AMELİYATLARIN VAZGEÇİLEMEZ MALZEMESİ: MESH (YAMA)
Yama günlük hayatımızda da çokça karşımıza çıkan bir tabirdir. Yama(mesh) genellikle fıtık tedavisinde güçsüz olan dokuları sağlamlaştırmak için kullanılır. Ameliyatlarda yama kullanılmadan önce bölgedeki dokular gerilerek birbirlerine yaklaştırılıyordu ve dikiliyordu. Fakat bu işlemin sonucunda çok büyük dezavantajlar ortaya çıkmaktaydı. Ameliyattan sonra şiddetli ağrı, ameliyat yapılan bölgede his kaybı ve dikişlerin açılması gibi olaylar sıkça yaşanmaktaydı. Ayrıca bu yöntemlerde hastalığın tekrar nüksetme olasılığı da yüksekti. Yamalar sayesinde ameliyat edilen bölgedeki gerginlik azaltılmış ve daha az ağrılı ve uzun ömürlü bir tedavi yöntemi kullanılmaya başlanmıştır.
En çok kullanılan yama çeşidi plastik yamadır (polipropilen). Polipropilenin bu kadar tercih edilmesinin sebebi de vücuttaki dokulara uyum sağlayarak direncin artmasını sağlamasıdır. Polipropilenin gözenekleri geniştir ve enfeksiyon oluşumuna karşı dirençlidir. Polipropilenin dezavantajı ise bazen yüzeye hasar verebilmesi ve bazı durumlarda büzüşebilir olmasıdır.
Polyester, PVDF ve ePTFE de yamalarda kullanılan polimerlerdir.
Peki, ideal bir yama nasıl olmalıdır? Bir yamada olması gereken en önemli özellik biyouyumlu olması yani kendini çevreleyen dokuların normal fonksiyonlarına engel olmamasıdır. Diğer özellikler ise;
● Hafif olması,
● Geniş gözenekli olması,
● Esneklik,
● Kolay ve iyi tutunma,
● Alerjik reaksiyona sebep olmamalı,
● Dokudaki sıvılar ile etkileşime girmemeli,
● Karın içi uygulamalarında yapışıklık yapmama ideal bir yamadan beklenen özelliklerdir.
Bu yamalar bazı hastaların dokularında sertliğe ve hareketin kısıtlanmasına sebep olmaktadır. Bu durumlarda kullanılabilmesi için bileşik bir diğer adı ile kompozit yamalar üretilmiştir. Kompozit yamalar birden fazla farklı materyalin bir araya gelmesi ile oluşan yamalardır. Bileşik hafif yamalar 375–525 mmHg gerginliğe dayanabilmektedir. Öksürdüğümüzde bile mide içerisindeki maksimum basınç 150 mmHg’dir. Bileşik yamalar mide için yeterli dirence sahiptir.
Eğer yama yapılacak bölgedeki açıklık çok fazla ise dual mesh adı verilen yamalar kullanılmaktadır. Genellikle göbek, kesi yeri fıtıklarında kullanılır ve bu fıtıklarda yama karın içerisine yerleştirilir. Kompozit (dual mesh) yamaların bir yüzü normal yama yapısındayken diğer yüzü ise vücut dokularına yapışmasını engelleyen ince bir film tabakası ile kaplıdır. Bu sayede karın içerisine yerleştirilen yama karın duvarına tutunurken bağırsağa yapışmamış olur.
Biyolojik (doğal) yamalar ise kullanılacak yerdeki dokuya benzer olarak üretilen yama çeşididir. Biyolojik yamalar laboratuvarlarda ileri düzey teknolojiler ile üretilmektedir. Biyolojik yamaların yapılmasının sebebi ise biyouyumluluğu arttırarak vücudun enfeksiyonlara karşı daha dirençli bir yapı oluşturmasını sağlamaktır. Biyolojik yamaların en büyük dezavantajı da maliyetinin oldukça yüksek olmasıdır. Sığır ve at kalp zarı ,domuz ve sığır derisi şu ana kadar üretilmiş olan bazı biyolojik yamalardır.
Yamaların avantajları kadar dezavantajları da vardır. Bunlar:
Enfeksiyon: Yamalar dışarıdan vücuda yerleştirilen bir ürün olduğu için vücutta komplikasyonlara sebep olabilir. Hastaların enfeksiyon riskini azaltmak için ameliyatlardan önce damardan antibiyotik verilmektedir.
Seroma: Vücut sıvısının emilememesi ile oluşan duruma denilir. Genellikle küçük gözenekli yamalarda gözlemlenmektedir.
Yamanın çekmesi: Yamanın küçülmesi anlamına gelmektedir. Yama küçüldüğünde de yerleştirildiği bölgede açıklık meydana getireceği için yeni bir fıtık oluşumuna sebebiyet verebilir.
Son olarak ülkemizde üretilen bir yamadan bahsederek yazımı sonlandırmak istiyorum. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Malzeme Enstitüsü, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Altaylar Medikal iş birliğiyle alanında ilk yeni nesil kompozit meshler geliştirilmiş. Bu mesh ile hastaların ameliyattan sonra yaşam kalitelerinin yükseltilmesi amaçlanmıştır. Üretilen yama biyobozunur malzemelerden üretilmiştir. Yamalara kanama durdurucu özellik kazandıran ürünlerin de üretildiği söylenilmektedir.
Fotoğraf Kaynakça:
Kaynakça:
https://www.turkcerrahi.com/makaleler/karin-duvari-ve-herniler/cerrahi-yama-
https://www.yeniasya.com.tr/aile-saglik/ilk-yerli-fitik-yamasi-uretilmeye-baslandi_352991
