Belki De Aradığın Tür Öyküdür: Öykü Türü Üzerine
Herkese merhaba! Bu yazım kendisiyle kısa bir süre önce tanıştığım bir tür olan “öykü” ile ilgili. Kendisi hakkında yeni yeni bilgi sahibi olmaya başlıyorum ve şimdiden çok sevdim. Belki de senin de uzun süredir aradığın tür öyküdür, kim bilir?
Tanımları sevmesem de öyküyü size basitçe anlatmak için tercih edebilirim. Bazı şeylerin basitleştirilmemesi gerekse de. Sonuçta yazarlar için sınır yoktur.
Öykü (hikaye) gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki edebi türdür.
Öykünün aynı zamanda birçok türü vardır. Bunlar; olay öyküsü, durum öyküsü, modern öykü ve benim en sevdiğim küçürek öykü
Bunlar belli başlı öykü türleri. Fakat günümüz edebiyatında sınırlar neredeyse kalkmış durumda. Bu da yazmakta ve yaratıcılıkta daha özgürüz demek.
Mesela küçürek öykü günümüzdeki hayat koşuşturmasının bir sonucu olarak ortaya çıkmış bir tür.
Hatta son zamanlardaki öykü okurlarındaki artış da belki bundan dolayıdır. Dünyanın en kısa küçürek öyküsünü hiç okudunuz mu? Bir ara sosyal medyada paylaşılan bir öyküydü kendisi.
Ernest Hemingway, yazar arkadaşlarıyla öğle yemeğindeyken 6 kelimelik bir hikaye yazabileceğini söyler. Bir peçeteye toplam 6 kelimeden oluşan 3 cümle yazar ve arkadaşlarına verir.
For sale: Baby shoes. Never worn.
Satılık: Bebek ayakkabısı. Hiç giyilmedi.
Bu anlatılan olay bir rivayet olmakla beraber yukarıda yazan öykü “Dünyanın en kısa öyküsü” ve aynı zamanda “En hüzünlü öykü” olarak da anılmıştır. Hikayenin Ernest Hemingway tarafından yazılıp yazılmadığı ile ilgili hala tartışılmaktadır.
Madem küçürek öyküden konu açıldı, diğer türlerden devam edelim!
Bir olay çerçevesinde başlayıp sonuçlanan öykülere olay öyküsü denir. En iyi örnekleri Fransız yazar Maupassant (Mopasan) vermiştir ve bu yüzden bu öyküler “Maupassant tarzı hikâye” adıyla da anılır.
Olay öyküleri merak uyandırıcı ve heyecanlıdır. Serim, düğüm, çözüm- yani giriş, gelişme, sonuç- bölümlerinden oluşur.
Karakterin iç dünyası çerçevesinde başlayıp merkezde olay olmayan öykülere durum öyküsü denir. Dünya edebiyatında ilk temsilcisi Rus yazar Anton Çehov olduğu için “Çehov tarzı öykü” de denir.
Karakterin ne düşündüğü, ne hissettiği önemlidir. Serim düğüm çözüm kısımları tam olarak bulunmaz. Sonlar genelde ucu açık bırakılır. Ki bu benim en sevdiğim özelliktir, bilen bilir.
Diğer öykü çeşitlerinden farklı olarak, insanların her gün gördükleri fakat düşünemedikleri bazı durumların gerisindeki gerçekleri göstermek için hayaller ve bir takım olağanüstülüklere başvuran hikâyelere modern hikaye denir.
Genellikle büyük şehirlerdeki yozlaşmış tipleri, sosyal ve toplumsal bozuklukları, felsefi bir yaklaşımla, ince bir yergi* ve yer yer alay katarak, irdeler biçimde gözler önüne serer.
Yergi: Bir kimseyi, bir toplumu, bir düşünceyi, bir nesneyi, bir göreneği yermek için yazılmış yazı veya söylenmiş söz, hicviye, hiciv, satir
Peki senin en sevdiğin öykü türü hangisi oldu? Yorumlara yazıp benimle paylaşmayı unutma!
Bir dahaki yazıda görüşmek üzere…
Kaynakça:
http://edebiyat.k12.org.tr/kavramlar/Olay+%C3%96yk%C3%BCs%C3%BC+ve+Durum+%C3%96yk%C3%BCs%C3%BC/16
Editör: Pozan
