Ganymede
Jupiter'in ve Güneş Sistemi'nin en büyük uydusudur. Küçük bir teleskopla gözlemlenebilir. Jupiter'e uzaklık bakımından 3.sırada olması nedeniyle Jupiter III olarak da adlandırılır. Dünya'ya uzaklığı 628 milyon km'dir. Ay gibi o da kendi gezegeni olan Jupiter'e bir yüzü dönük olarak konumlanmıştır. Ganymede ismi Yunan mitolojisinde Tros adlı Truvalı bir kralın oğlunun ismidir. Yüzeyi kalın bir buz tabakası ile kaplıdır. Jeolojik olarak pek aktif olmadığı düşünülüyor. 1610 yılında Galileo Galilei tarafından keşfedilmiştir. Çapı 5.262 km’dir. Merkür ve Plüton gezegenlerinden büyüktür. Ancak kütlesi Merkür’den neredeyse 3 kat daha azdır. Mars gezegeninin 4 te 3'ü kadardır. Kütlesi ayın 2 katıdır. Yüzey sıcaklığı -163 derece santigrattır. Jupiter’in etrafında dönüşünü 7.15 dünya gününde tamamlar. Ganymede Jupiter’in etrafında bir kez döndüğünde Io uydusu 4 defa, Europa uydusu 2 kez dönmüş olur. Su buzlarının gezegenin toplam kütlesinin yüzde 46–50'sini oluşturduğu tahmin ediliyor.
Ganymede'de kalın buz tabakasının altında 3 katman halinde okyanusların bulunduğu düşünülüyor. Bu okyanus katmanları birbirinden buz katmanları ile ayrılıyor. Her okyanus katmanın arasında bir buz katmanı bulunuyor. Bu okyananusun tuzlu olduğu ve 100 km derinlikte olduğu düşünülüyor. Bu derinlik dünya okyanuslarından 10 kat daha derindir. Ganymede'nin dünyadaki okyanuslardan 25 kat daha fazla su içerdiği tahin ediliyor. 2030 yılında Avrupa Uzay Ajansı ESA'nın JUICE adlı keşif aracı Ganymede'nin yörüngesine oturacak.
Ganymede dışında Güneş Sistemi'ndeki diğer uyduların kendine özgü manyetik alanı bulunmaz, bu özellik sadece Ganymede'de bulunur. Uydunun atmosferi, Jupiter'in diğer uyduları olan Europa ve Callisto'nun atmosferi gibi ince bir oksijen tabakasından oluşur. Pioneer 10, Voyager 1, Voyager 2, Galileo ve New Horizon uzay araçları bu uydu hakkında çalışmalar yapmıştır. Yüzeyinde yaşlı kraterler bulunur.
Ganymede bir çoğu özelliği nedeniyle insan yerleşimi ve yaşanılabilir hale getirilebilme bakımından potansiyel bir adaydır. Kasların ve kemik yapısının bozulmasını engelleyecek kadar yer çekimi bulunmaktadır. Yerçekiminin düşük olması roketlerin daha az yakıtla uydudan ayrılmasını sağlayacaktır. Su buzlarının varlığı, oksijen üretimini, içilebilir su ve roket yakıtı teminini sağlayacaktır. Ancak tüm bunların yanında çeşitli zorluklar da bulunmaktadır. Jupiter’in güçlü manyetik alanı uydu yüzeyini dünyadakinden yüzlerce kat fazla radyasyona maruz bırakmaktadır. Yüzeyinde kurulacak insan yerleşimleri radyasyon kalkanlarına ihtiyaç duyacaktır. Ya da buz tabakalarının altına insan yerleşimlerinin kurulması ile radyasyondan korunulmuş olacaktır.
Kaynak: Bu makale orjinal olarak https://www.universetoday.com/15509/ganymede/ adresinde Matt Williams tarafından yayımlandı.
