Türkiye’de Vegan Kedi Maması Süreci
Kedilerin vegan beslenip beslenemeyeceği veganlar arasında bile yıllardır tartışılan bir konu. Bu yazının amacı daha önce farklı kişiler tarafından kaleme alınmış olan kedilerin vegan beslenmesinin mümkün olup olmadığını kısaca özetlemek ve vegan mamalara Türkiye’den ulaşma yollarından bahsetmek.
Kedilerin vegan beslenip beslenemeyeceği ile ilgili abolisyonist vegan hareket sayfasında ya da yabancı başka sitelerdeki yazılara da bakabilirsiniz [1]. Bu konuda yazılmış bilimsel makalelere de ulaşmanız mümkün. Hayvansal mamalarla besleme ile bitki bazlı mamalarla beslemenin kıyaslandığı makaleler de mevcut [2].
Kısaca bahsetmek gerekirse (detayları merak edenler referans verdiğim sitelere ya da makalelere bakabilirler) kediler gerçekten de etçil hayvanlardır ama etçil olmalarına sebep olan şey nedir? Evrim süreçlerinde avlanarak beslenen ve bu avladıkları hayvanlardan gereken besinleri alan kediler taurin gibi “sadece hayvanlarda bulunan” (ya da öyle sanılan) belli başlı amino asitlere ihtiyaç duyarlar. İşte bu sebeple kedilere ihtiyaç duydukları takviyeleri vermeden sadece sebze tahıl gibi şeyler verip, hayatlarını bu şekilde devam ettirmelerini beklersek uzun vadede ciddi sağlık problemleri ile karşılaşmaları kaçınılmazdır. Özellikle evcil kediler normal etçillerin yapacağı gibi avlanarak beslenme durumunda değillerdir değişen dünya şartları gereği. Bu sebeple evcil kediler genelde bizlerin verdiği kuru mamalarla beslenirler.
Bu konu hakkında araştırma yapmayan kişiler (ben de yapmamıştım) kuru mamaların nasıl hazırlandığını bilmedikleri için, bu mamaların tamamen belli hayvanların eti ile yapıldığını ve bu sayede besin değeri yüksek, kedilerin tüm ihtiyaçlarını karşılayan “doğala yakın” bir mama verdiklerini düşünürler. Fakat piyasadaki kuru mamaların büyük çoğunluğu yüksek oranda tahıl, düşük oranda da insanların tüketmesi için öldürülmüş, insanların yemedikleri artık hayvan parçalarından yapılır ve bu sebeple kedilerin tüm ihtiyaçlarını (taurin de dahil) ihtiva etmez. Bu sebeple bu tür kuru mamalara da taurin sentetik yolla üretilip dışarıdan eklenir (vegan mamalarda olduğu gibi). Bu konuda araştırma yaparsanız bunu kolayca bulabilirsiniz. Buraya kadar okuyunca “e o zaman kediler vegan beslenemez” fikrinin kafanızda oluştuğunu sanıyorum. Peki bu bir çelişki değil mi? Hayır, bu bir çelişki değil, vegan beslenmeyi doğru anlamamaktan kaynaklanıyor.
Vegan mamalar tamamen bitkisel içerikli olup, taurin gibi kedilerin ihtiyacı olan amino asitler sentetik olarak üretilip, sonradan eklenerek elde edilirler (piyasadaki birçok vegan olmayan kuru mamada da olduğu gibi). Bu mamaların kedilerin tüm ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığı konusunda şu makaleye bakabilirsiniz:
Bu makalede de göreceğiniz üzere mesela en çok satılan markalardan biri olan Benevo, AAFCO (The Association of American Feed Control Officials) besin değerleri kriterlerini tamamen karşılayan bir marka.
Peki bu mamalara Türkiyeden ulaşmak kolay mı? Elbette bir petshop’a gidip almak kadar kolay değil, ama imkansız da değil. Bizler bir kaç vegan arkadaş (benim bildiklerim) 3–4–5 yıl gibi uzun sürelerden beri birlikte yaşadığımız kedilere vegan mama tedariği konusunda zor da olsa başarılı olduk. Bu yazıyı yazmaya beni motive eden şey de Amazon Almanya sitesinde yeni bir satıcının Türkiye’ye mama gönderiyor oluşuydu. Yazıda Türkiye’de vegan mama alma sürecini ve şu andaki durumu anlatmak istedim.
Ben yaklaşık 4 yıldır vegan mama ile birlikte yaşadığım kedileri besliyorum. Bu süreçte ilk yıllarda Amazon Almanya sitesi kendisi mama gönderiyordu ve gümrük vergisi ve posta ücretleri yok denecek kadar azdı. Bu sebeple vegan mamayı kilosu 19TL’den aldığımı bile hatırlıyorum ki o dönemde ortalama bir navegan mamanın kilosu 30TL civarıydı.
Sonra gümrük ile ilgili yasa çok sık değişince ve gümrük muafiyeti günden güne aşağı çekilip en son 0 euroya düşünce, Amazon.de Türkiye’ye mama satışını durdurdu. Bu süreçte stoklamış olduğumuz mamaları birbirimize de destek olarak tükettik ve yeni satıcılar aradık.
