Pakistan’da Veri Gazeteciliği
Pakistan Afganistan, İran ve Hindistan ile komşu olan yoğun nüfuslu bir ülke. Hindistan ile arasındaki Keşmir Sorunu, ülkede kanlı biçimde faaliyet gösteren ISI ismindeki istihbarat örgütü, El Kaide gibi örgütlerin üyelerinin sığınmak için kullandıkları ve ABD hava saldırılarıyla çalkalanan çok sorunlu bir ülke. Bu ülkede temel sorunlara işaret etmek ve sorunların çözümü için çabalarken takıldığınız siyasi ve sosyal çok sayıda engel var. Bu engelleri aldırış etmeden, en azından medya dilinin düzelmesi ve sorunlara daha çarpıcı bir şekilde yer verilmesi adına Data Journalism Pakistan isimli kuruluş veri gazeteciliği sertifika programı düzenliyor.
Daha önce de bahsetmiş olduğum ve ayrıntılı inceleyeceğim Internews’ün çalışmalarının bir sonucu olarak ortaya çıkan Data Journalism Pakistan; Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Birleşik Devletler Ululararası Kalkınma Dairesi (USAID) gibi uluslararası kuruluşların desteğiyle geliştirilen bir programa sahip. Sertifika programı sırasında verilen eğitim bu kurumların veri gazeteciliği müfredatına dayanıyor ve yerel örnekler/verilerle Pakistan’a uyarlanıyor. Bu müfredat, yolsuzluğa karşı koyan ve devletin şeffaf ve hesap verebilir olmasını teşvik ettiren kamu yararı haberlerine odaklanıyor ve veri toplama teknolojisiyle kamu hizmeti gazeteciliği, analiz ve görselleştirilmesi gibi alanlarda içerik sunuyor.
Yerel gazeteciler, yerel sorunlar
Data Journalism Pakistan, 5 haftalık kurslarında medya ve sivil toplumdan 14 kişiyi seçerek eğitiyor. Program için seçilen katılımcılar Pakistanlı olup yerel konulara odaklanmayı, yerel sorunları veri odaklı ve dijital hikaye anlatımı yoluyla kamuya taşımak için eğitiliyorlar. Program, Pakistan’ın açık veri toplumunun gelişmesini kolaylaştırmayı hedefliyor. Katılımcılar, Pakistan’ın Belucistan, Federal Yönetilen Kabile Alanları (FATA) ve Khyber Pakhtunkhwa gibi az gelişmiş olan bölgelerinin gelişmesi için veriye ulaşma, veriyi analiz etme ve veriyi hikaye anlatımında kullanmak için eğitiliyorlar. Veri okuryazarlığı seviyesini arttırarak kısa sürede veriye dayalı hikayeler hazırlayabilmeyi ve zorlayıcı veri odaklı araştırmalar yapabilme becerisini kazandırmaya çalışıyor. Katılımcılar ekip halinde devlet harcamaları ve vatandaşların ihtiyaçlarına yönelik gerekli hizmetler hakkında derinlemesine araştırmalar yapıp, Data Journalism Pakistan’ın resmi sitesi üzerinden yayınlayarak programdan mezun oluyorlar.
Bir başka proje: Media for Transparency
Media Matters for Democracy (MMfD), Media for Transparency isimli çalışmasıyla “veri gazeteciliği becerilerini bilgi edinme hakkı yasalarıyla birlikte kamu yararına hizmet eden, veriye dayalı araştırmacı yeni hikayeler” geliştirmeyi hedefliyor. 2018–2019 yılı “Veri Gazeteciliği Ödülleri” yarışması yapılacağını duyuran Media for Transparency, “Pakistan’da veriye dayalı haberciliğe ve araştırmacı gazeteciliğe teşvik etmek” istediğini belirtiyor. Yine yerel gazetecilerin üretip, yayınladığı hikayeleri kapsayacak olan ödül yarışması, üretilen hikayelerin kamu yararı taşıması gibi şartlar koşuyor.
Aynı zamanda veriye dayalı habercilik yapan Media for Transparency, derinlemesine araştırmaları neticesinde elde ettiği verileri sadece kendisi görselleştirmek yerine dağıtılabilmesi ve kullanılabilmesi için Excel formatında indirmemize olanak tanıyor.
Flourish ile görselleştirme
Media for Transparency, veriyi görselletirmek için Flourish isimli görselleştirme uygulamasını kullanıyor. Flourish, bir veri gazetecisi olan Duncan Clark ve matematikçi olan Robin Houston tarafından kod yazılımı bilmeyen kişilerin kolayca veri görselleştirebilmeleri için üretildi.
Kendi veri setinizi aktarabiliyor, görselleştirme için çok farklı seçeneklerden birini seçip, sitenize yerleştirebiliyorsunuz. Ayrıca her cihaz için uyumlu olan bu araç, herhangi bir kurulum gerektirmiyor. Bu yönleriyle oldukça kolay ve etkileyici bir kullanım sağlıyor.
Çok sayıda siyasal ve sosyal sorunlarla muhatap olan Pakistan’da sorunları çözme için ve çözmeye azmettirme için kurulan veri gazeteciliği projeleri yerel sorunları etkili biçimde topluma taşıyor. Data Journalism Pakistan ve Media for Transparency gibi kuruluşlar zor şartlarda toplumun iyileşmesi için büyük adımlar atıyorlar.
