Yeni Nesil Kimlik - Dijital Kimlik
İnsan yaşamı boyunca toplumsal olarak nitelikleriyle tanınır. Ad, soyad, doğum tarihi, doğum yeri, aile bilgileri, meslek, eğitim bilgileri, yerleşim yeri ve sosyal kimliği oluşturan değerleri gibi bir çok nitelik insana ait bir kimlik kazandırıyor. Bu niteliklerin büyük bir kısmı belgelerle doğrulanabilir. Kimlik kullanılmasının en temel sebebi de budur. İnsana ait bilgilerin yer aldığı bir geçerliliği olan bir belgedir.
Sözlük anlamıyla kimlik;
Bir insanın kim olduğunu kanıtlayan belge, kimlik belgesi.
Kimlikler zamanla ve teknolojiyle birlikte gelişmektedir. Yakın zamanda yeni kimlik kartı uygulamasına geçerek eski tip düz kimlik kağıtları yerine akıllı birer kimlik kartı kullanmaya başladık. Kimlik kartı özelliklerini incelemek için bu bağlantıyı kullanabilirsiniz.( https://www.nvi.gov.tr/tc-kimlik-karti) Kimliklerin bu gelişim yolculuğunda bir sonraki adım olarak Dijital Kimlik oluşturulma çalışmalarına başlandı.
Sözlük anlamıyla dijital kimlik;
Bir varlıkla ilgili öznitelikler kümesi
Gelişen teknolojinin oluşturduğu bu yeni nesil kimlik kavramı dijital kimlik, bir insanın kim olduğunu farklı dijital ortamlarda kanıtlamasıdır. Bu kanıtlama işlemini güvenli bir hale getirmek için güçlü teknolojiler kullanılır. Yeni nesil teknolojilerden olan blokzincir, bloklar arasında yapmış olduğu şifreleme ile yüksek güvenlik duvarına sahip ve veri gizliliğinin korunduğu dijital kimliklerin oluşturulmasında kullanılmaktadır.
Blokzincir, verileri bloklar halinde saklar. Her blok bir öncekine bağlantılı oluşturulur ve böylece tüm bloklar birbirine bağlanır. Tüm sistemi bozmadan hiçbir blok kaldırılamaz. Herhangi bir bloğun eksilmesi doğrudan ağı bozar. Böylece blokzincir, güvenilir kriptografik yöntemlerle güvenliği sağlarken sistemin şeffaflığını ve izlenebilirliğini sağlar. Kullanıcılar, blokzincirdeki verilerini yönetmek için anahtarları kullanır. Açık anahtar, şifreleme algoritmaları kullanılarak oluşturulan ve bir mesajı açılamaz bir biçime dönüştürmek için kullanılan bir şifreleme kodudur. Bu anahtar, başkalarıyla paylaşılabilir. Özel anahtar, yalnızca kullanıcının bildiği, mesajın şifresinin çözülmesini sağlayan ve böylece güvenli bir iletimin sağlandığı bir anahtardır. Her ortak anahtar yalnızca bir özel anahtarla eşleşir. Blokzincirde oluşturulan blokların doğrulanması için kullanılan bir yapıdır. Her blok için blok verilerine göre eşsiz bir değer üreterek bloğu özetler. Merkle ağacı tek bir hash kalana kadar bütün düğümlerin birleştirilerek hashlenmesine dayanır. Son olarak elde edilen root hash değeri ilgili bloğa yazılır.
Böylece blokzincir teknolojisi, kullanıcıların kimliklerini kolayca ve güvenli bir şekilde kontrol edebildiği, hangi verilere ve hangi platformlara erişim sağlanacağını ve hangi verilerin gizli tutulacağını seçebildiği, kendi kendine egemen bir kimlik platformu sağlayabilir.
23 Ağustos itibariyle Ukrayna, geliştirdikleri Diia uygulamasıyla dijital kimlik uygulamasına geçiş yapacak. Diia uygulaması kimlik, ehliyet, pasaport ve öğrenci kimliği gibi pek çok belgeye ev sahipliği yapıyor. Benzer uygulamalar Polonya ve Güney Kore gibi ülkelerde de kullanılıyor. Ancak Ukrayna mobil kimliği gerçek kimlik ile eşdeğer tutan ilk ülke oldu.
Yakın gelecekte blokzincir dijital kimlik yönetim ile sağlık, finansal hizmetler, telekom ve e-ticaret alanlarında olası kullanım durumları için geliştirilmiş çözümler yaygınlaşacaktır, dijital kimlikleri günlük hayatta kullanabilecek seviyeye geleceğiz.
