UX Tasarımında Veri Görselleştirme
İnsanoğlu, binlerce yıl önce birbirleriyle iletişim kurmak, bir sonraki kuşağa iz bırakmak, hikayeler anlatmak için görseller kullandı. Günümüzde ise kelimelerin hayatımızda yeri ne kadar olursa olsun en etkili anlatımı görsellerle sağlayabildiğimiz bir gerçek. Çünkü insan zihni ve algıları harflerden, yazılardan çok görsel bilgilere karşı daha fazla açık.
Bilgi ve veri bombardımanına tutulduğumuz bu dijital çağda bilginin ne olduğundan ziyade nasıl aktarıldığının daha önemli olduğunu artık hepimiz kavradık. Çünkü bilgiyi taramak için onlarca sayfa metinler, raporlar okumaya hiçbirimizin vakti yok. Hepimizin doğru bilgiye ulaşmanın kısayollarını aradığımız bu dönemde veri görselleştirme kavramı imdadımıza yetişiyor. Veri görselleştirme elbette doğru şekilde uygulandığında amacına ulaşan bir kavram. Sadece estetik anlamda görselleştirmeler oluşturarak başarıya ulaşmak da mümkün değil. Veri görselleştirmenin de kendine özgü kuralları ve ölçütleri var.
Bu yüzden veri görselleştirme karmaşık verileri daha kolay anlamlandırabilmek için en etkili yöntemlerden birisi olarak günümüzde popülerliğini korumaktadır.
Veri Görselleştirme Nedir?
Veri görselleştirme, en basit haliyle verilerin veya bilgilerin görsel sunumudur. Veri görselleştirme alanı hem görselliği hem de veri bilimini birleştiren bir alandır. Bir veri görselleştirmesinin hem yaratıcı, hem göze hoş gelen, estetik ve en önemlisi anlaşılabilir ve işlevsel olması gereklidir.
Veri görselleştirmenin amaçları, verileri veya bilgileri okuyuculara açık ve etkili bir şekilde iletmek ve verileri kolayca anlaşılabilir olacak şekilde anlamlandırmaktır. Bu süreçte resimler, çizelgeler, diyagramlar, haritalar veya grafiklerlerden yararlanır.
Yaygın Genel Veri Görselleştirme Türleri Nelerdir?
Grafikler: Verileri görselleştirmek için en popüler yöntemlerden biridir. Ayrıca kullanıcının veri kümelerini birbirleriyle ilişkilendirmesine ve karşılaştırmasına yardımcı olur.
Diyagramlar: Bir çizelgeye benzer şekilde, bir diyagram bilginin görsel bir temsilidir. Diyagramlar hem iki boyutlu hem de üç boyutlu olabilir.
Tablolar: Verilerinizin satır ve sütun şeklinde organize edilmiş kategorik olarak görselleştirme türüdür.
Haritalar: Belirli konumlara atıfta bulunan verileri göstermenin bir yoludur. Temel olarak coğrafi veri dağılımını göstermek için kullanılır. Harita, bir arazi alanının görsel bir temsilidir.
Bilgi grafikleri: Farklı kategori verilerini göstermek için farklı türde şekil ve renklerde bir tür grafik sunumdur.
Listeler: Bu, herhangi bir öğenin özelliklerini ve alt kategorilerini görüntülemenin etkili yollarından biridir.
Ux Tasarımında Veri Görselleştirmenin Önemi
Kullanıcıların bilgiye en kısa ve en doğru yoldan ulaştırmayı amaçlayan UX için veri görselleştirme olmazsa olmaz bir kavramdır. Çünkü veri görselleştirme, doğru bilgiye ulaşmak için teknolojiyi kullanan kullanıcıya başka türlü iletilmesi zor olan karmaşık bilgiyi aktarmanın en etkili yoludur.
UX tasarımında veri görselleştirmenin öneminden bahsedecek olursak;
1.Görseller metinden daha etkilidir.
2.Çizelgeler, grafikler ve fotoğraflar, bilgileri büyük ve yoğun bir şekilde yazılmış rapordan daha hızlı iletir.
3.Görsel metaforlar evrensel bir dildir. Bu yüzden her dilden insan görsel metaforlarla iletişim kurabilir.
4.Görselleştirme ile veri işlenmiş, analiz edilmiş ve hatırlanmış olur. Bu da onun değerini artırmış oluyor.
