NE YANİ! EKMEK YEMEYELİM Mİ?
Glütensiz bir hafta!
Glüten gene bildiğiniz gibi. Yediğiniz zaman pişman ediyor, yemediğiniz zaman ise kendini özletiyor. Evet… Benimde aklıma bir şey geldi… Bence aynı şeyi düşünüyoruz… Vazgeçilemeyen sevgili.
Şaka bir yana bir çoğumuzun glutenle başının dertte olduğuna yemin edebilirim ama imkansızlıklardan dolayı bunu kanıtlayamam.
Glüten diyeti şöyledir, glüten diyeti böyledir diye bahsetmek yerine çok belirgin püf noktalardan bahsetmek istiyorum aslında. Çünkü, glüten diyetinde ne yemeniz gerektiği ve ne yememeniz gerektiği oldukça net. Aslında bu glütensiz beslenme durumunun kaynağı bir çoğumuzun bildiği ve hakim olduğu çölyak hastalığına dayanıyor. Çölyak hastaları glüten intoleransı olan insanların sahip olduğu bir hastalık. Tıpkı fıstığa alerjisi olan ve fıstık yediğinde vücudu neredeyse ölümcül reaksiyonlar veren insanlar gibi, çölyak hastaları da gluten içerikli besinler tükettiği zaman vücutları bu besinleri tolere edemiyor ve kötü reaksiyon veriyorlar.
Çölyak hastalığına kardeş veya kuzen olabilecek bir diğer intolerans durumu ise şu şekilde; vücudun glütenli gıdalar karşısında toleransının normal glüten tüketenlere göre oldukça düşük olması fakat çölyak durumundaki hastalar kadar ağır reaksiyonlar vermeme durumudur. Yani, vücudun glütenli besinleri rahat sindirememesi, bu sindirememe durumunda beklenenden daha ağır bir şişlik - gaz problemi yaşatması, olması gerekenden fazla alınan kilolar ve belirli bölgelerde kaşıntı da diyebiliriz bu çölyak kuzenine. Evet kuzen dedim çünkü kardeş olsa kan çekerdi.
Bu yukarıda bahsettiğim durumu eğer belirtileriniz varsa “vega test” yaptırarak öğrenebilirsiniz. Açıkçası belirtilerin neredeyse hepsi bende var ve bende “vega test” araştırma sürecindeyim diyebilirim. Şimdilik fiyatının biraz yüksek olduğunu, her şehirde yaptırılamadığını ve hangi gıdaları yiyip yiyemeyeceğinizi size en net şekilde veren bir test olduğunu biliyorum.
Beni vega test ile ilgili aydınlatmak isterseniz açıkçası sizi geri çevirmek isteyeceğimi hiç sanmıyorum.
Glüten genel kültürünü bir kenara bırakırsak eğer daha ayrıntılı ve net olarak bahsettiğim glüten diyeti içeriklerini paylaşmak isterim sizlerle. Glüten diyetinde yemeniz gereken besinler ve özellikle yememeniz gereken besinler çok açık.
Glüten içerikli besinler!
- Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gluten içeren tahıl grubu besinler arasındadır. Glutensiz beslenme programında bu besinlerden uzak durulması gerekir. Ancak bazı durumlarda ve bireylerde vücutta tolere edilebilme durumuna göre yulaf tüketimi tercih edilebilir. Buğday unları farklı besinlerin içeriğinde bulunabilir ve unun işleniş şekline göre farklılık gösterebilir.
- Vitamin ve mineraller ile zenginleştirilmiş unlar
- Pastanelerde satılan kek, poğaça, börek gibi hamur işleri
- Tam buğday unu, graham unları, kepekli uni galeta unu
- Hazır çorbalar, hazır bulyonlar
- Müsli, kahvaltılık gevrekler, baharatlı pirinç karışımları ve krakerler
- Malt, malt aroması içeren bira, votka gibi içecekler
- İrmik, makarna, noodle bulgur, şehriye ve kuskusta da öğütülmüş buğday parçaları bulunmaktadır.
Glüten içermeyen besinler!
- Taze meyve ve sebzeler
- Kuru fasulye, nohut, mercimek, soya fasulyesi, barbunya gibi bakliyat çeşitleri
- Fındık, ceviz, badem gibi işlenmemiş kabuklu kuruyemişler
- Süt, peynir, yoğurt, kefir, ayran gibi az yağlı süt ve süt ürünleri
- Yumurta, tavuk, kırmızı et, hindi eti, balık ve diğer deniz ürünleri gibi protein kaynakları
- Patates, mısır, pirinç, karabuğday, kinoa, teff, keten ve chia tohumu gibi tahıl grubunda yer alan besinler
- Mısır, soya, pirinç, patates ve fasulyeden yapılmış glutensiz unlar
- Mısır nişastası ve patates nişastası
- Tüm katı ve sıvı yağlar
- Toz şeker, beyaz şeker ve esmer şeker
Glüten diyetini sadece tercih ederek yapanların dışında, çölyak hastalarının ve çölyak kuzenine sahip olanların dikkat etmesi gereken çok katı kurallar var. Örneğin, ‘glütensiz ve glüten içeren besinler farklı yerlerde bulunmalıdır ve yan yana saklanmamalıdır’ gibi. Eğer sağlıksal açıdan zararı olmayan bir glüten diyeti adayı iseniz ve bu diyeti yalnızca keyfi yapıyorsanız bu katı kuralları dikkate almanızın gerekli olduğunu düşünmüyorum. Ama tabii siz gene de bir araştırın.
Glütensiz market
1 haftadır glütensiz beslenmeye çalışıyorum, inanın ki glütensiz ekmeğe para vereceğime ekmeğe dair herhangi bir şey yemem daha iyi dedim bütün hafta kendi kendime. Hadi ekmek bir kenara açıkçası çölyak hastası olan birinin durup dururken “dur ben mısır kurusu yiyeyim canım çok çekti” diyebileceğini sanmıyorum. Zaten 25 gramlık evet 250 değil 25 gramlık bir mısır kurusunun 11 TL’ye satılıyor olması da çok mantıklı değil bence.
Kısacası, glütensiz beslenmek istiyorsanız ve bunu tercihen yapacaksanız cebiniz açısından biraz daha düşünün derim ya da bazı besinlerin yerini glütensiz olanlarla doldurmaya çalışmayın direkt o şeyi yemeyi bırakın bence yoksa baş edemezsiniz. Gene de “sen parayı boşver marketi yolla bize” diyenleriniz olursa diye tüm ürünlerin glütensiz olduğu ufak ve sanal bir market bırakıyorum sizlere, hadi gene iyisiniz.
Uzun yazımın kısası…
1 haftadır öyle ya da böyle glütensiz beslendiğim için oldukça hafif ve az gazlı bir hafta geçirdim diyebilirim hatta erkek arkadaşım hafiflediğimi bile söyledi (evet boş zamanlarında beni havaya kaldırıp yere bırakıyor) ama buna devam eder miyim? ASLA. Öğrenciyim neticede, şahsen babam her an “başlarım glütenine” diyebilir o yüzden bu sevdadan ben şimdilik vazgeçiyorum. Malum bırakın glütensiz ekmeği beyaz ekmek bile şimdilerde ateş pahası ya.
Siz gene de o belli bu belli demeyin önce vücudunuza, sonra da doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.
Sağlıkla kalın, sağlıklı kalın.
