Finans Dünyasının Sürdürülebilirlik Alanları
Her yaz olmasa da bazı yaz tatillerini memleketim Ardahan’da geçirirdim. Her ne kadar tatil gibi olmasa da dedem ve anneannemin yanında geçirdiğim zaman benim için değerliydi. Yaşım küçüktü, ancak kırsal da herkesin yapması gereken bir iş vardı. Benim görevim hayvanları çıkarmak, döndüklerinde geri ahıra yerleştirmek, eve su taşımak, ırgatlara öğle yemeği götürmek gibi basit işlerden oluşurdu.
Köyde hayat tüm feveranı ile devam ederken dikkatimi çeken bir konu olmuştu. Güneş İstanbul’a göre Ardahan’da bir saat erken doğmaktaydı. İnsanlar burada normalden çok erken kalkıyor, güneş batınca yatıyor ve hiçbir şeyi israf etmiyorlardı. Orada kaldığım süre boyunca çöp nedir bilmem. Hayvan gübresi kış için tezek olarak kullanılır, yedikleri karpuzların kabukları kazlara verilir, mantı yaptıklarında haşlama suyu köpeklere verilir, poşet ve kağıt gibi şeyler sobada yakılır, ellerine bir cam kavanoz geçse çöpe atmaz içine koyacak bir şey ararlardı. Anlayacağınız doğaya saygılı ve hiçbir şeyi israf etmeyen bir hayat anlayışları vardı. Belki hayat şartları kırsaldaki insanları buna zorluyordu ama yaptıkları şey saygı duyulası bir işti.
Sürdürülebilir tabiri işte tam olarak çocukluğumda Ardahan’daki insanların tutumudur. Nasıl ki insanın ömrü sağlıklı ve uzun olsun diye bir dizi çalışmalar yürütüyoruz, dünyamızı gelecek nesillere yaşanabilir bir şekilde bırakmak için atacağımız adımlara sürdürülebilirlik diyoruz. Dünyaya o kadar çok zarar verdik ki sürdürülebilirlik çalışmaları yürütmez isek ortada yaşanabilir bir dünya kalmayacak. Havayı soluyarak, suyu içerek bitiremedik ama kirletmekte üzerimize ne düşüyorsa yaptık. Şimdi ise geri döndürme, en azından kirliliği yavaşlatma zamanı. Dikkat ederseniz son yıllarda odak tamamen sürdürülebilirliğe kaymış durumda. Hibe programlar ve destekler sürdürülebilirlik temalı. Avrupa Birliği Horizon 2020 Green Deal çağrısına tam 1 milyar Euro bütçe ayırmıştı ve ana mottosu adında da anlaşılacağı üzere çevreydi. Temel amaç teknolojiyi kullanarak dünyayı daha yaşanabilir bir yer kılmaktı.
Her kurum ve kuruluş üzerine düşeni harfiyen yerine getirmesi gerekmektedir. Çevre, eğitim, otomotiv, tarım, tekstil, ulaşım gibi birçok sektörün sürdürülebilirlik konusunda üzerine düşen bir dizi görevler bulunuyor. Bu yazıda finans alanında ne tür konuları sürdürülebilirlik açısından ele alabiliriz, bunlardan bahsedeceğim.
Kağıt Kullanımı
Bildiğiniz üzere banka deyince akla ilk gelen şeylerden biri, kredi çektiğinizde birçok kağıda imza atmanızdır. Sadece kredi değil dekont, sözleşme, kredi tahsis kararları, üst yönetim kararları konularında hala kağıt kullanılmaya devam etmektedir. Biyometrik imza ve elektronik imza teknolojileri ile kağıt israfının önüne geçilebilir. Biyometrik imza tablet üzerine elektronik kalem veya eliniz ile kendi imzanızı atma işlemidir. Elektronik imza bir diğer deyişle e-imza da ise usb girişine size tahsis edilen aparatı takarak şifreniz ile onay yapma işlemidir. Her iki durumda veriler dijital ortamda tutulacağından büyük miktarda kağıt tasarrufu edilmiş olur.
Akıllı Binalar
Finans alanında ele alınabilecek bir diğer sürdürülebilirlik konusu ise akıllı binalardır. Bankalar hem genel müdürlükleri hem de şubeleri açısından birçok binaya sahiptirler. Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankalar Birliği verilerine göre Türkiye’de 56 banka ve bu bankalara ait 10 binin üzerinde şube bulunmaktadır. Şekilde en çok şubesi olan ilk 10 bankanın şube sayıları verilmektedir.
Bankaların genel müdürlükleri ve bölge müdürlüklerinin çatılarına konumlandırılacak güneş enerji panelleri, akıllı aydınlatma sistemleri, akıllı su sistemleri gibi çalışmalar finans kuruluşlarının gerçekleştirebileceği bir sürdürülebilirlik konusu olarak önümüzde durmaktadır.
Karbon Ayak İzine Göre Kredi Kullandırım
Türkiye’nin geçen yıl imzalayarak Resmi gazetede yayımlanan Paris İklim Anlaşması’na göre küresel ısınmanın sanayileşme öncesi döneme göre 2 derece ile sınırlandırılması ve mümkünse 1,5 dereceye kadar düşürülmesi için hedefler belirleniyor ve her beş yılda bir hedefler güncelliyor. Anlaşmaya taraf olan ülkeler, kendi belirledikleri emisyon azalımı hedeflerine ulaşmak için çalışıyor.
Yeşil mutabakata uyum kapsamında üretimde karbon ayak izini minimize eden ve bir süre sonra sıfırlayan politikalar güdülmesi amaçlanıyor. Karbon ayak izini şu şekilde düşünebilirsiniz; bir otomobil fabrikası hem otomobili üretirken hem de otomobil satıldıktan sonra otomobilin yaydığı karbondioksitin izlenebilir olmasını göstermektedir.
Bankalar, kredi verecekleri Ticari ve Kobi firmalarının karbon ayak izi verilerini esas alıp, çevreye duyarlı ve daha az sera gazı salımı yapan firmalara avantajlı kredi oranları sunabilir. Eğer bir firma bacasız sanayi formatında ise bu firmaya diğer firmalara oranla daha düşük kredi imkânı verilebilir. Şekilde ABD’de 2016 yılına ait sektör bazlı sera gazı emisyon miktarları verilmektedir.
Yeşil Çevre Temalı Sponsorluklar
Finans kuruluşları TV, radyo, gazete, dergi ve sosyal medya aracılığı ile reklam yapmaktadır. Reklamın farklı bir türü ise spor ve sanatsal aktivitelere sponsor olarak kaynak sağlamaktan geçer. Bugün voleybol, basketbol ve futbol başta olmak üzere birçok spor ve sanat kuruluşları finans kuruluşları tarafından sponsorluk anlaşmaları ile desteklenmektedir. Bunların haricinde az daha olsa bilimsel çalışmalar da finans kuruluşları tarafından desteklenmektedir. Örneğin kuzey kutbuna ilk Türk bilimsel seferi İş Bankası’nın desteğiyle gerçekleştirilmiştir. Finans kuruluşları, yeşil mutabakat üzerine çalışan bilim insanlarını, sivil toplum örgütlerini ve üniversiteleri destekleyerek bu sürdürülebilirlik konusuna gösterdiği önemi reklam amaçlı kullanabilir.
