WFP sığınmacıların hayatlarını yeniden kurmalarına yardım etmek için Türkiye’de

Deniz Akkus
World Food Programme Insight
4 min readMar 27, 2018
WFP ekibi Şanlıurfa’da sığınmacı Şehm’le. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP) dünyada açlıkla savaşan en büyük insani yardım kuruluşu. İhtiyaç olan yerlere gıda sağlamak ve kriz sonrasında kitlelerin hayatlarını yeniden kurmasına yardımcı olmak için çalışan WFP, her yıl 80 ülkede 80 milyondan fazla kişiye yardım sağlıyor.

WFP, Türkiye’de de, Türk hükümetiyle işbirliği içerisinde sığınmacılara yardım sağlıyor. 2012’de hükümetin talebiyle Türkiye’de çalışmalarına başlayan WFP, kamp içinde ve kamp dışındaki yardım programlarıyla bugün yaklaşık 1.4 milyon sığınmacıya ulaşıyor.

Kamp dışında nakit programı

Türkiye’deki sığınmacıların yüzde 90’ı kırsal ya da kentsel bölgelerde yaşıyorlar. İstikrarsız iş imkanlarından kazandıkları gelirle geçinen ya da hiç geliri olmayan sığınmacılar çoğunlukla zor şartlarda yaşıyorlar. Bu sığınmacıların çoğu, gıda, barınma, ilaç ve giderler gibi en temel ihtiyaçlarını karşılamakta sıkıntı çekiyor.

Gaziantep’in Nizip ilçesinde kamp dışında yaşayan sığınmacılara yönelik ihtiyaç analizi çalışması sırasında WFP görevlisi sığınmacı bir aileyle görüşüyor. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

WFP Aralık 2016’da, Türk Hükümeti ve Türk Kızılayı’yla ortaklık kurarak ve Avrupa Birliği’nin fonuyla nakit yardımı Sosyal Uyum Yardım Programı’nı (SUY) Türkiye genelinde başlattı.

Üst düzey WFP görevlisi, SUY programının ilk gününde sığınmacılara başvuru sürecini anlatıyor. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

SUY’un desteklediği ailelere, içerisinde ailedeki fert başına aylık 120 TL yüklenen bir banka kartı veriliyor. Aileler ‘Kızılaykart’taki yardımı gıda, kira, ilaç ve kıyafet gibi en zaruri ihtiyaçlarını karşılamak için kullanabiliyor. Kartın içindeki para, ATMlerden nakit olarak çekilebileceği gibi, herhangi bir banka kartı gibi kasalarda ödeme yapmak için de kullanılabiliyor.

Fatum ve kayınvalidesinin gıda, kira, kıyafet ve ilaç gibi temel gereksinimlerini karşılamaları için tek gelirleri Kızılaykart. Fotoğraflar: WFP/Deniz Akkuş

Başlangıcından sadece bir yıl sonra SUY, Türkiye’de yaşayan 1.2 milyondan fazla sığınmacıya destek oluyor. Çoğu sığınmacı için temel gereksinimlerini karşılarken önceliklerini belirleyebilmek için onlara özgürlük tanıyan tek şey Kızılaykart. WFP, AB ve Türk hükümeti arasında kurulan sıradışı bir ortaklık olan SUY’un, kriz sonrası hayatı paramparça olmuş sığınmacı ailelerin hayatlarında bir nebze istikrar sağlamalarında hayati bir rolü var.

WFP görevlisi Kızılay Hizmet Merkezlerinden birinde gerçekleşen SUY- Kızılaykart dağıtımında sığınmacı bir bebekle. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

Kamplarda gıda yardımı

Yaklaşık 230 bin Suriyeli sığınmacı Türk hükümetinin kurduğu kamplarda yaşıyor. Suriye krizinin başında, WFP Türk hükümeti tarafından Türkiye’ye davet edildi. 2012’den itibaren WFP, Türk Kızılayı’yla güçlerini birleştirerek Güneydoğu Anadolu’daki sığınmacı kamplarında e-gıda kartı programını başlattı.

WFP görevlisi Gaziantep’teki Karkamış kampında Suriyeli çocuklarla konuşuyor. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

E-gıda kartı programı herhangi bir gıda yardımı gibi çuvallarla gıda malzemeleri veya sıcak yemek dağıtan bir yardım değil. Sığınmacılara diledikleri yiyeceği satın alma seçeneği tanıyan elektronik kart uygulaması, sığınmacıların hayatlarında bir nebze normallik getirebilmelerinde büyük bir rol oynuyor.

Şanlıurfa’daki Harran kampında Suriyeli sığınmacılar e-gıda kartlarını kamp marketlerinde besleyici yiyecek alışverişlerini ödemek için kullanıyorlar. Fotoğraflar: WFP/Deniz Akkuş

WFP’nin desteklediği kamplardaki her aileye, ailedeki fert başına aylık 50 TL yüklenen bir kart veriliyor. Aileler; kartın içindeki parayı, onlara ‘memleketlerini’ hatırlatan, diledikleri besleyici yiyeceği satın almak için kamp marketlerinde kullanıyorlar.

WFP ve Kızılay ekipleri bir gözlem ziyareti sırasında Kahramanmaraş kamp marketinde market sahibiyle görüşüyor. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

WFP Türkiye’nin Güneydoğusunda desteklediği kamplarda yaşayan Suriyeli sığınmacılara, onlar için çok önem taşıyan bu gıda yardımını ulaştırabilmek için Türk Kızılayı ile güçlü bir ortaklık kurdu. AFAD’ın koordinasyonu altında e-gıda kartı programı, en çok ihtiyaç içerisinde olan yaklaşık 150 bin Suriyeli sığınmacıya ulaşıyor.

Şanlıurfa’daki Akçakale kampında yaşayan Suriyeli bir sığınmacı, e-gıda kartıyla aldığı malzemelerle ailesi için ekmek yapıyor. Fotoğraf: WFP/Deniz Akkuş

Türkiye’den gıda malzemesi satın alımı

WFP’nin e-gıda kartı yardımı ve SUY nakit programından yardım alan sığınmacılar bu parayı Türkiye’deki yerel işletmelerde harcıyorlar. Buna ek olarak WFP, küresel yardım programları için Türkiye’den gıda satın alımı yaparak Türk ekonomisine katkıda bulunuyor. 2012’den bu yana WFP, yardım programları aracılığıyla Türk ekonomisine 549 milyon Dolar kazandırdı. WFP dünya genelindeki yardımlarında dağıtmak üzere 1.68 milyon Dolar değerinde gıda malzemesini de Türkiye’den satın aldı.

WFP küresel yardım programları için Türkiye’den gıda satın alımı yaparak Türk ekonomisine katkıda bulunuyor. Fotoğraflar: WFP Suriye

WFP dünya üzerindeki en büyük sığınmacı nüfusunu ağırlamasında Türk hükümetine yardımcı olmak için Türkiye’de ortaklarıyla birlikte yenilikçi yardım programları yürütüyor. WFP’nin Türkiye’deki programları ile ilgili daha fazla bilgi için Twitter WFP Türkçe hesabını takip edin.

--

--