ÖLÜMDEN BEŞ SAAT SONRA GÖZLER HAYATA DÖNDÜRÜLDÜ
ABD’nin Utah Üniversitesinde gerçekleştirilen bir araştırma, ölmüş bir insanın gözündeki aktiviteyi canlı tutmayı başardı. Araştırmacılar sinir hücrelerinin oksijen eksikliğinde nasıl bir hal aldığını anlamak için ölümlerinden sonra insan ve fare retina hücrelerinin aktivitelerini ölçtü.
Saatler sonra şaşkınlık veren bir durumla karşılaşıldı ve ışıkla uyarılan hücrelerin b-dalga olarak bilinen belirli elektrik sinyalleri yaydığı gözlemlendi. Bu dalgalar canlı retinalarda gözlemlenir ve makula (görmeyi sağlayan göz merkezi) hücrelerinin tüm katmanlarında iletişim olduğunun bir göstergesidir. Bu, bizlere sinir sistemindeki ölümün geri döndürülemez olduğu gerçeğinin sorgulattırıyor. Utah Üniversitesi Biyomedikal Uzmanı Fatima Abbas ”Merkezi görüş, renkler ve ince ayrıntıları görebilmemizden sorumlu retinanın bir bölümü olan insan makulasındaki fotoreseptör hücrelerini uyarabildik. Bu organ bağışçısının ölümünden yaklaşık beş saat sonra elde edilen gözlerde hücreler parlak, renkli ve hatta çok loş ışığa bile tepki verdi.” diye açıklıyor.
Dolaşım durduktan sonra MSS(Merkezi Sinir Sistemi) herhangi bir uzun vadeli iyileşme biçimi için çok hızlı tepki vermeyi bırakır. Tüm nöron türlerinin etkinliği aynı oranda azalmaz. Bulundukları bölge, hücre tipleri ve hayatta kalma mekanizmalarına göre değişiklik gösterebilir. Bu ise beyin ölümü sorununu karmaşık hale getiriyor.
Sinir sistemindeki belirli dokuların oksijen eksikliği ile nasıl başa çıktığını öğrenmek beyin fonksiyonunu geri kazanma konusunda iki şey gösterebilir. Bundan beş yıl önce Yale Üniversitesinde gerçekleştirilen bir araştırmada araştırmacılar, domuz beyinlerini ölümlerinden 36 saate kadar canlı tutabildiklerini bildirmişlerdi. Ölümden dört saat sonra EEG(elektroensefalog) ile ölçülebilecek küresel ya da organize hiçbir şeyin olmamasına rağmen, küçük bir yanıt canlandırabildiler. Bu çalışmalar; oksijen ve besin dolaşımını yeniden sağlamak için yapay kan, ısıtıcı, pompalar kullanılarak memeli nöronlarının dejenerasyon hızlarının düşürülmesi ile elde edilmiştir. Bu, şimdi ise insan ve fare gözlerinde mümkün görülmektedir. Utah Üniversitesi ve Scripps Researchteki araştırmacılar, oksijenasyonu ve bazı besin maddelerini donör gözlerine geri kazandırarak ölümden sonra nöronlar arasındaki senkronize aktiviteyi tetiklediler. Utah Üniversitesinde optik bilimci Frans Vinberg ”Geçmiş çalışmalar donör gözlerindeki çok sınırlı bir aktiviteyi geri kazandırdı fakat bu hiçbir zaman makulada başarılmadı ve asla şimdi gösterdiğimiz ölçüde sağlanamadı” diyor. Yani retina hücreleri oksijen kaybından dikkatli bir şekilde korunsa bile, araştırmacılar sağlam b-dalgalarını tamamıyla yeniden canlandıramadı. Ayrıca retina hücrelerinin canlanması görmenin canlanabileceği anlamına gelmiyor. Görüntü olması için beyindeki daha yüksek görme merkezlerine ihtiyaç vardır.
Makale yazarları ”Retina merkezi sinir sisteminin bir parçası olduğundan, bu çalışmadaki b-dalgalarının onarılması, şu anda tanımlandığı şekilde ölümün gerçekten geri döndürülemez olup olmadığı sorusunu gündeme getiriyor” diyor. Bazı organlar üzerinde yapılan araştırmalar sürdükçe zamanla bu soruların cevaplarına daha çok yaklaşabileceğiz.
KAYNAKÇA:
