelidir.
- Mentoruna güvenmeli, ondan aldığı bilgilere önem vermeli ve saygı duymalıdır.
- Kendine meydan okuyabilmeli, denemeye ve öğrenmeye hevesli olmalıdır.
- Her durumu ve olayı sorgulama bilincine sahip olmalıdır.
- Hatalarından ders çıkarabilmelidir.
Başarılı Bir Mentorluk Süreci Nasıl Olmalıdır?
Güvenli 🔐
Mentorluk süreçleri güvene ve deneyime dayalı süreçlerdir. Bu sebeple paylaşılan bilgiler, izin alınmadan başka kimseye aktarılmamalıdır.
Etik 🍀
Süreç içerisinde etik kurallara dikkat edilmeldir. Mentiye ya da üçüncü kişilere zarar vermemek, mentiye yarar sağlamak ve onu korumak, sürecin sınırlarını belirlemek, çıkar çatışmalarını önlemek, etik konusunda rol model olmak mentorun sorumluluğudur.
Planlı ⏰
Görüşme öncesi:
Görüşmenin yapılacağı ortam, görüşme sıklığı ve saati, mentorluk yapılacak alan görüşme öncesinden belirlenmelidir.
Görüşme esnasında:
Görüşmeler planlanan konunun dışına çıkmamalı, ayarlanan saatlerde başlanarak zamanlamaya uyulmalıdır. Her görüşme bir sonuca/hedefe bağlanarak bitirilir, soru işaretleri ile bitirilmemelidir. Görüşme sonunda günün özeti yapılır. Neler konuştuk? Nelere değindik? Nelerin farkına vardık? Bundan sonrası için neleri hedefliyoruz? Özeti önce mentinin, sonra mentorun yapması önemlidir. Böylelikle taraflar arasında netlik sağlanır, iletişim kazalarının önüne geçilmiş olur. Aynı zamanda bir sonraki görüşme için de zemin hazırlanmış olur. Bir sonraki görüşme için plan yapılır ve ne zaman olacağı kararlaştırılır.
Görüşme sonrasında:
Görüşme içerisinde verilen ödevler tamamlanır. Eğer süreç bitmiş ve hedefe ulaşılmış ise belirli aralıklarla kısa görüşmeler alarak sürecin nasıl gittiğini, sahada çalıştığınız konuda nerelerde iyi nerelerde zorlandığını öğrenmek ve kısa kısa bilgi ve deneyim aktarımları ile süreci desteklemek oldukça önemlidir.
