İngilizce Geniş Zamanda “to be” Fiili
İngilizce “to be” fiili ana dili Türkçe olanlar için anlaşılması en güç konulardan bir tanesi. Fakat bunu yadırgamamak gerek çünkü bizim dilimizde geniş zamanda “to be” fiilini bulmak neredeyse imkansız. Bu da öğrencilerin aklında yalnızca iyi bir karşılaştırmalı açıklamayla dolacak bir boşluk yaratıyor. Bu yazıda bu boşluğun doldurulması amaçlanmıştır.
“to be” fiilinin işlevi
“to be” fiilinin işlevine geçmeden önce bilmeniz gereken iki şey var.
Her cümlenin bir öznesi vardır. Özne kurallı cümlelerde genelde cümlenin en başında yer alır ve cümlenin konusudur. Aşağıdaki cümlelerde özne kalınla gösterilmiştir.
Mesela: Bu yazı güzel.
Mesela: Bu yazıyı yazan kişi de güzel.
Tümleç ise “to be” fiilinin anlamını zenginleştirecek kelime ya da kelime grubudur.
“to be” fiilinin temel işlevi cümlenin öznesiyle tümlecini birbiriyle bağlamasıdır. Bu yüzden bu tip fiillere İngilizcede linking verb (bağlayıcı fiiller) denir.
Örneğin Bill ve hasta kelimelerini birbirine anlamlı bir cümle oluşturacak şekilde bağlamak istiyorum. Türkçede şöyle deriz:
Bill hasta.
Gördüğünüz gibi ne “to be” fiili var, ne de başka bir kelime. Bu iki kelimeyi anlamlı bir cümle oluşturacak şekilde bağlamak için yalnızca yan yana yazmam yetti.
İngilizcede aynı cümleyi şöyle ifade ederiz:
Bill is ill.
E bu cümlede “to be” nerede? Okumaya devam.
“to be” fiili kılık değiştirmeyi sever
Şimdi gelelim hayatınız boyunca duyduğunuz o meşhur am, is, are kombosuna. Yukarıdaki İngilizce örnekte “to be” fiili kılık değiştirdi. Kendisi kılık değiştirmeyi çok sever. Geniş zamanda sahneye çıkacaksa önce özneyi bir süzer sonra ona en yakışacak kıyafeti seçer ve o halde cümleye teşrif eder. Cümlenin öznesi I ise am; he, sheveya it ise is; we, you, they ise are şeklinde çekimlenir.
Fiiller çekimlenir
Fiiller bir cümlenin en sevilesi parçasının yapı taşlarıdır. Bu parçanın adı mı? Yüklem. Neden en sevilesi kısmı mı? Çünkü sadece yüklem bana işi kimin yaptığını ve işin ne zaman yapıldığını söyleyecek kadar nezaket sahibidir.
Bitirdi.
Alın size bir kelimelik bir cümle. Bitirmek fiilini 3. tekil şahısın geçmiş zamanına göre çekimledik. İşi kim yaptı? O. Ne zaman? Geçmişte.
“to be” de bir fiil olduğu için onu da am, is, areşeklinde çekimleriz.
Fiiller iş ve oluş belirtir
Yukarıda verdiğim örnekte, bitirmek bir iş belirttiği için bu cümlede “to be” fiilini kullanmayız çünkü “to be” olmak anlamına gelir ve oluş belirtir. İş belirten fiillerde “to be” kullanılmaz. Yalnızca oluş belirten cümlelerde “to be” kullanılır.
İkinci örnekte neden sessizliğe büründü tüm dünya? Çünkü ablamın cümlede yaptığı bir iş yok. İş olmadığı için de cümle “ne yapar?” sorusuna cevap vermez. Cevap verdiği sorular “ne yapar?” hariç tüm sorulardır. “Nedir?” “kimdir?” “nasıldır?” “nerededir?” gibi…
“Ablamın” cümlede yaptığı bir iş yok dedik. Burada cümlede kısmı çok önemli. Bazı öğrencilerim dolaylı yoldan kendi kafalarına göre iş çıkartıyorlar çünkü. Öğretmenim işte öğretmenlik yapıyor ya… O da bir iş sonuçta… Bu çıkarımda bulunan sensin, Mert. Evet cümleye baktığımda cümlenin öznesi olan “ablamın” öğretmenlik yaptığını anlayabiliyorum. Ama cümle “ablam öğretmenlik yapar” değil. Sadece ve sadece cümleye bakarsan bana ablamın ne yaptığını değil de ne olduğunu söylediğini göreceksin. Ne olduğunu söylediği için, yani “nedir?” sorusunu cevapladığı için de bu cümleyi kurarken “to be” fiilinden yararlanacağım ve “ablama” göre çekimleyeceğim. “Ablam” ve “bir öğretmen” tümlecini birbirine bağlıyorum. Tabii ki “to be” fiilinin “ablama” göre çekimlenmiş hali ile…
My elder sister is a teacher.
