KENDİNİ HASTA ETME DURUMU: MUNCHAUSEN SENDROMU
Sürekli hastaymış gibi davranarak çevreden ilgi görmeye çalışma hatta bilerek kendine zarar verme ve hasta etme durumu: Munchausen Sendromu. Munchausen Sendromu’nun alt türü olan, kişinin bakmakla yükümlü olduğu çocuğu hasta göstermesi ya da etmesi durumu: Munchausen by Proxy Sendromu. Clauddine ‘Dee Dee’ Blanchard, Beverly Allitt ve Fatma Hancı gibi duyduğumuz ve sonu maalesef cinayetle biten vakalar… Yapay bozuklukların en uç tiplerinden biri olan Munchausen Sendromu’na daha yakından bakalım.
Munchausen Sendromu ismini Alman yazar Rudolf Erich Raspe’nin 1785 yılında yayımlanan kitabındaki kurgusal karakterden — Baron Munchausen’den- almaktadır. Baron, misafirlerini eğlendirmek için hikayelerini abartılı bir şekilde anlatmasıyla tanınmıştır. Hastalık belirtileri ve semptomlar üretme hâli 1951 yılında Richard Asher’a Baron Munchausen’ı hatırlatmış ve bu duruma Munchausen Sendromu ismini vermiştir. Bundan dolayı “Asher Sendromu” ve “Oluşturulmuş Hastalık” olarak da bilinir.
Bu psikolojik bozukluğu biraz daha detaylı bir şekilde anlatmam gerekirse; başlangıçta sadece hastaymış numarası yaparak ya da hasta olduğunu söyleyerek çevreden ilgi beklemek ve bu ilginin kişiyi tatmin etmesiyle gittikçe yalanların boyutunun artması olduğunu söyleyebilirim. İlginin azalması ya da artık yeterli tatmini sağlamaması kişileri kendilerine bilinçli olarak zarar vermeye itiyor. Vücutlarında kesikler açmaları, yanıklar oluşturmaları, enfeksiyon kapabilmek için bilinçli olarak bakteri kaplı yiyecekler tüketmeleri bunlardan bazıları. Sık sık hastaneye gidip test yaptırmak istemeleri, hatta test sonuçlarıyla oynayarak sağlık personellerini yanıltmak ve aslında ihtiyaç duymadıkları tedavi yöntemlerinin kendilerine uygulanmasını isteyerek gönüllü olmak da eylemleri arasında.
Munchausen ve Munchausen by Proxy arasındaki fark ise kişinin kendini hasta gösterme durumundan çıkıp ilgilenmekle sorumlu olduğu birini özellikle de bir çocuğu hasta gösterme hatta hasta etme durumudur. Çocukta hastalık belirtileri yaratarak gereksiz tıbbi müdahale sağlanmasından dolayı Munchausen’ın bu alt türü çocuk istismarı olarak da sınıflandırılmıştır. Özellikle annelerde ya da hastane gibi kurumlarda çalışan kadın sağlık personellerinde daha sık görüldüğü tespit edilmiştir. Yazımın başında bahsettiğim isimler de bu sendromdan muzdarip olan hastalardan bazılarıdır. Onlar da dahil olmak üzere bu hastalardan bazıları kendi çocuklarını yıllarca hasta etmiş, kendi oluşturdukları hastalıkları tedavi ettirmek için uğraşmış, hatta kampanyalar düzenlemiş; maalesef sonu ölümle sonuçlanan korkunç şeyler yapmışlardır. Bazıları da hastaneye çok da ciddi olmayan şikayetlerle gelen bebeklere enjekte ettikleri maddelerle durumlarının ciddileşmesine, vücutlarında kalıcı hasar bırakarak hayat boyu engelli olmalarına ya da maalesef ölmelerine neden olmuştur.
Görülme yüzdesi; hastaların farklı doktorlara, hastanelere, şehirlere giderek tedavi görmek istemesi ya da durumlarını kabul etmemesi gibi yanlış yönlendirmeler dolayısıyla tam olarak bilinemeyen Munchausen Sendromu’nun temelinde çocukluk travması, kişisel bozukluk, depresyon ya da çocuklukta bir hastalığı ağır geçirmek gibi farklı sebepler yatıyor olabilir. Kesin olarak neyin neden olduğu bilinmiyor. Tedavi süreci hastaların durumlarını kabul etmemesinden kaynaklı çok zor geçiyor, hatta hastaların bu tutumu tedavi sürecinin başlamasını engelliyor. Hastaların başta bu durumu kabul edip tedaviye gönüllü olmaları ve psikoterapi sürecine başlamaları gerekiyor.
KAYNAKÇA:
1.Munchausen Syndrome. clevelandclinic
2.Factitious disorder. mayoclinic
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/factitious-disorder/symptoms-causes/syc-20356028 adresinden 29/01/2023 tarihinde alınmıştır.
3.Munchausen Syndrome. nhs.uk
https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/munchausen-syndrome/overview/#:~:text=Munchausen%20syndrome%20is%20a%20psychological,are%20the%20centre%20of%20attention. adresinden 29/01/2023 tarihinde alınmıştır.
4.Tiryaki, A., Baran, G. (2017). Bir Çocuk İstismarı Türü Olarak “Munchausen by Proxy Sendromu”. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/509520
GÖRSEL KAYNAKÇA:
1. https://www.wellbeingcenter.co/article.php?Factitious-disorder-227
2. https://tr.wikipedia.org/wiki/Munchausen_by_proxy_sendromu
