İŞLEMCİLERİN GEÇMİŞİNE KISA BİR YOLCULUK
Şüphe yok ki artık teknoloji her yerde. Teknolojinin hayatımıza girmesi, beraberinde insanlık adına bir çok kolaylık sağladı. Bu yazıda ise neredeyse tüm teknolojik aletlerin beyni işlevini gören işlemcilerin geçmişine sizinle birlikte bir yolculuk yapacağız.
Bazıları işlemcilerin yalnızca kullandığımız masaüstü veya dizüstü bilgisayarların bir bileşeni olduğunu düşünür. Ancak bilinenin aksine işlemciler çamaşır makinelerinden televizyonlara, çoğu elektronik cihazlarda bulunur ve temel yapı taşlarından biridir.
Gelin önce işlemcinin ne olduğuna kısaca bir değinelim.
CPU (Central Processor Unit)
İngilizceden çevrilişi ‘’Merkezi İşlem Birimi’’ olan ve bizim ‘’işlemci’’ olarak tanımladığımız bu yapı daha önce de değindiğim gibi bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar için beyin işlevi görür. Bilgisayardaki tüm işlemleri gerçekleştiren ve gerekli birimlere yönlendiren yapı işlemcidir. Bilgisayar üzerinde yaptığımız her şey muhakkak işlemciden geçer. Klavyede bastığımız bir tuştan, Mouse ile yaptığımız her harekete kadar tüm görevler işlemci ile gerçekleşir. 1970'li yıllarda binlerce transistor ev sahipliği yaparken şimdi milyonlarca transistorun silikon bir çip üzerinde birleştirilmesinden meydana gelir.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE İŞLEMCİLER
Bu yazıdaki amaç sizlere piyasaya sürülen tüm işlemcileri baştan sona sıralamak değil. Yalnızca tarihin ilk işlemci örneklerine, çığır açan bazı işlemcilere, yeteneklerine ve günümüzdeki yüksek performanslı işlemcilerle olan kıyaslarına değineceğim.
Intel C4004
Intel ailesinin ilk ticari işlemcisidir. 1971 yılında tanıtılan bu işlemcinin 740kHz, veri yolu genişliği ise 4 bit’tir. Bu işlemci bir Pioneer 10 uzay aracının da beyni olarak kullanılmıştır. Pek çok kaynakta tarihin ilk mikroişlemcisi olarak geçer.
Intel C8008
Intel mühendislerinin veri yolu genişliğini artırmayı öğrendiği işlemci ailesidir. 1972 yılında tanıtılan bu işlemcinin saat hızı 500 ila 800kHz arası değişirken, veri yolu genişliği ise 8 bit’tir.
Intel C4040
C4004 modelinin gelişmişi olarak piyasaya sürülmüştür ve veri yolu genişliği C4004 ailesinde olduğu gibi 4 bit’tir 1974 yılının sonlarında piyasaya çıkan bu işlemcinin saat hızı 500–740kHz arası değişmekte olup fiziksel belleği 640 Byte ve program hafızası 8kb ‘dir
Intel P8080A-1
Intel mühendislerinin o dönem için ürettiği bir efsane olan bu model, Intel C8008 ailesinden 10 kat daha yüksek performansa sahiptir. 1974 yılında piyasaya sürülen bu işlemcinin saat hızı 2Mhz ve veri yolu genişliği 16 bit’tir.
AMD AM9080ADIB
AMD’nin piyasaya çıktığı ilk ürün olarak bilinen bu işlemi 1975 yılında tanıtılmıştır. Saat hızı 3,1 MHz ve veri yolu genişliği 8 bit’tir
Motorola 68000
Pazara 1979 yılında geç bir giriş yapan Motorola, bu işlemci ile Intel’i sollamayı başarmış ve bu işlemci Dünya’nın ilk 16 ve 32 bit destekli hibrit işlemcisi olmuştur
NOT : Çoğu kişiye göre işlemcilerin performans değeri yıllar boyunca saat hızları ile doğru orantılı olarak değerlendirilmiştir. Yani ne kadar yüksek frekans hızı, o kadar performanslı işlemci mantığı yıllarca geçerlilik sürmüştür. Ancak işlemcilerin performansını yalnızca saat hızı ile değerlendirmek kesinlikle hatalı bir değerlendirmedir. Firmalar arasındaki saat hızı yarışı binlerce kat hız artışını beraberinde getirmiştir. İşlemcilerin gücü ise on bin kat artmıştır. Fakat bu tabirle 10Ghz hızlarının görüldüğünü düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Hız savaşlarının son raddesinde güç tüketimi ve ısınma sorunu nedeniyle bu yarış durma seviyesine geldi ve bu problemde işlemcilerin önünü açan gelişme ise çoklu çekirdek kullanımı oldu. İşte huzurlarınızda tarihin ilk çift çekirdekli işlemcisi IBM Power 4
IBM POWER 4
IBM tarafından geliştirilen ve tarihteki ilk çift çekirdekli işlemci olma şerefine nail olan bu işlemci 2001 yılında piyasaya sunuldu. Saat hızı 1.1–1.3 GHz olan işlemcinin 174 Milyon transistoru bulunmaktadır.
Intel 80386
Intel tarafından geliştirilen ve diğer bilinen adı 386 olan bu işlemci 32 bit mimariye sahip ilk işlemcidir. 1985 yılında piyasaya sürülmüştür ve 32 bit işlemci mimarisi 20 yıl kadar yerini korumayı başarmıştır. Frekans hızı 12Mhz ‘tir.
AMD Athlon 64
AMD tarafından geliştirilmiştir ve ilk 64 bit mimariye sahip masaüstü işlemcidir. Athlon 64 ile birlikte 2003 yılı itibariyle bilgisayarlar 64 bitlik veri yollarının ve işlemcilerin keyfini çıkarabilirdi ve veri 32 bit yerine 64 bit yığınlar halinde işlenebilirdi. Bu da işlem hızının tam iki katına çıkması demekti.
Günümüzün Bazı Yıldızları :
Intel Core i9 10900K
- Temel İşlemci Hızı: 3,7 GHz
- Veri Yolu Hızı: 2933 MHz
Intel i9–7900X
- Temel İşlemci Hızı: 3,3 GHz
- Veri Yolu Hızı: 2666 MHz
AMD Ryzen 9 3950X
- Temel İşlemci Hızı: 3,5 GHz
- Veri Yolu Hızı: 3200 MHz