UX Tasarımında Etkili Veri Görselleştirmenin Temel İlkeleri
Tasarımı Dengeleyin
Dengeli bir tasarım, şekil, renk, negatif boşluk ve doku gibi görsel öğelerin içinde bulunduğu alanda eşit olarak dağıldığı bir tasarımdır. Daha büyük grafikleri ve tabloları daha küçük öğelerle dengeleyerek asimetrik bir denge ortaya çıkarabilirsiniz.
Tasarımda simetrik, asimetrik ve radyal olmak üzere üç farklı denge türü vardır. görselleştireceğiniz verinin türüne ve hitap ettiği kitleye göre hangi türü seçeceğinize siz karar verirsiniz.
Anahtar Alanları Vurgulayın
Boyut, renkler, kontrast ve negatif boşluk dikkatlice seçilerek kullanıcının dikkati doğru veri noktalarına çekilmelidir. Veri görselleştirmenin amacı, önemli verilerin gözden kaçmamasını sağlamak ve bunu vurgulayarak yardımcı olmaktır. Örneğin kullanıcının ilk dikkatini çeken alanların doğru bir şekilde kullanılarak görsellerin bu doğrultuda yerleştirilmesi önemlidir.
Akış Yönünü Gösterin
Hareket, tıpkı vurgu gibi, kullanıcının dikkatini belirli bir yöne yönlendirir. Görsel öğeleriniz, insanların okuma şeklinin olduğu düzende olup onun yolunu takip etmesi gerekir. Örneğin; sol üstten sağa doğru ve yavaş yavaş sayfada aşağı doğru gibi.
Ayrıca, kullanıcınızın bakışlarını yakalayabilecek ve onu sayfa boyunca dikkatini dağıtmadan sayfada tutmanız da önemlidir. Bu süregelen hareketi renklerle de sağlayabilirsiniz.
Desenlerin Kullanımı
Tekrarlanan tasarım öğeleri bir desen oluşturur. Verilerinizi görselleştirme söz konusu olduğunda, desenler, sayfaya yayılmış benzer türdeki bilgileri tek bir şekilde görüntülemek için harika bir yol sağlar. Desenler ayrıca normal olmayan bir akışı iletmeyi de kolaylaştırır, çünkü desendeki herhangi bir bozulma doğal olarak izleyicinin dikkatini ve merakını çekecektir. Veri görselleştirme söz konusu olduğunda desenleri kullanmak, en basit ve en etkili tasarım ilkelerinden biridir.
Oran
Veri görselleştirmede orantı, sayfadaki her bir öğenin boyutundan oluşur. Veri görselleştirmedeki oranlar, farklı veri kümelerinin ağırlığını ve değerleri arasındaki ilişkiyi göstermesi açısından önemlidir.
Belirli bir verinin önemini vurgulamanız gerekiyorsa, tek yapmanız gereken onu diğerlerinden daha büyük hale getirmektir.
Uygun Ritim
Ritim, hareketle yakından ilişkili fakat oldukça belirsiz bir tasarım ilkesidir. Tasarım öğeleri birlikte göze hoş gelen bir hareket oluşturduğunda, bir tasarımın dengeli bir ritmi olduğu söylenir. Örneğin şekiller, renkler veya oranlar gibi tasarım öğeleri birlikte oluşturdukları ritim gözü yoruyor veya dikkati dağıtıyor olabilir. Bunun için ögelerin düzenini değiştirmek gerekebilir.
Çeşitliliğe Yer Verin
Çeşitlilik, kullanıcıların verilerinizle ilgilenmesini sağlayan önemli bir faktördür. Aslında çeşitlilikte farklı ve ilgi çekici görsel ögeler kullanarak tekrarı önlemiş olursunuz. Sonuçta ortaya çıkan tasarım, yalnızca göz alıcı olmakla kalmayıp aynı zamanda kullanıcının sunulan bilgileri daha uzun süre aklında tutmasına ve sayfadan ayrılmamasına yardımcı olacaktır.
Basit Tutun
Görsellerinizin basit ve anlaşılması kolay olduğundan emin olun. İstenmeyen bilgiler eklemek, onu kafa karıştırıcı hale getirebilir ve bu da veri görselleştirmenin amacını ortadan kaldırır. Veri görselleştirmenin nihai amacının basitlik olduğunu unutmayın. Çok yönlü bir hikaye anlatmak istiyorsanız ek görseller oluşturabilirsiniz.
