Zihin Okuyan Makine Sayesinde Dünyayı Nasıl Gördüğümüz Yorumlanabilir!
Nöroteknologlar; gördüğümüz, düşündüğümüz, hayal ettiğimiz şeyleri yapılandırabilen ve bunları kelime olarak dökebilen bir makine geliştirdiler.
Austin’deki Texas Üniversitesinde nöroteknologlar sayesinde düşüncelerimizi okuyabilen bir makine artık kurgudan ibaret değil. Şimdiye kadar ilk kez, deneğin implantlar ve elektrotlarla makineye bağlanılmasına ihtiyaç duyulmuyor. Ayrıca bu kod çözücü makine, vücutta cerrahi bir müdahalede bulunmayı gerektirmiyor. Beynin etrafındaki kan akışını ölçmeye yarayan manyetik rezonans görüntüleme yöntemini kullanarak fikirlerin kelimelere çevrilebilmesine olanak sağlıyor.
UT Austin’den Dr. Alexander Huth BBC Science Focus’a ve diğer basına “Dilden daha derin bir şeyin şifresini çözüyoruz.” dedi. Kod çözücü soyut olanı -düşüncelerimizin aldığı çeşitli şekilleri- kavrayabilir ve bunları anlaşılır bir şekilde sözcüğe, cümleye dönüştürerek iletebilir. Konuşma yeteneğini kaybedenler (felç geçirdikten sonra), bu kod çözücü sayesinde geri kazanabilir. UT Austin’de yüksek lisans öğrencisi olan ortak yazar Jerry Tang, “Konuşma bozuklukları oldukça zayıflatıcı olabilir” dedi. “Bir tür ek iletişim kanalı sağlamak oldukça değerli olabilir.” Şimdiye kadar, istilacı olmayan konuşma kod çözücüleri yalnızca tek sözcükleri veya kısa
cümleleri yeniden oluşturabiliyordu. Nature Neuroscience’da yayınlanan bu makale, doğal dili anlayabilen ve çözebilen bir makineyi ortaya koyuyor.
Makine, köklü kod çözme yöntemlerini modern makine öğrenimi teknikleriyle birleştirerek çalışır. Temelde ChatGPT’ye benzer şekilde çalışır ve daha önce öğrenilenlere dayanarak cümlelerin sonlarını tahmin eder.
Bir kod çözücünün çok fazla veri üzerinde eğitilmesi gerekir. Bu durumda (beyinde kan akışını ölçen MRI taramaları) yeterince nöral veri toplayabilmek için her çalışma katılımcısı, The Moth Radio Hour ve The New York Times’ın Modern Love’ı da dahil olmak üzere 16 saatlik podcast dinledi. Huth şunları söyledi: “Bizim amacımız çoğunlukla deneklerin dinlemesi için ilginç ve eğlenceli olan şeydi çünkü bu, denekleri sıkmaktan ziyade gerçekten iyi fMRI verileri elde etmek için kritik bir öneme sahip.” Katılımcılar ayrıca filmlerin sessiz kliplerini de izlediler. Burada da kod çözücünün dilin ötesinde yani dili tercüme ederek yorumladığını göstermiş oldu.
Beyindeki kan akışı, bir nöron dürtüsünün nanosaniyeleri yerine birkaç saniye boyunca yavaşça değişir. Bu; kod çözücünün tam olarak okuduğumuz kelimeleri değil, onları nasıl yorumladığımızı tercüme ettiği anlamına gelir. Huth’un açıkladığı gibi; bir şeyi nasıl anlamlandırdığımız yavaş yavaş değişir, böylece tam sözcükler kaybolsa bile fikrin nasıl
geliştiğini görebiliriz.
MRI makineleri taşınabilir olmasa da, gelecekte araştırmacılar beyindeki kan oksijenlenmesini ölçmek için insan vücudunun herhangi bir yerine kesi, delik açmadan benzer bir teknik ile fonksiyonel kızılötesi spektroskopisi dahil uygun fiyatlı ve taşınabilir cihazlar kullanarak
yöntemlerini test etmeyi amaçlıyor.
Peki, Bu Beynimizin Mahremiyeti için Ne Anlama Geliyor?
Pek çok kişi için bir beyin okuma makinesi olasılığı tehlike çanlarını çalıyor. Ancak araştırmacılar, mevcut modelin yalnızca üzerinde eğitildiği kişiler üzerinde nasıl kullanılabileceğinin altını çiziyor. Çalışma, katılımcıların “şifrenin çözülmesine” aktif olarak karşı koyabildiklerini ortaya koyduğundan aynı zamanda bir katılımcının işbirliğine de ihtiyaç duyar. Buna “kod çözücüyü sabote etmek” adını verdiler: Katılımcılar; saymak, hayvanları adlandırmak veya kendi hikayelerini anlatmak gibi basit görevleri yerine getirerek kod çözücünün diğer düşüncelerinden dikkatini dağıtabilir.
Elbette geleceğin teknolojisi bunun üstesinden gelebilir bu nedenle araştırmacılar, ileriye dönük mahremiyet etkilerini araştırmanın öneminin altını çiziyorlar. Tang, “Bu teknoloji emekleme aşamasındayken, beyin verilerinin ne için kullanılabileceğini ve kullanılamayacağını düzenlemek çok önemlidir” diyor. “Yanlış kullanılır ve yanlış anlaşılırsa olumsuz sonuçlar doğabilir, bu nedenle kod çözücünün
yeteneklerinin yanlış temsil edilmediğinden emin olmanın önemli olduğunu düşünüyoruz.”
Görsel Kaynakça:
https://www.innova.com.tr/tr/blog/dijital-donusum-blog/yapay-zeka-ve-makine-ogrenimi-teknolojisi-gelismeleri
https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-yapay-zeka-mesleklerin-gelecegini-n
asil-etkileyecek/2866119
