Kripto köprüleri, zincirler arası etkileşimi teşvik edecek

Atilla Günduğ
Waves Türkiye
Published in
4 min readApr 25, 2023

PepeTeam’in zincirler arası etkileşim sorununa çözümü, akıllı sözleşmeler ve program modülleri ağı üzerine kuruludur.

Yıllardır, blokzincir alanındaki en keskin sorunlardan biri zincirler arası etkileşim olmuştur. Farklı blokzincirler üzerinde, Waves’te WAVES, Ethereum’da ETH ve USDT (ERC-20) veya BNB Chain’de BNB ve USDT (BEP-20) gibi farklı varlıklar kullanılır.

Ancak, kullanıcılar, varlıklarını bu ağlar arasında güvenli ve şeffaf bir şekilde aktarabilmeli, yanı sıra likidite yetersizliği nedeniyle transferlerin gerçekleştirilememesi gibi durumları önlemelidir. Benzer şekilde, kullanıcılar, tokenlerinden elde edilen gelirleri, başlangıçta hangi ağda ihraç edildiklerinden bağımsız olarak toplamak istemektedir.

Şeffaf ve merkeziyetsiz bir zincirler arası etkileşim protokolü oluşturma

Bu sorun, zincirler arası etkileşim için şeffaf ve merkeziyetsiz bir protokol oluşturarak çözülebilir. Bu protokol, blokzincirleri arasında düşük maliyetli ve güvenli likidite hareketlerini kolaylaştırarak likidite bölümlenmelerini ortadan kaldıracaktır.

Bu tür bir protokolün karşılaması gereken bir dizi gereklilik şunlardır:

  • Açık kaynak kodlu sözleşmeler;
  • Kullanılan şifrelemeye ilişkin araçların yüksek güvenlik ve güvenilirlik derecesi;
  • Düşük ücretler;
  • Şeffaflık ve denetlenebilirlik olanağı;
  • Bir DAO aracılığıyla merkeziyetsiz protokol yönetişimi;
  • İş mantığını yönetmek ve değiştirilemezliğinin garantisi için akıllı sözleşmelerin kullanılması;
  • Sistem ölçeklenebilirliği;
  • Protokolün diğer ürünlerle entegrasyonu (AMM [Otomatik Piyasa Yapıcı), kredi protokolleri, DEX’ler [Merkezi Olmayan Borsalar] vb.);
  • Arka uç hizmetlerinin en aza indirgenmesi ve merkeziyetsiz hale getirilmesi.

Zincirler arası etkileşim protokolü: işleyiş

Önerilen zincirler arası etkileşim protokolü, çapraz platform etkileşimini düzenlemek için gereken akıllı sözleşmeler (taşıma katmanı Ride programlama dilinde oluşturulmuştur, çevre sözleşmeleri hedef platformun akıllı sözleşmeleri veya betiklerinde uygulanmaktadır) ve program modüllerinden (Witness, Signer vb.) oluşur.

Bu tür bir protokolün işleyişi, basit bir örnek kullanarak en iyi şekilde açıklanabilir:

Bir kullanıcının Ethereum ağından BNB Chain ağına USDT (ERC-20) tokenlerini aktarması gerektiğini varsayalım. Bu amaçla, kullanıcının aktarmak istediği tokenler Ethereum ağında kilitlenecek ve BNB Chain ağında “wrapped”* bir formda ihraç edilecektir. Wrapped tokenler, kullanıcının BNB Chain ağındaki eşdeğer BEP-20 varlıklarını almak için bir yükümlülük (diğer bir deyişle, bir borç senedini) temsil edecektir. Ethereum ağına geri transfer durumunda ise BNB Chain ağındaki wrapped tokenler yakılacak ve Ethereum ağındaki orijinal tokenlerin kilidi açılacaktır.

(*Wrapped: Herhangi bir tokenin ana ağ dışındaki ağlar üzerinde temsil edilen versiyonu.)

Bu sistemin temel avantajı doğrulanabilirliğidir. Herhangi bir kullanıcı, hedef ağdaki wrapped tokenlerin miktarının, orijinal ağ üzerinde kilitli olan “gerçek” tokenlerin miktarıyla aynı olduğundan emin olabilir.

Ayrıca, belirgin bir diğer avantaj; program modüllerinin işleyişi (Witness-proxy, Relayer) herkes tarafından çalıştırılabilirken, aynı zamanda akıllı sözleşmelerin açık kaynak kodlu olması ve bir DAO aracılığıyla yönetilecek olmasıdır.