Nerede bu “be”?
“to be” fiili Türkçe oluş cümlelerinde de vardır fakat sadece bir ek olarak. Bu yüzden İngilizcede olduğu gibi kendi başına bir kelime değildir de bir kelimeye gelen ektir diyebiliriz. Bu eklere ek fiil denir ve geldikleri ismi veya sıfatı cümlenin yüklemi yaparlar.
Ben akıllıyım. [am = ım] I am smart.
Sen akıllısın. [are = sın] You are smart.
O akıllı(dır). [is = dır] He/She/It is smart.
Biz akıllıyız. [are = ız] We are smart.
Siz akıllısınız. [are = sınız] You are smart.
Onlar akıllı(dırlar). [are = dırlar] They are smart.
Olumlu cümlelerde “to be” fiilinin is çekimi ’s olarak her kelimeyle birleşebilirken, am çekimi ’m olarak yalnızca I zamiriyle ve are çekimi ’re olarak yalnızca you, we ve they ile birleşebilir.
Peki geniş zamanda olumsuz cümle?
Geniş zamanda olumsuz cümle kurmak oldukça basit. “to be” fiilinden yani am, is, are çekimlerinden sonra not getiriyoruz. Türkçede bu, değil ve değilin çekimlerine tekabül ediyor.
Ben akıllı değilim. [am not= değilim] I am not smart.
Sen akıllı değilsin. [are not= değilsin] You are not smart.
O akıllı değil(dir). [is not= değil(dir)] He/She/It is not smart.
Biz akıllı değiliz. [are not= değiliz] We are not smart.
Siz akıllı değilsiniz. [are not= değilsiniz] You are not smart.
Onlar akıllı değil(dirler). [are not= değil(dirler)] They are not smart.
Burada are not kelime grubunu aren’t olarak ve is not kelime grubunu isn’t olarak kısaltmamız mümkünse de am not kelime grubunu amn’t olarak kısaltmak yanlıştır.
Her iki kullanımda doğru.
Peki ya geniş zamanın sorusu?
O da çok basit. am, is, are çekimlerini cümlenin en başına gönderiyoruz.
Ben akıllı mıyım? [am = mıyım?] Am I smart?
Sen akıllı mısın? [are = mısın?] Are you smart?
O akıllı mı(dır)? [is = mı(dır)?] Is he/she/it smart?
Biz akıllı mıyız? [are = mıyız?] Are we smart?
Siz akıllı mısınız? [are = mısınız?] Are you smart?
Onlar akıllı mı(dırlar)? [are = mı(dırlar)?] Are they smart?
Şimdi olayı bir özetleyelim
Fiilleri kişiye ve zamana göre çekimleyebiliriz.
Fiilleri iş ve oluş belirten fiiller olmak üzere ikiye ayırabiliriz.
Olmak da bir fiildir ve oluş belirtir. Yani bize öznenin ne yaptığını değil ne olduğunu söyler.
Olmak fiili İngilizcede “to be” ile ifade edilir.
Geniş zamanda cümlenin öznesine göre kılık değiştirir. Özne I ise am; he/she/it ise is; you/we/they ise are şeklinde çekimlenir.
Özne bir kişiyse is, birden fazla kişiyse are kullanılır.
Olumsuz hali am not, is not, are not şeklindedir.is not, isn’t ve are not, aren’t olarak kısaltılabilir.
Cümleyi soru yapmak için am, is, are çekimlerini cümlenin başına atarız.
Anlamadığın yerleri yorumlar kısmına yaz, tartışalım.
Ve başkalarına da vesile olmak için bu yazıyı alkışla.
Şimdi paylaş.
Linki takip ederek karşına çıkan alıştırmayı doğru bir şekilde yapmayı dene:
