Başarılı Bir UX Tasarımın 7 İlkesi
1-Kullanıcı Merkezli Tasarım
Kullanıcı merkezli tasarım UX tasarımında en önemli ilkedir ve bahsedecek olduğum diğer tüm ilkelerin temelini oluşturur. Yapacağınız tasarımda tasarımcı olarak kendi fikirlerimizi değil, kullanıcıyı merkeze alarak ve empati kurmayı öğrenerek kullanıcının ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak çok önemlidir.
UI/UX Tasarımı kullanıcı merkezlidir, bu nedenle her şeyden önce tasarımın kullanıcının ihtiyaçlarını karşıladığından emin olmanız gerekir. Tasarımcılar kullanıcılar için en iyi tasarımı ortaya koymak isterken bazen kullanıcının tercih ve beklentilerini göz ardı edebilir. Bu durumda kullanıcıyı merkeze koymayı her zaman ilke edinmek gerekir.
Gerçek anlamda iyi bir UX tasarımı, kullanıcılar için özel olarak hazırlanmış olmalıdır. Bu da demek oluyor ki tasarımları gerçekleştirirken kendi tercihlerimizi geride bırakmamız gereklidir. Çünkü o ürünün kullanacak olan tasarımcı değil, kullanıcının kendisidir. Her kullanıcının bir bakış açısı, acı noktaları, istekleri, tercih ve ihtiyaçları vardır. Bu yüzden tasarıma başlarken kullanıcı kitlesinin iyi tanınması için yapılan araştırmalarda ciddi anlamda zaman ve emek harcanır.
Bu yüzden kullanıcı merkezli tasarım, her sürecin diğerini bilgilendirdiği sürekli bir tasarım ve geri bildirim süreci olması sebebiyle çok önemlidir.
2-Hiyerarşi
Hiyerarşi, UX tasarımının bir başka önemli temel ilkesidir, ancak çoğu zaman da gözden kaçan bir ilkedir. Tasarımda hiyerarşi içeriğin veya bilgilerin tasarım boyunca nasıl organize edildiğini ifade eder. Hangi ekran diğerlerinden önce geliyor? Hangi öğeler veya bilgiler diğerlerinden daha fazla dikkat gerektirir? Hiyerarşi, bilginin tüketildiği ve işlendiği sırayı da kontrol eder. Başka bir anlatımla hiyerarşi, UX tasarımcılarının kullanıcılara ürün içindeki öğelerin önemini nasıl ilettiğini de gösterir. Algılanabilir ve anlaşılabilir hiyerarşiye sahip bir tasarım, kullanıcıların ihtiyaç duydukları bilgileri kolayca taramasına ve görevlerini sorunsuz bir şekilde yapmasına yardımcı olur. Hiyerarşi kullanıcı için zamandan da kazanç sağlayan önemli bir ilkedir.
UX tasarımcıları için hiyerarşi oluşturmak, fikirlerin ilk eskizlerinin çizilmesiyle başlar ve son tasarıma kadar devam eder. Hiyerarşi ilkesi etkili bir şekilde uygulandığında, ekranlar arasındaki akış olabildiğince doğal olacaktır ve hiyerarşi neredeyse görünmez olacaktır.
3-Bağlam
Bağlam, tasarımcılar ve kullanıcılar için çok önemlidir. Hiçbir bağlamı olmayan bir tasarım başarılı sonuç alamaz. Günümüzdeki genel yaşam stillerine baktığımızda ve kullanıcı alışkanlıkları ile gelen sorunları göz önünde bulundurduğumuzda karşımıza çıkan bu karmaşık yapı bağlamın gerekliliğini ortaya koymaktadır. Hayatımızda hemen her şeyin etrafında bir bağlama sahip olmak neredeyse bir zorunluluk haline gelmiştir.
Kullanıcıya sunulan süre, kullanıcının lokasyonu, içinde bulunduğu ortam, duygusal ve fiziksel durumu, kullandığı cihaz, dış çevre faktörleri ve daha fazlası dahil hepsi bağlamın kapsamındadır.
Örneğin bağlamsal bir şekilde tasarım yapmak diğer faktörlere de dikkat etmek anlamına gelir. Tasarım yaptığınız ortam çok sessiz, sakin bir yer olabilir. Ancak kullanıcının tasarımınızı nasıl bir ortamda kullanacağını bilmeniz mümkün değildir. Bu yüzden tüm şartları birlikte göz önünde bulundurup bir bağlam kapsamında tasarım yapmanız gereklidir.
Tüm bu faktörleri göz önünde bulundurup yapılan tasarımlar da kullanıcı deneyimini en üst düzeye çıkararak hem ürününüzü başarılı yapacak hem de kullanılabilirliğini artıracaktır.
