Edebiyat Akımları Nelerdir?
Herkese sevgi dolu bir merhaba! Bugün sizlerle birlikte edebiyat akımlarına ve sanatçılarının nelerden etkilendiğine göz atacağız.
O zaman haydi başlayalım!
Edebiyat, Sanat Akımları ve Toplum İlişkisi
Her toplumun belli kuralları, sorunları vardır. Toplum, insanı etkilediği gibi insanın ürettiği şeyleri de etkiler, bunlardan birisi de edebiyattır. Sanatçı, toplumda yaşanılan olayları ya da toplumda yaşanılan olayların o toplumdaki bireylerde nasıl izler bıraktığına eserlerinde yer verebilir. Bundan yola çıkarak edebiyatın topluma bir ayna olduğu kanısına varabiliriz.
Geçmişten bu yana edebi eserler belli bir sanat anlayışı ile yazılmıştır. Sanatçıların kendilerine özgü düşüncelerinden ve yaşadıkları toplumun geleneklerinden etkilenerek ortaya çıkardıkları eserleri, dönemlerine göre sanat akımları/edebi akımlar olarak adlandırmaktayız.
Batı etkisinde gelişen Türk Edebiyatı’nda başlıca akımlar: Klasisizm, Romantizm, Realizm, Natüralizm, Parnasizm, Sembolizmdir.
Üstte bahsettiğim akımlara neden olduğu için Fransız İhtilali’ne değinmeden edemeyeceğim!
Biliyorsunuz ki Orta Çağ Avrupası’nda Katolik Kilisesi’nin halkın üzerindeki baskınlığı ile din adamları tarafından, bilim insanlarına ve düşünme eyleminde bulunan kişilere izin verilmiyor hatta insanlar idam ediliyordu.
Fransız İhtilali’yle Avrupa’da reformlar yapılmış, bu değişiklikler diğer sanat dallarına yansıdığı gibi edebiyata da yansımıştır.
Edebiyat akımlarının özelliklerini merak ettiğinizi duyar gibiyim!
Klasisizm
Sanat sanat içindir anlayışını savunan klasikler; akla ve sağduyuya önem vermekle birlikte duyguları ve hayalleri arka plana atmaktadırlar. Antik Yunan ve Latin edebiyatını örnek almışlardır ve kurallara çok önem verirler.
Akla ve sağduyuya verilen önem, yıllarca sanatın belirli duygular ve inançlar nedeniyle bastırılmasından dolayı gibi değil mi sizce de?
Peki bu kadar kuralcılık insanları sıkmaz mı?!
Romantizm
Klasisizme tepki olarak doğan romantizm akımı, akıl ve sağduyu yerine hayallere ve duygulara önem vermiştir. Romantizm akımında eser veren romantikler sanat toplum içindir anlayışını savunurlar.
Konularını işlerken iyi-kötü gibi zıtlıklara yer vermeye de bayılırlar!
Biliyorum biliyorum, diyeceksiniz ki tamam güzel de bu kadar duygusallık da fazla değil mi!
Realizm
Realizm de önceki akımlarda olduğu gibi romantizme tepki olarak doğmuştur. Realistler, sanat için sanat anlayışını savunurlar ve konuları gerçeklerden almayı severler! Olaylar, kişiler, yerler benzer olabilmektedir ve kişilerin benliklerini oluşturmaya katkıda bulunan çevre ve ortamlardan bahsetmeye önem vermişlerdir.
İnsan hep gerçekçi olursa da olmaz ki ama! Bazen hayal gücüne ve duygulara ihtiyacımız vardır.
Natüralizm
Natüralizm, önceki akımların aksine kendisinden önceki akıma tepki olarak doğmamıştır. Realizmden daha da ileriye giderek gerçekliğin bilimsel deneye dayanması gerektiğini savunurlar. Soyaçekim yasalarından, bilim ve toplumdan yararlanırlar. Sanat toplum içindir anlayışını savunurlar.
İnsanın deney konusu, toplumun büyük bir laboratuvar; sanatçının ise bilgin olduğunu düşünürler.
Parnasizm
Realizm ve Natüralizm akımlarının şiire yansımış biçimidir. Parnesyenler, tablo gibi şiir yazmaya özen göstermiş şiirde biçim güzelliğine önem vermişlerdir. Sanat sanat içindir anlayışını savunurlar. İnsan, toplum, tabiat gibi konular karşısında objektif davranmayı severler!
Sembolizm
Şiirin anlaşılmak için değil, duyulmak ve hissedilmek için yazıldığını savunurlar. Parnasizm’in aksine duygulara önem verilmiştir, en belirgin özelliği karamsarlıktır. Sanat için sanat anlayışını savunurlar, nesneleri olduğu gibi anlatmanın mümkün olmayacağını; nesnelerin değiştirilerek anlatılacağı düşüncesine sahiptirler.