Protokol uygulanması

Protokolün uygulanmasına gelince, ana görev, akıllı sözleşmeler ağına dayalı zincirler arası etkileşim mekanizması oluşturmaktır. Bir blokzincir üzerindeki akıllı sözleşmeyi başka bir blokzincir üzerinden çağırmak imkansız olduğundan, **“oracle”lerden yararlanılması gerekecektir.

(**Oracle: Blockchain ve akıllı sözleşmelerin ağ dışındaki verilerle etkileşime girmesini sağlayan üçüncü parti yazılım ya da cihazlara oracle denir.)

Oraclelerin bir grubu, herhangi bir blokzincirindeki akıllı sözleşme çağrılarını izleyecek, çağrıya eklenen bilgileri işleyecek ve bunları diğer blokzincirine aktaracaktır. Oraclelerin başka bir grubu ise bu bilgileri doğrulamak ve onaylamaktan sorumlu olacaktır.

Bileşenler

Caller, Witness-proxy’nin aldığı bir işlem tamamlama komutunu çalıştırır.

Executor, yeni wrapped tokenler oluşturan veya orijinal tokenlerin kilidini açan komutu çalıştırır.

Witness-proxy (zincir dışı bileşen), Caller (komutu) tarafından çalıştırılan bir aktiviteyi onaylar ve verilerini hedef blokzincirine aktarır.

Witness-proxy (zincir dışı bileşen), Witness-proxy tarafından aktarılan bilgilerin doğruluğunu kontrol eder ve aktivitenin başarılı bir şekilde onaylanmasının ardından bir kullanılabilirlik token(i) ile ödüllendirilir.

Signer (zincir dışı bileşen), birkaç Witness tarafından onaylandıktan sonra gerçekleştirilen işlem hakkındaki bilgileri imzanın bir kısmıyla doğrulamak için kullanılan program modülü grubunun bir öğesidir.

İmzalamaya yönelik yeterli çoğunluk sağlandığında, tüm imzalar blokzincirine yazılacaktır (taşıma blokzincir Waves’dir). Aktivite, onay bilgilerinin de saklandığı Witness akıllı sözleşmesinde yayınlanacaktır. Signer akıllı sözleşmesinde, erken etkinlikleri onaylamak için imzalar yayınlanacaktır.

Relayer bileşeni (zincir dışı bileşen), kullanıcı adına Executor adlı akıllı sözleşmeyi çalıştırabilir ve bunun için ücret talep edebilir. Alternatif olarak, kullanıcılar bunu kendileri de yapabilir.

Bileşen etkileşim şeması

Herhangi bir kişi tarafından çalıştırılan(/çağrılan) “Sözleşme A”, başlangıçtaki blokzincirinde belirli parametrelerle başka bir sözleşmeyi çalıştırır. Witness-proxy, işlev çağrısı verilerini hedef blokzincirine aktarır. Ardından, birkaç Witness (adı verilen akıllı sözleşme), Sözleşme A’nın çalıştırılmasının varlığını onaylar veya reddeder. Onaylanırsa, Signer (adı verilen akıllı sözleşme) katılımcıları, Signer akıllı sözleşmesindeki tek bir imza ile Sözleşme A’nın çalıştırılmasının varlığını doğrular.

Daha sonrasında, herhangi bir kullanıcı veya Relayer (adı verilen akıllı sözleşme), belirtilen miktarda wrapped token ihraç eden ve onu alıcıya gönderen Executor (adı verilen akıllı) sözleşmesini çalıştırır. Ardından, (kripto) köprü(sünün) akıllı sözleşmesi devreye girerek, belirtilen miktarda wrapped token ihraç eder. Bu durumun tersinde ise wrapped token yakılır ve orijinal ağdaki “gerçek” tokenin kilidi açılır.

Bu fikir, bir protokol tarafından başka bir blokzincir üzerindeki akıllı sözleşmenin çalıştırılmasını(/çağrılmasını) sağlamak amacına dayanmaktadır.

Bu arada, arayüz tüm kullanıcılar için çok basit bir görünüme sahip olacaktır. Tıpkı token takas işlemlerinde için olduğu gibi, ‘You Send’ (Gönder) ve ‘You Receive’ (Yatır/Al) alanları olacak ve ayrıca birkaç ücret (gösterimi de) olacaktır: işlem ücreti, Relayer (akıllı sözleşme) ücreti ve protokol ücreti.

Son düşünceler

Genel olarak, önerilen bu çözüm, şeffaflık ve tam merkeziyetsizliği hedefleyen oldukça yenilikçi bir yaklaşımı temsil etmektedir. Uzun vadeli hedef, kullanıcılar ve likidite sağlayıcılarının önerilen sistemle etkileşimlerinden gelir elde etme fırsatlarına sahip olacakları, dürüst bir şekilde yönetilen bir sistem oluşturmaktır.

--

--