4-Tutarlılık
Tutarlılık da kullanıcı merkezli tasarım ve bağlam kadar önemli bir ilkedir. UX tasarımındaki tutarlılık, bir ürünün kullanılabilirliğinde önemli bir rol oynar. Yani tutarlı bir tasarıma sahip ürünler yeni kullanıcılar tarafından çok daha hızlı anlaşılır ve kullanılabilir. Temel olarak, kullanıcıların bir uygulama veya web sitesinde aynı şeyleri tekrar tekrar öğrenmeleri gerekmeyecektir. İlk kullanımlarını hatırlayacaklar ve bu bilgiler onlara yol gösterecektir.
Tasarımla tutarlı olmak, doğru UI bileşenlerini kullanmak ve gerektiğinde bunları tekrarlamak ve tüm ürün boyunca aynı tutarlı davranışı sürdürmek anlamına gelir.
Tasarladığınız ürünün kapsamı büyüdükçe tutarlılığı korumak giderek daha zorlayıcı hale gelir. Bu da birçok tasarım ekibini kendi tasarım sistemlerini oluşturmaya iter. Tasarımcılar, üzerinde anlaşmaya varılan seçeneklerin tümü listeleyerek bir tasarım sistemi oluşturur ve böylece tasarımın tutarlılığını bozma olasılığını da ortadan kalkmış olur.
5- Erişilebilirlik
Erişilebilirlik, tasarımlarınızı engelliler de dahil herkesin kullanması için kolaylaştırmak anlamına gelir. Erişilebilirliği tasarım sürecinizin merkezine koyduğunuzda kullanıcılarınızın ürününüzdeki deneyiminin üst düzeyde kalmasını sağlamış olursunuz.
Bir tasarımcının en önemli sorumluluklarından biri de tasarımının mümkün olduğunca çok insan tarafından kullanılabilir olmasını sağlamaktır.
Örneğin, görme engelliler için harika bir deneyim sağlamaya odaklanmak, sayfalarınızın görsel tasarımını kökten basitleştirmeniz anlamına gelebilir. Basit bir tasarım daha iyi bir tasarımdır ve basit tasarımlar ortalama kullanıcı için deneyimi de iyileştirir.
6- Kullanıcı Kontrolünde Tasarım
Kullanıcının kontrolünde yapılan tasarım UX tasarım sürecinin bir diğer önemli parçasıdır. Kullanıcı kontrolü, ürünün kullanım esnekliğinin artmasına ve kullanıcının tasarım veya ürün içinde nerede olduğunun daha iyi kontrol edilmesine odaklanır. Bir diğer taraftan da kullanıcıyı üründe söz sahibi hissettirerek kullanıcıların geri adım atmasını önler ve hatalardan kurtulmasını sağlar. Örneğin kullanıcılara bu süreçte kontrolü vermeli, daha önce yapmış oldukları bir eylemi yeniden yapmalarına ve hatta geri almalarına ve iptal etmelerine izin vermelidir.
Kullanıcı kontrollü tasarım, kullanıcılarınıza ürününüz üzerinde tam anlamıyla eksiksiz kontrol vermeniz gerektiği anlamına da gelmez. Ne kadar gelişmiş özellik sağlarsanız sağlayın web sitenizin veya uygulamanızın kullanımı kolay kalmalıdır. Her türlü kullanıcınız için farklı detay seçenekleri de mümkün olmalıdır. Ancak bu seçeneklerin farklı diye tanımladığınız kullanıcılar için ulaşılabilirliğini iyi sağlamanız gerekir.
7-Kullanılabilirlik Testi
UX tasarımının son ilkesi, ilk ilke olan kullanılcı merkezli tasarımla derin bir ilişkiye sahiptir. Kullanıcı merkezli bir tasarım stratejisi uygulamak, tasarım sürecinin hemen başında kullanıcılarınıza danışmak anlamına gelir. Ürününüzün kullanıcılarınız için çalıştığından emin olmak için, düzenli bir şekilde kullanılabilirlik testi sistemi uygulamanız önemlidir.
Tasarım fikirleri ve konseptleri somut bir ürüne (prototipe)dönüştürüldüğünde, tasarımcıların gerçek kullanıcıların ürünleriyle nasıl etkileşime girdiğini izlemeleri gerekmektedir. Bu testlerin bir çok çeşidi vardır. Bu testlerle şimdiye kadar yapılan çalışmaları doğrulamak ve tasarımcıların hedeften sapmamasını sağlayarak önlerini görmeleri sağlanır.
Kullanıcı testleri ile tasarımcılar kullanıcıların davranışlarını karşılaştırabilir ve beklentilerine uyup uymadığını rahatlıkla görebilir.
