UX-Araştırma | Kullanıcı deneyimi araştırması hakkında her şey:2
UX-Araştırma Topluluğu olarak her bölümde 7 soru ve cevabını paylaştığımız yazı serimizin ikinci bölümüne hoş geldiniz. Bu seride, toplulukta düzenlediğimiz ve her hafta 1 UX Researcher’ın konuk olduğu 24 Saat Soru-Cevap etkinliğinin çıktılarından derlemeleri paylaşıyoruz. Keyifli okumalar!
1- Tasarımdan araştırmaya nasıl geçtiniz? Ürün geliştirme sürecinin neresinde olmak istediğini bilmeyen kişilere rollerini seçme aşamasında nasıl bir tavsiye verebilirsiniz?
Belki her iki tarafta da neler yaptığımı anlatırsam daha yakın hissettiğinizi seçebilirsiniz.
Araştırma tarafında organizasyon yükü fazla. Belki ilk başlarda sadece kurgu ve analizde olabileceksiniz ama moderasyon yapmak bile çok şey katıyor. Bunun dışında masa başı araştırma yapabileceğiniz gibi online, bire bir araştırma da yapabiliyorsunuz. Kullanıcıyı yönlendirmemek, kendini tutabilmek, kişinin dinleme ve anlayıp soru sorma becerilerinin gelişmesini sağlıyor. Bunun dışında ben kurgu / planlama tarafından çok zevk alıyorum. Önümüze bir problem geldiğinde doğru içgörüye nasıl ulaşırız? Bire bir görüşme mi yapmalıyız, katılımcı tasarım çalıştayları mı yapmalıyız, 5 saniye testi mi yapmalıyız? Bunun dışında tasarıma başlangıçta öneriler sunmak ve deneyimleri içselleştirmek için ben araştırma kökenli olmayı tasarımda artı sayıyorum.
Tasarım tarafı ise çıktını daha tanıdık yöntemlerle gösterebildiğin bir alan. Araştırmaya göre daha kendi içine kapalı sayılabilir, ama bir tasarım ortaya çıkarmak ve bunun nasıl kullanıldığını görmek, ortaya koyduğun faydanın canlıda olduğunu direkt görmek daha kolay ve zevkli.
Cevaplayan: Gizem Ünaler / Picus Security
2- Beraber çalıştığınız firmalarda bazen UX ekibi olabildiği gibi bazen de daha konuya uzak ekipler oluyordur. Bu durumdan bahsedebilir misiniz biraz?
Bu tür farklılıkların hem zorlukları hem kolaylıkları var. İlk olarak, karşı tarafın da UX ekibi olduğunu var sayalım; bir kere diliniz ortak ve bu da daha pürüzsüz bir iletişim sağlıyor. Onlar istek ve beklentilerini daha net aktarabiliyorlar, biz de yapabileceklerimizi ve planlarımızı aynı şekilde. Tabii iki UX ekibi arasında zaman zaman yöntem ve çalışma stilinden kaynaklı farklılıklar olabiliyor. Ortak noktada buluşabilmek emek isteyen kısım.
Bir diğer örnek de UX ekibi olmayan takım. Bu durumun avantajı sizi bilirkişi olarak kabul ettikleri için planlarınıza daha uyumlu davranıp sizi araştırma sürecinde daha yetkili olarak konumlandırmaları. Ancak, az önce bahsettiğim ortak dilin var olmaması bazen iletişimde problemler yaratabiliyor. Bir de tabii bizim alanımızı tam tanımıyorlarsa sıkıntı çıkıyor. Ne beklediklerini bilmiyorlar, beklentilerini aktaramıyorlar ya da bizden ne beklemeleri gerektiğini, bizim onlara ne sunabileceğimizi bilemiyorlar. Bu tür şeyler genelde :)
Cevaplayan: Özge Özer / UTRLAB
UX Mentorluk / Danışmanlık hizmetim hakkında detaylı bilgi almak ve ön başvuru yapmak isterseniz bu kısacık formu doldurabilirsiniz.
