Design Thinking Nedir?
Design Thinking (tasarım odaklı düşünme) pratik ve yaratıcı problem çözme için kullanılan bir yaklaşımdır. Çoğunlukla tasarımcıların kullandığı yöntemlere ve süreçlere dayanmaktadır. Aslında mimarlık, mühendislik ve işletme de dahil olmak üzere bir dizi farklı alandan gelişerek günümüze gelmiştir.
Design Thinking herhangi bir alana da uygulanabilir, mutlaka tasarıma özgü olmak zorunda değildir. Ayrıca, tasarımcı olmayan kişilerin karşılaştığı zorlukları ele almalarını sağlayan yaratıcı araçlar kullanmasına da olanak tanır. Design Thinking, her şeyden önce insanlara odaklanır. İnsanların ihtiyaçlarını anlamaya çalışan bu süreç bu ihtiyaçları karşılamak için etkili çözümler üretir. Problem çözmeye yönelik çözüm odaklı bir yaklaşım olarak kullanılmasının sebebi de budur.
Bir iş ihtiyacına yönelik bir çözüm oluşturmak için oturduğunuzda, ilk soru her zaman sorunun arkasındaki insan ihtiyacı olmalıdır.
Kullanıcı deneyimi tasarımcıları, gerçek kullanıcı sorunlarını çözmekten sorumludur. Bunu yapmak için kullanıcılarıyla empati kurmaları, ihtiyaçlarını anlamaları ve yaratıcı, yenilikçi çözümler bulmaları gerekir. Süreç, harekete geçmek ve doğru soruları anlamakla başlar.
Design Thinking Hangi Amaçları Gözetir?
Her şeyden önce, Design Thinking yaratıcılığı ve yeniliği teşvik eder. Kullanıcılar olarak, biriktirdiğimiz bilgi ve deneyimlere güvenme eğilimimiz vardır. Bu güven bazı durumlarda yararlıdır. Ancak konu sorun çözmeye gelince bakış açımız bazen alışkanlıklarımızla birlikte körleştiğinde işin içinden çıkmakta zorlanırız. Design Thinking, denenmiş ve test edilmiş aynı yöntemleri tekrarlamak yerine, bizi alternatif çözümler düşünmeye teşvik eder. Design thinking süreci boyunca yola çıktığımız varsayımları birer birer yıkarız. Sürecin sonunda yeni yollar keşfetmek ve zihnimizi açmak için artık gerekli motivasyona sahibizdir. Design thinking genellikle problem çözmenin temelini oluşturur. Tamamen duygu ve sezgiye dayalı değildir, analitik yöntemleri de sürecin içinde barındırır.
Design Thinking Uygulamaları Hangi Alanlarda Kullanılır?
Tasarım odaklı düşünme, rolünüz veya sektörünüz ne olursa olsun uygulanabilir. İster iş, ister devlet, eğitim veya kâr amacı gütmeyen kuruluşlarda çalışıyor olun, tasarım odaklı düşünme, müşteri kullanıcı veya müşterilerinizin ihtiyaçlarına göre yenilikçi çözümler geliştirmenize yardımcı olabilir. Tasarım odaklı düşünmenin çeşitli sektörler ve uygulamalardaki etkisini gösteren örnek olay incelemelerine bakarak örnek çalışmalar organize edebilirsiniz.
Design Thinking Sürecinin 5 Önemli Adımı
Design thinking süreci beş özel tasarım düşünme aşamasına ayrılmıştır: empati kurma, tanımlama, fikir oluşturma, prototip oluşturma ve test etme.
Aşama 1: Empati Kurma
Empati, Design thinking için kritik bir başlangıç noktası sağlar. Tasarım odaklı düşünme metodolojisinin bu aşamasında, tasarımcılar gerçek insanlarla oturur ve bakış açılarını, dünyayı ve iç gözlemlerini önyargısız bir şekilde özümserler. Aynı zamanda tasarımcı kullanıcıyı tanımak ve isteklerini, ihtiyaçlarını ve hedeflerini anlamayı amaçlar. Aynı zamanda tasarımcı, kullanıcıların bir ürün veya sorunla nasıl etkileşimde bulunduğuna veya üründen nasıl etkilendiklerine dair derin anlayışlar edinir. Tasarımcının bu süreçte yapacağı gözlemler empati ile yapılmalıdır. Empati ile yapılan gözlemde tasarımcı kullanıcı hakkında herhangi bir yargıda bulunmaktan kaçınmalıdır. Empati ile gözlemlemek süreç için çok değerlidir. Çünkü kullanıcının sahip olduğunu bilmediği hatta ifade edemediği sorunları keşfetmek için çok iyi bir fırsattır. Empati aşaması olmadan, bir kullanıcı problemini çözmek neredeyse neredeyse imkansızdır.