Ben bir yıla yakın bir süre yurt dışına çıkışlarımda kendi eşyalarımı almayıp boş denecek valizlerle gidip yük hakkımı vegan mama doldurarak vegan mama sorununa geçici bir çözüm buldum. Diğer arkadaşlarımdan da benzer yöntemleri yapanlar oldu. Bazı yurt dışından gelen aile ve arkadaşlardan da mama ricasında bulundum. Yurt dışından Türkiye’ye (ya da başka ülkeye ) turistik seyahatler düzenleyenlerin belli bir ücret karşılığı istediğiniz şeyi getirdiği bir internet sitesi vasıtasıyla bir ya da iki defa mama aldım. Bazı arkadaşlarım da bu siteyi kullandı. Ama site kullanıcıları ağır paketleri taşıyıp düşük ücret almanın mantıksız olduğunu, onun yerine daha küçük çok paket taşıyıp daha çok para kazanma yolunu keşfedince o siteden de mama getirtemez olduk. Ama pes etmedik.
Yurt dışındaki mama firmalarının çoğuyla yazıştık. Mama firmalarının CEO’larına bile ulaştık. Türkiye’ye mama göndermeye ikna ettik ama Türkiye’de distribütör bulamadık. Gümrük sorunları ve gelecek ürünlerin belli bakanlıklardan onaylar almaları gerektiği için, talep de az olduğu için kimse bu işe yanaşmadı.
Yerli üretici bulmak da talep azlığı sebebiyle imkansız gibiydi. Bir Amsterdam gezimizde mama aldığımız vegan mağazanın sahibi şaşırdı ve bize mamayı postayla gönderebileceğini söyledi. Bir müddet gönderdikten sonra yaşanan gümrük ve posta sorunları (korona döneminin başına denk gelmesi bir talihsizlikti) nedeniyle onlar da mama göndermeyi bıraktı. Ama arayışı bitirmedik.
Yurt dışındaki birçok satıcıyla irtibata geçtik ve bazıları gönderebileceklerini fakat çok yüksek kargo ücretleri tutacağını söylediler. Son ihtimal olarak yüksek kargo fiyatlarını ödemeyi kabul edip eldeki stokları tüketmeye başlamışken Amazon.de sitesinde bir firma tekrar Türkiye’ye mama göndermeye başladı. Hemen stokladık elbette. Kilosu yaklaşık 70 TL’ye geldi. İlk etapta bu size çok pahalı gibi gelebilir ama navegan mamaların da birçoğu bu fiyatlarda. Euro artması, kargo ücreti ve gümrüklere yapılan aşırı zamlar fiyatları maalesef buralara taşıdı. Ve son olarak başka bir firma daha Amazon.de sitesinde Benevo mama göndermeye başladı. Euro kuru daha artmasına rağmen gümrük ile birlikte kilosu yaklaşık 59TL’ye geldi.
Eğer vegan mama konusunda hala tereddütleriniz varsa bizimle irtibata geçip detaylı bilgi de alabilirsiniz. Evdeki dostlarımızı vegan beslemek mümkünken neden bunu yapmayalım? Aksinin tutarsız bir davranış olacağında hemfikir olursak ve talebi artırırsak, daha fazla satıcı Türkiye’ye mama göndermeye başlar ve hatta kim bilir, belki yerli üretici bile çıkabilir. Bu bizlerin elinde.
NOT: Yazı kediler için yazıldı fakat köpekler için de aynı markalar vegan köpek mamaları çıkarıyor, hatta daha fazla mama markası bulabilirsiniz. Köpek mamaları daha ucuz, daha ulaşılabilir. Evimi paylaştığım köpek dostum olmadığı için onlarla ilgili bilgi veremedim. Köpek bakımı üstlenmiş kişiler de vegan mama konusunda Amazon.de sitesinden sipariş verebilirler.
Güncelleme 1: Amazon de sitesinden ‘premium pet shop’ isimli bir satıcı ile mail yoluyla iletişime geçip iban numarası ile hesaplarına para yatırmak suretiyle vegan mama siparişi verdik ve elimize ulaştı. Almak isteyenler olursa diye buraya güncelleme olarak ekliyorum. Satıcının Web adresi :https://www.premiumpetshop.de
Güncelleme 2: Patatino isimli bir websitesinden de IBAN numarası ile hesaplarına para göndermek suretiyle mama siparişi verdik ve elimize ulaştı. Satıcı gayet ilgili, kendisine whatsapp üzerinden yazarsanız sizler de mama siparişi verebilirsiniz. Kargo ücreti Almanyaya göre daha uygundu ve 4–5 farklı vegan mama markası satıyorlar. Satıcının web adresi patatino.it
Güncelleme 3: Amazon de sitesinden Indigos UG isimli satıcıdan Türkiye’ye sipariş verilebiliyor (12.09.2022'de sipariş verdim). Daha önce de bu firmadan defalarca mama aldım. Doğrudan Amazon de sitesinden Türkiye adresine gönderim şeklinde siparişi verdim. Maalesef bu siparişim elime ulaşmadı DHL kaynaklı olduğu söylenen bir sebeple.
Güncelleme 4: Bulgaristanda bulunan veggedog.com isimli bir site ile irtibata geçtim ve inanılmaz ilgili, inanılmaz yardım eden bir firmayla karşılaştım. Gümrük sorunu yaşamamak adına orada yaşayan ve Türkiye’ye seyahat eden kişilerle gönderdiler mamayı. Türkiyedeki kişi karşıdan ödemeli gönderdi diye o parayı bile bana geri ödemeyi ya da bir sonraki siparişimde indirim yapmayı teklif ettiler. Bu firmayı herkese tavsiye ederim. Umarım bir sorun olmaz ve sürekli bir şekilde alabiliriz buradan.
GÜNCELLEME 5: Artık Türkiye’de de vegan kedi maması satışı var !! Vegpet isimli firma Türkiye’de amicat satmaya başladı. İnternet sitelerinden satın alabilirsiniz.
2 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5035952/
