Wałęsa, Bolek, SB. Jak to po kolei było
Sprawa Lecha Wałęsy i jego współpracy z SB od ponad 25 lat elektryzuje Polaków. Poświęcono jej tysiące stron i godziny debat. By nie zgubić się w tym gąszczu, przypominamy całą tą historię w kilku punktach. Oto kamienie milowe epopei o TW “Bolek”:
1. Pierwsze oskarżenia
Już w latach 80. część współpracowników Lecha Wałęsy z “Solidarności” mówiła głośno o jego kontaktach z SB. Niektórzy, m.in. Krzysztof Wyszkowski, Andrzej Gwiazda, Anna Walentynowicz, Jan Olszewski czy Jacek Kuroń, wprost mówili o działaniu na szkodę NSZZ. Ich głos często traktowano jednak jako element zemsty, zawiści lub wewnętrznych rozgrywek związkowców walczących o władzę nad “Solidarnością”.
2. Książka IPN o Wałęsie
Prawdziwą burzę wywołała dopiero książka historyków Sławomira Cenckiewicza i Piotra Gontarczyka, “SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii”, wydana przez IPN. Po raz pierwszy, w oparciu o dokumenty, wyrażono oskarżenie wobec Lecha Wałęsy o jego współpracę z SB.
Za skórę Wałęsie zaszli także inni historycy, uparcie powtarzający tezy o jego kontaktach z komunistami — m.in. Grzegorz Braun, czy były współpracownik, Krzysztof Wyszkowski.
3. Procesy Wałęsy
W odpowiedzi na publikację IPN były prezydent wytoczył serię procesów ich autorom. Pozwał także wszystkich, którzy oskarżali go o współpracę z władzami PRL, m.in. Krzysztofa Wyszkowskiego.
Wyroki sądów w apelacjach się zmieniały, ale z większości sądowych batalii to Wałęsa wyszedł zwycięsko. Zdobył w ten sposób wyroki i uwierzytelniające jego niewinność dokumenty, na które powołuje się do dziś. Najważniejszym z nich był wyrok ws. lustracji.
4. Wojna Cenckiewicza z Gontarczykiem
W międzyczasie rozeszły się drogi obu historyków, którzy napisali książkę o Wałęsie i SB. Obaj pokłócili się m.in. o przeszłość innej kontrowersyjnej postaci, prof. Witolda Kieżuna. Od tej pory Cenckiewicz i Gontarczyk walczyć będą nie tylko z Wałęsą, ale także pomiędzy sobą. Ich spór i kolejne publikacje o byłym prezydencie, to rzucały nowe światło na sprawę, to ponownie totalnie ją zaciemniały.
5. “Wałęsa. Człowiek z nadziei”
Gdy do kin wszedł film Andrzeja Wajdy o Wałęsie, opinia publiczna mocno zrehabilitowała byłego prezydenta. Obraz “Wałęsa. Człowiek z nadziei” bardzo ocieplał wizerunek Wałęsy — nadszarpnięty także przez biograficzną książkę jego żony. Jednocześnie w filmie pojawiła się scena, w której Wałęsa w latach 70. rozmawiał z SB i podpisywał dokumenty. Wałęsa, który w tym czasie twierdził, że nic nigdy nie podpisywał, wrócił do swojej wersji wydarzeń z lat 90.: “Coś tam podpisałem, ale potem ich obaliłem”.
6. Pawlacze Kiszczaka
Przełomem w sprawie rzekomej współpracy Wałęsy z SB okazała się zawartość prywatnego archiwum gen. Czesława Kiszczaka. Jego ujawnienie przez wdowę po generale było więcej niż sensacją! Wśród materiałów, które Maria Kiszczak usiłowała sprzedać IPN, były dwie teczki TW “Bolek”. Archiwum natychmiast zostało przejęte przez IPN.
7. Wałęsa plącze Bolka
Wałęsa starał się bagatelizować sprawę, twierdząc, że zawartość teczek znalezionych u gen. Kiszczaka to śmieci, ewentualnie nieudolne fałszywki SB. Istnienie takich podróbek wcześniej potwierdził sąd podczas procesu lustracyjnego Wałęsy.
Były prezydent uparcie powtarzał, że nic nie podpisywał, w IPN nawet nie chciał oglądać dokumentów, oświadczając ostatecznie, że to nie jego pismo. Jednocześnie żalił się, że jest to “zemsta Kiszczaka zza grobu”, a naród wierzy esbekom, a nie jemu — bohaterowi walki z komuną.
Wałęsa w ciągu kilku dni kilkukrotnie zmieniał swoją wersję wydarzeń i linię obrony. Twierdził m.in. że nie może powiedzieć wszystkiego, bo chroni pewne “wciąż żyjące osoby”.
8. IPN ujawnia teczki TW “Bolek”
IPN bardzo szybko zdecydował się opublikować zawartość znalezionych teczek TW “Bolek”. Była to kontrowersyjna decyzja, ale prawdopodobnie tyle samo kontrowersji narosłoby, gdyby zawartość teczek utrzymywano w tajemnicy. Dostęp do teczek w siedzibie IPN otrzymali tylko dziennikarze i historycy. Ich treść jednak lotem błyskawicy obiegła Polskę. W środku znajdowały się m.in. donosy, pokwitowania odbioru pieniędzy od SB, relacje oficerów ze spotkań z Wałęsą i zobowiązania współpracy.
9. Wałęsa vs IPN
Ujawnienie zawartości teczek TW “Bolek” nie oznaczało, że udowodniono Lechowi Wałęsie agenturalną przeszłość. IPN rozpoczął śledztwo, w którym kluczowe miały być analizy grafologiczne. Ogłoszenie wyników tych badań kilkukrotnie przekładano, m.in. ze względu na postawę Wałęsy, który całkowicie odmówił współpracy z IPN. Były prezydent nie chciał np. udostępnić próbek swojego pisma. Wycofał się także z zapowiadanej debaty o swojej przeszłości, a w walce z historykami sięgnął po swojego tragicznie zmarłego syna.
10. IPN: Bolek to Wałęsa
Ostatecznie IPN ogłosił, że analizy grafologiczne nie pozostawiają cienia wątpliwości co do autentyczności dokumentów. Tym samym IPN oficjalnie uznał, że Wałęsa był Bolkiem i współpracował z SB. Koniec analizy grafologicznej nie oznacza jednak końca śledztwa ws. teczek znalezionych u gen. Kiszczaka. IPN rozważa także wyciągnięcie konsekwencji wobec Wałęsy za składanie fałszywych zeznań. Były prezydent kilkukrotnie stwierdził bowiem, że nie podpisywał żadnego z przedstawionych mu dokumentów z teczek TW “Bolek”. Możemy być zatem pewni, że to nie koniec sprawy.
*****
Chcesz wiedzieć więcej? Już dziś ściągnij upday ze sklepu Google Play. Zachęcamy też do aktywnego korzystania i zabierania głosu na naszym fanpage’u na Facebooku oraz profilu na Twitterze.
