Ebeveynlerimize Ebeveynlik Yapabilir Miyiz?
"Eğer ebevyniniz size göre en çekilmez anındaysa onu en küçük yaşında düşünün ve ona göre hareket edin!”
Üstte okumuş olduğunuz söz sizin için ilk başta bir şey ifade etmeyebilir. Bu sözü yazımın bir özeti olarak görüyorum. Bunu belirttiğime göre açıklamasına geçebiliriz o halde.
Başta söylemek istediğim bir şey daha var; yalnızca benim dünyamı ve fark edişlerimi okuyorsunuz. Bu cümleleri günlük hayatımdaki gözlemlerime ve yaşanmışlıklara dayanarak yazıyorum.
Bir ebevyn modeli düşünmenizi istiyorum. Çocuğunun yalnızca kendi istekleri çerçevesinde yaşamasını, düşünmesini isteyen bir model olsun. Ona kendi hayallerini yüklesin ve davranışlarını dahi kontrol etmeye çalışsın. Kendisi olmasına izin vermesin ve benliğini umursamadan onu kimse olmaya itsin. İşte bu ebevynlere göre daha bilinçli olan çocukların dramını ya da ebevynlerine nasıl da ebevynlik yaptıklarını, onları yetişkin yaşlarında hayatla nasıl tanıştırdıklarını konuşacağız.
Evet biraz… tuhaf bir konu değil mi? Ama bence ilgi çekici de duruyor! O zaman devam edelim eheh.
Anne: Yanımıza yalnızca bir şey isteyeceğinde geliyorsun. Bizim yanımızda hiç oturmuyorsun!
Bir annenin bu cümleyi çocuğuna karşı kullanması kulağa biraz şikayet gibi gelmiyor mu sizce de? Evet, evet geliyor. Hatta yüksek ihtimalle karşısındaki çocuğu yaşama dair yetersiz de hissettiriyor. Peki, size aslında bu annenin sevgi dilinin bu olduğunu söylersem?
Onarılmayan travmalar biz insanları büyümemizle büyük bir çocuğa çevirir. Kontrol, çocuk bizdedir. O ebevynleriyle, çevresiyle nasıl iletişim kurduysa büyüdüğümüz zaman da öyle iletişim kurarız, sevmeyi nasıl gördüyse sevgimizi öyle gösteririz. Örnekte verdiğim anne modeli gibi, aslında çocuğunun onunla birlikte oturmasını ve onunla vakit geçirmeyi istiyor. Birincil sevgi deneyimi (ebevyninden aldığı sevgi deneyimi) yanlış şekilde olduğu için gördüğü sevgi hareketlerini kendi çocuğuna da aynalıyor. Onun için sevgi kavramı bundan ibaret ve aslında çocuğuna ne kadar zarar verdiğinin farkına varmıyor.
Bir babanın/annenin çocuğuna onun için her şeyi yaptığını, saçını süpürge ettiğini söylemesi.
Sizce bu cümle bir çocuğa nasıl hissettirir? Aslında farklı çıkarılabilecek anlamları var fakat kavga anında bu tür cümleler kurulduğunu varsayarsak bu çocuklar yine bir yetersizlik hissi ve yaşamama isteği ile başbaşa kalıyorlar.
Bir ebeveynin çocuğunun temel ihtiyaçları için zaten bir şeyler yapması gerekiyor. (Bunu ona kötü hissettirmeden yapmalı.) Çocuklar olarak ebeveynlerimize karşı nasıl saygılı olmalıysak onlar da bize karşı sevgili (ve saygılı) olmalı.
Baba: Arkadaşlarını tanımıyorum fakat onları buna rağmen sevmiyorum! Çünkü onları bizden daha çok seviyorsun.
İlk önce bir soru yöneltmek istiyorum sizlere: Sevgi karşılaştırılabilir bir şey midir? Ya da ölçülebilen? Bu tür cümleler kuran ebeveyn, genellikle çocuğunu kıskanan ve çocuğu ile ilişkisinde kendini birincil kişiye koyamayan ebevyndir bana göre. Hatası varken çocuğuyla konuşmayan, konuşmadan birbirlerini anlamalarını bekleyen bir baba modelidir. Gördüğümüz bu baba modeli (anne de olabilir yalnızca bu örnekte baba) muhtemelen hayatı boyunca ilişkilerinde ikincil kişi hissetti ve bu tanıdık hissi çocuğu üzerinden kendisine aşılıyor.
Bunun gibi birçok örnek verebiliriz. O halde, biraz da bu gibi ebevynlere sahipsek ne yapmalıyız bunları konuşalım mı?
İlk yapmanız gereken şey konuşmak! Evet bu kadar basit. Birbirimizi anlamamız için temel ihtiyacınız kelimelerle ne hissettiğinizi anlatmak. Eğer siz konuşmadan onların anlamasını bekliyorsanız, daha çok beklersiniz!
Konuştuğunuz zaman, bu öyle sakin bir konuşma olmayabilir; sizin hissettikleriniz onların zihninde oluşan düşüncelerden ibaret olmayacak. Çoğu zaman başkaları hakkında düşündüklerimiz, varsayımlarımız yanlış olabilir. Bunu göz önünde bulundurmanız yalnızca ebevyninizle değil bütün insanlarla aranızdaki ilişkiye fayda sağlayacaktır.
Üstte bahsettiğim gibi onların zihinlerine yalnızca yetişkin benlikleri değil çocuk benlikleri de bir şeyler söylüyor olabilir ve onlar bu yüzden duygu karmaşası yaşayarak nasıl davranmaları gerektiğini bilemiyor olabilir. Onları anlayın demek istemiyorum. Onların hareketlerini, geçmişlerini gözlemleyerek en azından onları çözümleyin. Yaptıkları her şeyin altında geçmişte onların da canını yakan şeyler olduğunu görebileceksiniz.