3- UX Research portfolyosu hazırlayanlara ne tavsiye edersin? Şunlara mutlaka yer verin veya dikkat edin dediğin şeyler nedir?
Önem sırasız aklıma gelenleri listeleyeyim seve seve:
1. Kullanıcı deneyiminden söz ediyorsak, portfolyonun da bir kullanıcısı / hedef kitlesi olduğunu düşünerek portfolyonuzu oluşturun. Bu ne demek? Portfolyonuz sizi pazarlamalı, araştırma yöntemini veya ortaya çıkan tasarımı değil.
2. Yüzlerce sayfadan, karmaşık yapılardan oluşmasın. Portfolyonuza bakan okuyucu sadece sizin portfolyonuza bakmayacak. Uzun sayfalar varsa bir noktadan sonra sadece sayfaları çevirmeye başlayacak. Sizi en iyi anlatan projelerinizi seçin.
3. Bam bam bam projeniz ile ilgili her şeyi koymayın. Hikaye oluşturun.
Örneğin var olan bir web sitesini test ettiniz, sürecinizi görselleştirin. Paragraf yazmak yerine adım adım ne yaptığınızı anlatın. Veya sizin çıktılarınızla neyin değiştiğini anlatın. Sizin hangi katkıyı sağladınız önemli.
4. Ekip olarak yaptığınız projeleri tek başınıza yapmışsınız gibi koymayın. Ekip arkadaşınız da portfolyo iletmiş olabilir.
5. Kapı numaranıza kadar adresinizi yazmayın. Sizi gerçekten işe alacak insanlar zaten bunu size sorarlar :) Yazmak istiyorsanız şehriniz ve yer değiştirme imkanınızdan bahsetseniz yeter.
6. Portfolyonuzda uzun paragraflar yerine şemaları, akışları kullanın.
7. Ve yeniden, görselliğine önem verin.
Cevaplayan: Gizem Ünaler / Picus Security
4- Bir mobil uygulama kullanıcılarını test etmek istiyorum. Bunun için o app’i silen kullanıcılara katılımcı olmalarını istemek için nasıl / nereden ulaşabilirim? Bu bir oyun da olabilir yani herhangi bir app için düşünebiliriz.
Bu uygulama senin uygulamansa ve üyelik isteyen bir uygulama ise, örneğin banka, e-ticaret vb. o zaman zaten kullanıcıların belirli bilgileri elindedir. KVKK çerçevesinde kendilerine ulaşabilirsin.
Senin uygulaman değilse, bir saha firması aracılığıyla (ki çok farklı örneklem grupları için çok geniş katılımcı havuzları oluyor) o uygulamayı silen kullanıcılara ulaşabilirsin. Saha firmasına “X uygulamasını en az Y süre kullandıktan sonra silen veya Z tarihinden beri log-in olmayan” gibi spesifik kriterler iletmende fayda var.
Cevaplayan: Deniz Zengin Çelik / Xedzone
5- E-ticaret, bankacılık, beyaz eşya, otomotiv gibi farklı sektörlerde UX araştırmalarını yönetirken karşılaştığınız sektöre özgü spesifik zorluklar var mıydı? Varsa, bu zorlukların üstesinden gelmek için neler yaptınız? Neler önerirsiniz?
Her sektörün kendi zorluğu bence kullanıcıyı anlamak için sektörü de anlamak gerekliliğinden başlıyor. Özellikle e-ticarette kapsamlı bir bilgi mimarisi çalışması yapıyorsanız sıradan ev dekorasyonu, bahçe, spor aletleri vesaire diye giderek öğrenmek gerekebiliyor. Bunun üstesinden gelme de işte mecburen o alanları öğrenmekle oluyor.
Özellikle bankacılık sektöründe kullanıcı testleri veri güvenliği endişeleriyle sorun oluyor, eğer test cihazı ve hesabı kullanılmıyorsa ve çalışma ajansta yapılıyorsa kullanıcılar geldiklerinde dolandırıcılık korkusunu üzerlerinden kolay atamayabiliyorlar, gerçekten güven veren bir şekilde onları rahatlatmak gerekiyor.
