POPÜLER DİYETLER
Ketojenik Diyet Nedir?
Ketojenik diyetin tanımı, amacı, uygulama alanı ve daha fazlası
Düşük karbonhidratlı diyetler, paleo tipi diyetler, aralıklı oruç, geleneksel diyetler gibi çok sayıda popüler diyet türü var. Eminim siz de çevrenizde, sosyal medyada veya televizyonda bu diyet türlerini sık sık duyuyorsunuzdur.
Peki ne olduklarını biliyor musunuz?
Hiç merak ettiniz mi?
İşte bugün bu diyet türlerinden biri olan ketojenik diyetten bahsedeceğim.
Ketojenik Diyetin Tarihçesi
Açlık ve diğer diyetler, en az MÖ 500'den beri epilepsiyi tedavi etmek için kullanılmıştır. İlk modern kullanımı ise 1911 yılında olmuştur.
1921 yılına gelindiğinde Mayo Clinic’ten Dr. Wilder, yüksek yağlı diyetin açlık ile elde edilen faydaları sağlayabileceğini ve nöbetleri iyileştireceğini öne sürmüştür. Üstelik ketojenik diyet, açlıktan çok daha uzun süre uygulanabilir özelliktedir. Bu diyete “ketojenik diyet” adını vermiştir.
Ketojenik diyet, 1920'ler ve 1930'lar boyunca epilepsinin tedavisinde yaygın olarak kullanılmıştır. Ancak yeni antiepileptik ilaçlar keşfedildikçe ketojenik diyet uygulamaları giderek azalmıştır.
20. yüzyılın sonlarında ketojenik diyetin çocukluk çağı epilepsisi üzerine belirgin etkisine ilişkin raporların yayınlanmasıyla ketojenik diyet, daha popüler hale gelmiştir.
Şu anda ketojenik diyet, epilepsi dışında alzheimer hastalığı, parkinson hastalığı gibi nörolojik hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.
Ketojenik Diyet Nedir?
Ketojenik diyet, günümüzde zayıflama amacıyla en çok kullanılan diyet türlerinden biridir. Temelde yüksek yağ, düşük karbonhidrat ve yeterli miktarda protein içeren bir diyet türüdür. Karbonhidratların kısıtlanması ile kanda keton cisimciklerinin yükseltilmesi ve bu durumun sürdürülmesi sağlanmaktadır. Epileptik nöbetlerin azaltılması amacıyla tasarlanmıştır.
Ketojenik diyetler, Türkiye Beslenme Rehberi (2022)’nde sağlık için risk oluşturabilecek sürdürülebilir olmayan diyetler arasında yer almaktadır.
Normal beslenme sürecinde besinlerdeki karbonhidrat sindirilerek glikoz elde edilir. Beyin ve diğer organların başlıca enerji kaynağı, glikozdur. Açlık veya ketojenik diyet uygulandığında ise karbonhidrat alımı sınırlandırıldığı (günlük 50–60 g’ın altı) için glikoz yerine yağlardan keton cisimleri üretilmeye başlanır. Kandaki yüksek keton cisimcikleri seviyesi yani ketozis sonucu epileptik nöbetlerin sıklığı azalır.
Ketojenik diyeti uygulayan epilepsili çocuklar ve gençlerin yaklaşık yarısında nöbet sayısının en az yarı yarıya düştüğü görülmüştür ve bu etki diyeti bıraktıktan sonra da devam etmiştir.
Ketojenik diyetin asıl amacı zayıflatmak değil, epilepsi nöbeti geçiren bireylerin nöbet sayılarını azaltmaktır.
Ketojenik diyet diyetisyen ve doktor kontrolünde uygulanır. Kısa süreli uygulamalarda bile vücut ağırlığı kaybına neden olmaktadır. Bu yüzden günümüzde zayıflama amaçlı kullanımı popülerleşmiştir. Ancak bu ağırlık kaybı, ketojenik diyetten ziyade enerji kısıtlaması nedeniyle oluşur.
Dolayısıyla sağlıklı bir ağırlık kaybı değildir.
Ketojenik diyet gibi düşük karbonhidratlı diyetler; kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet, dislipidemi ve hipertansiyon riskini arttırmakta ve birçok sağlık sorununa neden olmaktadır.
Sonuç olarak; ketojenik diyet, epilepsi hastalarında olumlu sonuçlar gösterdiği kanıtlanmış bir diyettir ve diyetisyen kontrolünde uygulanmalıdır. Besin ögesi dağılımı dengesiz ve yetersiz olduğu için sürdürülebilir bir diyet değildir. Zayıflamak için ketojenik diyet uygulanması sağlık için risklidir.
KAYNAKLAR
- Wheless J. W. (2008). History of the ketogenic diet. Epilepsia, 49 Suppl 8, 3–5. https://doi.org/10.1111/j.1528-1167.2008.01821.x
- Dyńka, D., Kowalcze, K., & Paziewska, A. (2022). The Role of Ketogenic Diet in the Treatment of Neurological Diseases. Nutrients, 14(23), 5003. https://doi.org/10.3390/nu14235003
- Türkiye Beslenme Rehberi 2022 (TÜBER-2022)
Sağlıklı günler :)
Yazımı beğendiyseniz alkış atarak bana destek olabilirsiniz. (Maksimum 50'ye kadar alkış atılabildiğini biliyor muydunuz?)
Beni instagramda @dytrumeysayolcu hesabımdan takip edebilirsiniz.
Diğer içeriklerimi okumak isterseniz:
Editör: Sinem Karakuş