2. Aşama: Tanımla
Design thinking sürecinde ikinci aşama problemi tanımlamaya yöneliktir. Empati kurma aşamasında tüm bulgularınız toplandıktan sonra kullanıcıların hangi zorluklarla ve engellerle karşılaştığı sorularına cevapların arandığı ikinci süreçtir. Bulgular sentezlendikten sonra, karşılaşılan sorunları bu aşamada tanımlanır. Sorun kelimelere döküp sorular haline getirildikten sonra çözümler ve fikirler üretmeye başlanabilir. Bu cevaplarda göze çarpan ve tekrarlayan kalıpları nelerdir? Çözmeniz gereken en büyük kullanıcı sorunu nedir? Bu aşamanın sonunda artık cevaplara ulaşmayı sağlayacak net sorular vardır. Sorunun kullanıcıyı merkeze alacak şekilde tanımlanması ile bir sonraki süreç olan tasarım aşamasına geçilebilir.
3. Aşama: Fikir Üretme
Artık kullanıcı kitlesinin çerçevesini çizdiğinize ve sorunları belirlediğinize göre çözümler için fikir üretme zamanı da gelmiş demektir. Bu adımda yapılan en verimli çalışma beyin fırtınası olacaktır. Beyin fırtınası sırasında mümkün olduğunda çok fikir çıkacaktır. Ekipteki kişilerden gelen bu adımda yavaş yavaş ortaya çıkan soyut fikirler bir sonraki prototipleme aşaması için size kaynak sağlayacaktır.
Fikir oluşturma aşamasının temel amacı, yeni açıları ve yolları ortaya çıkarmak ve keşfetmek yani kutunun dışında düşünmektir. Yenilik ve yaratıcılık adına, fikir oluşturma aşamasında gelen her fikir bir başka fikre kapı açar. Bu yüzden fikirlerin iyi-kötü şeklinde gruplamadan yargısız bir şekilde not edilmesi önemlidir.
Tasarımcılar tarafından kullanılan en popüler fikir oluşturma tekniklerinden bazıları; beyin fırtınası, zihin haritalama, kullanıcı yolculuğu haritasıdır.
Design thinking sürecinin bir parçası olarak, fikir oluşturma oturumları varsayımlara meydan okumanıza, kalıpların dışında düşünmenize ve keşfedilmemiş bölgeleri keşfetmenize yardımcı olur.
4. Aşama: Prototip
Prototip aşaması fikirlerin gerçek çözüme dönüştüren adımdır. Bir prototipin esas amacı, ürünün kullanıcıları tarafından nasıl kabul edildiğinin gözlemlenmesi ve hızlı bir şekilde ürün çıkarmaktır.
Bu süreçte fikir artık yavaş yavaş somut ürüne dönüşmektedir. Prototip temelde bir önceki aşamalarda tanımlanan potansiyel çözümleri içeren ürünün küçük bir versiyonudur. Test etme öncesindeki bu adımda sorunlara bulunan çözümler test edilir ve sorunlu kısımlar vurgulanır. Bu yüzden prototip aşaması oldukça önem taşır. Ancak prototiplerin mükemmel ürünler olması beklenmez. Bu aşama boyunca önerilen çeşitli çözümler prototipte nasıl başarılı olduklarına bağlı olarak onaylanır veya iyileştirilebilir. Bazen tasarımın yeniden tasarlanması ve hatta reddedilmesi de ihtimaller arasındadır.
5. Aşama: Test
Test aşaması design thinking sürecinde çalışmanız hakkında geri bildirim topladığınız aşamadır.
Bunun için kullanıcılara prototip olarak bir çözüm sunduğunuzda kullanıcının prototip çalışmanız ile nasıl etkileşim kurduğunu gözlemleyerek geri bildirim almanız önemlidir.
Bu, design thinking çalışmasının son aşaması olmasına rağmen, sürecin bitiş noktası değildir. Test aşamasının sonuçları genellikle design thinking sürecinin önceki adımlarına geri götürür. Test aşamasında geri dönüşlerle gerçek problem tanımızı yeniden tanımlayabilir veya daha önceden aklınıza gelmeyen yeni fikirler üretebilirsiniz. Kapsamlı yapılan testler, ürününüz ve kullanıcılarınız hakkında daha da derin bir anlayış geliştirmenize yardımcı olur. Bu yüzden önceki aşamalara geri dönmek bir başarısızlık olarak görülmemelidir.
Tasarım Düşüncesi Doğrusal Bir Süreç Midir?
Design thinking kavramının tanımlanmış olan 5 adımına bakarak sürecin doğrusal bir süreç olduğu düşünülebilir. Design Thinking süreci aksine doğrusal değil esnek ve akışkandır. Zaman zaman geriye ve hatta kendi içinde kendine de dönebilen bir süreçtir. Belirli bir aşamadan sonra gelen her yeni adım yeni keşifleri beraberinde getirir. Bu her yeni keşifle, daha önce yaptıklarınızı yeniden düşünmeniz ve yeniden tanımlamanız gerekebilir.
Design Thinking Hangi Avantajları Sağlar?
Design thinking, kurallarına göre doğru yapıldığında, belirli ihtiyaçlara sahip olan sizin yarattığınız personaları anlamak konusunda oldukça faydalı olacaktır. Bu personaları anladığınızda ihtiyaçlarına dayalı fırsatları ortaya çıkarmanız da oldukça kolay olacaktır. Sonuç olarak sizi hızlı, düşük bütçeli deneylerle başladığınız bu deneme öğrenme sürecinde yenilikçi çözümlere yönlendirmek konusunda ileriye taşıyacaktır. Bir sonraki design thinking sürecinde de size yeni yollar göstermede faydası olacaktır.