Beyaz eşya sektöründe en yoran sorunlardan bir tanesi sektördeki her firmanın kendi aynı teknolojisine bambaşka bir isim vermesiydi “Ever Fresh, Super Fresh, x Fresh y Fresh” falan gibi aynı teknolojileri sürekli birbirlerinden ayırmamız gerekiyordu. Özellikle benchmark vb. yaparken tam bir bataklığa çeviriyordu bu mesele araştırma işini.
Genel önerim uyum sağlamak ve meraklı olmak olacak sanırım, bu ikisi olunca bir şekilde hallediliyor sorunlar.
Cevaplayan: Deniz Kartepe / Vodafone
6- Araştırma yaparken hangi tool’ları kullanıyorsunuz? Biliyorum klasik bir soru ama farklılıklardan güzel bilgiler çıkabiliyor.
Tabii. Özetlemeye çalışayım:
· Usabilla: Geri bildirim alma ve anket oluşturma
· Hotjar: Geri bildirim alma, heatmap ve recording
· Optimal Workshop: Kart sıralama, ağaç testleri vb. bilgi mimarisi çalışmaları ve “first click” testleri
· Lookback: Kullanıcı testleri
· Lucidchart: Akış diyagramı, kullanıcı yolculuk haritası, persona, infografik
· Axure RP: Prototip oluşturma
· Google Analytics ve Data Studio
Cevaplayan: Özlem Bolat / Morhipo
7- İşinizin sizi en çok zorlayan yanı ve en geliştirdiği yönü nedir?
-İşimin en zorlayan yanı çok paydaşlı projelerde, herkesi projeyle ilgili vizyon ve bağlılığa getirmek için ikna etme süreci. Benim gibi heyecanlı ve hemen aksiyon isteyen birisi için bu süreçlerden geçmek biraz yorucu olabiliyor.
+En çok geliştirdiği noktanın ise empati ve dinlemeyi öğrenme olduğunu söyleyebilirim. Bu kadar test vs. yapıp saatlerce pür dikkat insanları dinlemek ve yaptıkları şeyleri anlamaya çalışmak güzel bir yeti kazandırıyor insana. Ama bir yandan tam tersi bir etkisi de oluyor. Örneğin, saatlerce pür dikkat kullanıcıları dinledikten / izledikten sonra akşam çevremdeki insanlara karşı bir dolmuşlukla daha tahammülsüz olabiliyorum, dikkatim direkt başka yerlere kayıyor, dediklerini kaçırıyorum vb. gibi durumlar olabiliyor.
Cevaplayan: Deniz Kartepe / Vodafone
- UX-Araştırma | Kullanıcı deneyimi araştırması hakkında her şey:1
- UX-Araştırma | Kullanıcı deneyimi araştırması hakkında her şey:3
- UX-Araştırma | Kullanıcı deneyimi araştırması hakkında her şey:4
- UX-Araştırma | Kullanıcı deneyimi araştırması hakkında her şey:5
- UX-Araştırma | Kullanıcı deneyimi araştırması hakkında her şey:6
Peki kimdir, nedir bu UX-Araştırma?
Arzu Türüt ve Kerem Can Demirtaş tarafından Haziran 2020'de kurulmuş bir kullanıcı deneyimi araştırmacıları topluluğuyuz ve şu anda 700+ kişi ile faaliyetlerimizi Slack üzerinden yürütüyoruz. Ben de bu topluluğun bir üyesi olmalıyım diyorsanız gruba katılım formumuzu doldurabilirsiniz. 🎈
Hedefimiz UX Researcher’lar başta olmak üzere UX Research alanında bilgi sahibi olmak isteyenlere network/gelişim imkanı sağlarken kaliteli vakit geçirebilecekleri samimi bir ortam sunmak.
Hakkımızda daha fazlası için:
- UX’minimal — Spotify Podcast kaydımızı dinleyebilir,
- Sherpa Blog’ta yer alan yazımızı okuyabilirsiniz.,
UX Mentorluk / Danışmanlık hizmetim hakkında detaylı bilgi almak ve ön başvuru yapmak isterseniz bu kısacık formu doldurabilirsiniz.
